Meslek Olarak Akademisyenlik Tercihinde Kültürel Sermayenin Yeri

Yıl 2020, Sayı: Özel Sayı 1 / Supplement 1, 157 - 176, 11.09.2020

Ayşe Mahinur Tezcan

https://doi.org/10.26650/JECS2019-0097

Öz

Akademi oyunu içinde yer alan bir akademisyen sahip olduğu sosyal kökeninden, eğitiminden, kültürel ve sosyal sermayelerinden akademik hayata uyum göstermesi noktasında etkilenmektedir. Bir diğer deyişle, aktörün oyun sürecinde oyunu daha iyi oynamasına ve karşılaştığı engelleri minimize etmesine yardımcı olacak stratejiler geliştirme pratiklerindeki farklılıklar kültürel sermaye farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Kültürel sermayenin aktör üzerindeki etkisi oyuna dâhil olma sürecini de etkilemektedir. Bu çalışmada, akademisyenlerin akademi oyununa dâhil olmadan önce sahip oldukları kültürel sermaye seviyelerinin (kök kültürel sermaye) meslek seçimlerine etkileri analiz edilecektir. Mesleki tercihlerin belirlenmesinde aileden tevarüs eden kültürel sermaye önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, farklı akademik kuşaklardan ve kök kültürel sermaye seviyelerinden otuz beş akademisyen ile yapılan derinlemesine görüşmelerden elde edilen veriler ışığında meslek olarak akademisyenliği neden ve hangi koşullarda tercih ettikleri ortaya koyulmaya çalışılmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden çoklu yöntem kullanılmıştır. Araştırma sonucunda kök kültürel sermaye seviyesinin akademik aktörün tercihlerini iki düzeyde belirlemekte olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu noktada akademik aktörün mesleğe yönelmesine ilişkin tercihlerinin arka planında var olan motivasyon “hayatı idame ettirmek” ve “hayattan keyif almak” olarak kategorize edilmektedir. Hayatı idame ettirme temel maksadı ile tercihi belirlemenin daha klasik ve daha az riskli olduğunu söyleyebiliriz. Buna mukabil hayattan keyif almak şeklinde kategorize edilen tercihin temel belirleyeninin merak, sevgi, ilgi olduğu noktada tercihlerin sonucunun çeşitli riskler taşıyabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akademisyen, akademi oyunu, kök kültürel sermaye, meslek tercihi

The Role of Cultural Capital on Profession Choices of Academicians

Öz

The social origin, academic background, social and cultural capital of an academician in an academic game, affect his/her adaptation strategies, which are necessary within academia. That is to say, the differences in the practice of developing strategies to help better play the game and minimize the obstacles it faces are due to distinctions of cultural capital. The impact of cultural capital on the actor also affects the process of an actor’s inclusion in the game. In this study, the effects of the cultural capital levels (root cultural capital) that academicians have before they are included in the academy game will be analyzed. Cultural capital inherited from the family gains importance in determining professional preferences. In this study, in light of the data obtained from in-depth interviews conducted with thirty-five academicians from different academic generations and root cultural capital levels, we tried to reveal why, and under what conditions, they prefer academics as a profession. In this study, multiple methods, and one of the qualitative research methods, were used. As a result of the research, it is seen that the root cultural capital level determines the choices of the academic actor at two levels. At this point, the motivation behind the choices of the academic actor towards the profession is categorized as “earning his/her keep” and “enjoy life”.

