Uyku son yıllarda yaygınlaşan bir şekilde tıbbi ve psikolojik araştırmaların, medyada çeşitli haberlerin konusu olmaktadır. Bu çalışma, uykuya yönelik artan ilginin altında bazı sosyo-ekonomik süreçlerin olduğunu iddia etmekte; günümüz kapitalist çalışma rejimindeki beden, iş ve gündelik yaşamın ritimleri arasındaki ilişki üzerinden uykuyu inceleyen bir analiz çerçevesi önermektedir. Bu çerçeve içerisinde hem günümüz toplumundaki uyku pratikleri ve uykuya bakış hem de günümüz kapitalizminin bazı yapısal süreçleri ve çelişkileri zaman baskısı kavramı etrafında tartışılmaya çalışılmıştır. Kapitalizmin güncel koşullarındaki zaman deneyimini temel olarak çalışma yaşamındaki esnekleşme ve sosyal yaşamın hızlanması şekillendirmektedir. Zorunluluklarla şekillenen arzulardaki hızlanma ve esnekleşme yeni bir tür beden disiplinini zorunlu kılmaktadır. Süre olarak çalışanların yaşamının çok önemli bir bölümünü kapsayan uyku bir yandan kısmen ya da tamamen feragat edilebilir bir pratik haline gelirken, bir yandan da iş ve gündelik yaşamdaki etkinliklerin verimli bir şekilde devamı açısından kritik bir yerde durmaktadır. Bu çalışmanın amacı uykunun bu çelişkili konumunu esas olarak Hartmut Rosa’nın sosyal hızlanma kavramından hareket ederek, hızlanma, esnekleşme ve zaman baskısı üçlüsünün oluşturduğu ve temelde kapitalizmin tanımladığı sosyal zemin üzerinden açıklamaktır.
Uyku Kapitalizm Sosyal hızlanma Esnek çalışma rejimi Zaman baskısı
Sleep is attracting increasing medical and psychological research interest as well as media interest. This study investigates the socio-economic processes behind this growth in interest. It proposes an analytical framework that examines sleep in the relationships among the body, work, and the rhythms of everyday life within the constraints of today’s capitalist work regime. In this framework, the concept of time pressure is significant for understanding practices and approaches to sleep, as well as the structural processes and contradictions of contemporary capitalism. Having a work life and accelerating one’s social life are the main determinants of time experience. While sleep, which is a very important part of an employee’s life, becomes limited or restricted, it is nevertheless essential for the sake of efficiency and continuing activity in business and daily life. This study investigates the ambivalent position of sleep with reference to Hartmut Rosa’s concept of social acceleration. This ambivalent position is found to be constructed by the trio of acceleration, flexibility, and time pressure, and it is essentially defined by capitalism.
Sleep Capitalism Social acceleration Flexible work regime Time pressure
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Sosyoloji |
Bölüm | Teorik Makale |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2021 |
Gönderilme Tarihi | 23 Ekim 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Sayı: 64 |