Türkiye’de Kadın Hükümlü Oranlarının Mekânsal Ekonometrik Analizi

Yıl 2021, Sayı: 64, 73 - 90, 29.12.2021

Eren Kaya Çakmakcı Yeliz Yaiçın Cengiz Arıkan

Öz

Son yıllarda artan kadın hükümlü oranları, kriminoloji çalışmalarında kadını esas noktaya taşımış ve kadın hükümlülüğü hakkında yapılan araştırmalar; hükümlü olma nedenlerini, işleniş biçimlerini ve suça karışan kadının demografik özelliklerini incelemiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda, hüküm giymiş kadınların ortak sosyal ve demografik özellikleri olduğu gözlenmiştir. Bu çalışmada diğer çalışmalardan farklı olarak kadın hükümlü oranlarının yaşanılan bölgeler arasında etkileşim etkisine sahip olup olmadığı ekonometrik tekniklerle araştırılmıştır. Kadın hükümlü oranlarındaki etkileşim etkisi diğer bir ifade ile mekânsal etki mekânsal panel modeller ile tahmin edilmiştir. Bu çalışmada, 2009-2017 dönemine ait İBBS2 sınıflandırmasına göre sınıflandırılmış Türkiye’nin 26 alt bölgesine ait yıllık veri kullanılmıştır. Çalışmada, bağımlı değişken olarak suçun işlendiği bölgede ceza infaz kurumuna giren hükümlü sayısı içinde kadın hükümlülerin oranı alınmıştır. Açıklayıcı değişkenler olarak ise her bölgeye ait kadın iş gücüne katılım oranı, kadın okuma yazma oranı, bölgesel gayrisafi yurtiçi hâsıla, kadın boşanma sayısı ve kadın evlenme sayısı değişkenleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; bölgeler arasında, kadın hükümlü oranı bakımından pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı mekânsal bir etkileşim bulunmaktadır. Diğer bir ifade ile bölgelerde artan kadın hükümlü oranları komşu bölgeleri de etkilemekte ve kadın hükümlü oranlarının artmasına neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın hükümlü oran, mekânsal panel model, bölgesel analiz

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Spatial Econometric Analysis of Female Convict Rates in Turkey

Öz

Recently, the increasing number of female convicts has put women in the limelight of criminology studies, and such studies have examined the reasons for the conviction of female felons, the way the crimes were committed, and the demographic characteristics of women involved in such crimes. Accumulated data regarding female convictions revealed that convicted women had common social and demographic characteristics. In contrast to other research, the present study used econometric techniques to investigate the existence of spatial interaction among regions in terms of the number of female convicts. The researchers used annual data from 2009 to 2017 for Turkey’s 26 subregions. The dependent variable was the proportion of female convicts to the number of convicts entering prison in the area where the crime was committed. The explanatory variables included the participation rate of females in the labor force, female literacy rate, gross domestic product (GDP), number of divorces, and number of marriages. The findings indicated a positive and statistically significant spatial interaction among the regions in terms of the number of female convicts. Therefore, the increasing number of female convicts in any region affects its neighboring regions and consequentially increases the number of female convicts.