Anahtar Kelimeler

Academician, the game of academia, root cultural capital, occupational choice

Kaynakça

• Aydemir, M.A. (2011). Sosyal sermaye. Konya: Çizgi.
• Bourdieu, P. (1988). Homo academicus (P. Collier, Tr.). Cambridge: Polity Press.
• Bourdieu, P. (1995). Pratik nedenler (H. Tufan, Çev.). İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (2014). Varisler (L. Ünsaldı ve A. Sümer, Çev.). Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi (D. Fırat ve G. Berkkurt, Çev.). Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (2016a). Akademik aklın eleştirisi: Pascalca düşünme çabaları (P. B. Yalım, Çev.). İstanbul: Metis.
• Bourdieu, P. (2016b). Sosyoloji meseleleri (F. Öztürk, B. Uçar, M. Gültekin ve A. Sümer, Çev.). Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, P. ve Passeron, J. C. (2015). Yeniden üretim: Eğitim sistemine ilişkin bir teorinin ilkeleri (A. Sümer, L. Ünsaldı ve Ö. Akkaya, Çev.). Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, P. ve Wacquant, Loïc J. D. (2003). Düşünümsel bir antropoloji için cevaplar (N. Ökten, Çev.), P. Bourdieu (Ed.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Calhoun, C. (2016). Bourdieu sosyolojisinin ana hatları (G. Çeğin, Çev.). G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı ve Tatlıcan Ü., (Der.), T. Bora, K. Koçak (Ed.), Ocak ve zanaat: Pierre Bourdieu derlemesi içinde, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Coleman, J.S. (1988). Social capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, Supplement: Organizations and Institutions: Sociological and Economic Approaches, University of Chicago Press, 94, 95—120.
• Dika, Sandra L. ve Singh K. (2002). Applications of Social Capital in Educational Literature: A Critical Synthesis. Review of Educational Research, 72(1), 31—69.
• Eser, M. ve Gülcan, Z.(2016). Akademisyenlerin sosyal sermaye profili üzerine bir çalışma. Kesit Akademi Dergisi, 2(6), 257—273.
• Field, J. (2006). Sosyal sermaye. B. Bilgen, B. Şen (Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gür, B, S. (2011), Önsöz, B. S. Gür (Ed.), 2000’li yıllar Türkiye’de Eğitim. İstanbul: Meydan Yayıncılık, 7—15.
• James, C.&Hearn, J.C. (1991). Academic and nonacademic influences on the college destinations of 1980 high school graduates, Sociology of Education, 64(3), 158—171.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Lamont, M.&Lareu, A. (1988). Cultural capital: Allusions, gaps ands glissandos in recent theoretical developments. Sociological Theory, 6(2), 153—168.
• Özbilgin, M., Küskü, F. ve Erdoğmuş N. (2005). Explaining influences on career ‘choice’: the case of MBA students in comparative perspective. Int. J. Human Resource Management 16(11), 2000—2028.
• Özdemir, A.A. (2007). Sosyal ağ özelliklerı̇ bakış̧ açısıyla sosyal sermaye ve bilgı̇ yaratma ilişkisi: Akademisyenler üzerinde yapılan bir alan araştırması. (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. (D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Ra, E. (2011). Understanding the role of economic, cultural, and social capital and habitus in student college choice: An investigation of student, family, and school contexts (Doctoral Dissertation). University of Michigan.
• Scherer, R. F., Adams,J.S., Carley, S.S.& Wiebe,F.A. (1989). Role model performance effects on development of entrepreneurial career preference. Entrepreneurship theory and practice, 13(3), 53—72.
• Sinclair, R. F. (2008). The first step toward a theory of the entrepreneurial career, USASBE Conference Proceedings, 773—796.
• Sullivan, A. (2002). Bourdieu and education: How useful is Bourdieu’s theory for researchers”. The Netherlands Journal of Social Sciences, 38(2), 144—166.
• TYAP (2015), Türkiye Mesleki İtibar Araştırması.
• Yavuz, M. (2012). Neden yükseköğretim reformu?.Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), 1—5.
• Yılmaz, N. (2011). 2000’li yıllarda elitlerin dönüşümü: devlet, siyaset ve batı. A. Demirhan (Ed.), 2000’li yıllar Türkiye’de toplum. İstanbul: Meydan Yayıncılık, 51—74.