Anahtar Kelimeler

Female convict ratio, spatial panel model, regional analysis

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Adler, F. (1975). Sisters in crime: The rise of the new female criminal. New York: McGraw-Hill. google scholar
• Akpınar, İ. (2018). Suç olgusu, suç teorileri ve kadın suçluluğu: Kayseri örneği. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Niğde. google scholar
• Anselin, L. (1988). Spatial econometrics: Methods and models. California: Kluwer Academic Publishers. google scholar
• Arıkan, C. (2019). Para arzının mekânsal ekonometrik modellenmesi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Balcıoğlu, İ. (2002). Suç ve kadın Erişim Adresi: https://www.kriminoloji.com/Suc_ve_Kadin.Balcioglu.htm google scholar
• Baltagi, B. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley & Sons Ltd, England. google scholar
• Belknap, J. (2007). The invisible woman: Gender, crime and justice. (Third Edition). USA. Belmont. google scholar
• Cameron, C. ve Trivedi, P. (1998). Regression analysis of count data. USA: Cambridge University Press West Nyack. google scholar
• Campaniello, N., ve Gavrilova, E. (2018), Uncovering the gender participation gap in crime market. European Economic Review, Vol. 109, 289-304. google scholar
• Canay, D. (2004). Kadın suçluluğu- feminist bakış açısından kavramsal bir inceleme. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Cömertler, N. ve Kar, M. (2007). Türkiye’de suç oranının sosyo- ekonomik belirleyicileri: Yatay kesit analizi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 62(2), 38-57. google scholar
• Çelik, H. (2008). A sociological analysis of women criminals in the Denizli Open Prison. (Yüksek Lisans Tezi). Ortadaoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Darcan, E. (2014). Kadın mahkûmların cezaevinden çıktıktan sonra toplumsal hayata katılmada yaşadıkları zorluklar. Sosyal Politikalar Çalışma Dergisi, 3(2), 87-111. google scholar
• Demir, B. (2016). Türkiye’de suç oranlarının iller arası etkileşiminin mekânsal ekonometri yaklaşımına göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas. google scholar
• Demirgil, H. ve Yıldırım, S. (2019). Avrupa’da kamu harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin mekânsal panel veri analizi ile incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırma Dergisi, 18(7), 214-241. google scholar
• Devakunchari, R., Bhowmick, S., Bhutada, S.P. ve Shishodia, Y. (2019). Analysis of crimes against women in India using regression. International Journal of Engineering and Advanced Technology (IJEAT), 8(2), 124-127. google scholar
• Dızman, Z. (2019). Kadın suçluluğunun toplumsal nedenleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 90(7), 433 -441. google scholar
• Dönmezer, S. (1994). Kriminoloji. (8. Baskı), İstanbul: Beta Basım Yayım. google scholar
• Elhorst, P. (2010a). Applied spatial econometrics: Raising the bar. Spatial Econometrics Analysis, 5(1), 9 - 28. google scholar
• Elhorst, P. (2010b). Handbook Of Applied Spatial Analysis. Fischer Fischer MM, Getis A (Eds). Spatial panel data models (377-407). Heidelberg And New York: Springer. google scholar
• Elmalı, K. (2018). Türkiye’ de il bazında iktisadi büyüme ve yakınsamanın mekânsal ekonometrik analizi. (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. google scholar
• Er Yiğit, E. (2019). Socıo-economic determinants of property crime in Turkey. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Ersoy, E. (2009). Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği (Malatya örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 209-230. google scholar
• Giray, S. (2015). Suç olgusunun istatistiksel yöntemlerle analizi. İstanbul: Der Yayınları. google scholar
• Gürler, A. (2010). Din ve suç (hükümlüler üzerine uygulamalı bir araştırma). (Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. google scholar
• Güvercin, D. (2018), An econometric investigation of the impact of gender income gap on the gender gap in crime: the case of Arkansas State. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 1001-1010 google scholar
• Haydaroğlu, İ. (2017). Kadın suçluluğunun bölgesel farklılığına yönelik bir alan araştırması: Mardin ve Antalya kapalı ceza infaz kurumu örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. google scholar
• Hipp, J. R. and Kane, K. (2017). Cities and the larger context: What explains changing levels of crime. Journal of Criminal Justice, 49, 32-44. google scholar
• İçli, T. (1993). Türkiye’ de suçlular, sosyal kültürel ve ekonomik özellikleri. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. google scholar İçli, T. (2013). Kadın suçluluğu, Ankara: Seçkin Yayınları. google scholar
• İçli, T. ve Öğün, A. (1999). Türkiye’de cezaevlerindeki rehabilitasyon faaliyetleriyle ilgili sosyolojik bir analiz. Ankara: T.C Adalet Bakanlığı Yayınları. google scholar
• İlbars, Z. (2007). Suç antropolojisi: kadın ve suç. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, 22, 1-13. google scholar
• Karaçetin, G., Kocabaşoğlu, N., Demir, T., Kuşkonmaz, E., Ortaköylü, L., Savrun, B.M. ve Uysal, Ö. (2011). Kadınlarda suç davranışı ve madde kullanımının ilişkisiyle ilgili retrospektif bir çalışma. Türkiye Klinikleri Psikiyatri-Özel Konular, 4(1), 36-41. google scholar
• Kenevir, F. (2015). Kadın mahkûmlarda suç ve din anlayışı. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Kenevir, F. (2017). Hayata ve Vücut Dokunulmazlığına Karşı İşlenen Suçlarda Kadın Suçluluğu ve Dindarlık İlişkisi. Journal of History Culture and Art Research, 6 (3): 781-802. google scholar
• Kızmaz, Z. (2004). Öğrenim düzeyi ve suç: suç- okul ilişkisi üzerine sosyolojik bir araştırma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2): 291-319. google scholar
• Konat, G. (2014). Mekânsal ekonometri ve bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya. google scholar
• Kürzinger, J. (1996). Kriminologie; eine einführung in die lehre vom verbrechen. Boorberg. google scholar
• Manavgat, G. ve Saygılı, R. F. (2016). Türkiye’ de iç göçü etkileyen faktörler üzerine bir uygulama: mekânsal panel veri analizi. 2nd International Conference on Applied Economics and Finance’da (ICOAEF) sunulan bildiri. Girne Amerikan Üniversitesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. google scholar
• Ortaköylü, L., Taktak, Ş. ve Balcıoğlu, İ. (2004). Kadın ve hükümlü. Yeni Symposium, 42 (1), 13-19. google scholar
• Özer, U. ve Topal, M. H. (2017). Genç işsizliği, suç, göç, intihar ve boşanma düzeyleri ile ilişkili midir? türkiye’den ampirik bir kanıt. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(5), 50-63. google scholar
• Özer, Y. E. ve Çolak, M. (2015). Yoksulluk, dezavantajlı grup ve suç ilişkisine yönelik bir alan araştırması: İzmir kadın sığınma evleri örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(3), 479-491. google scholar
• Peck, S. (2003). Kötülüğün psikolojisi. ( G.Talay, Çev.), İstanbul: Kuraldışı Yayınları. google scholar
• Reilly, B. and Witt, R. (1996). Crime deterrence and unemployment in England and Wales: an empirical analysis. Bulletin of Economic Research, 48(2), 137-159. google scholar
• Savcı, İ. (2004). Adını Kader Koyduk. Kadın Açık Cezaevinden Notlar. Ankara: Phoneix Yayınları google scholar
• Saygılı, S. ve Aliustaoğlu, S. (2009). Şiddet içerikli suç işleyen kadın olguların değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi, 23(1), 24-29. google scholar
• Sevim, F. Ö. (2018). Türkiye’de suç ekonomisinin mekânsal analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya. google scholar
• Seyidova, N. ve Alakuş, İ. (2020). Liberasyon ve ekonomik marjinalleşme hipotezleri çerçevesinde Türkiye’deki kadın sanık sayısındaki değişim: ekonometrik bir inceleme. International Journal of Economics, Politics,Humanities & Social Sciences, 3(2), 106-122. google scholar
• Tatlı, S. (2016). Mekânsal ekonometrik modeller ve Türkiye’ de iç göçün belirleyicilerinin analizi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Temurçin, K. ve Haydaroğlu, İ. (2017). Kadın hükümlülüğü üzerine bir araştırma: Mardin ve Antalya kapalı cezaevleri örneği. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 41, 197-211. google scholar
• Tobler, W. (1970). A Computer movie simulating urban growth in the Detroit region. Economic Geography, 46(1): 234-240. google scholar
• Tuzcu, S. (2016). Mekânsal ekonometri ve sosyal bilimlerde kullanım alanları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(2): 401-436. google scholar
• Ulucak, Z. (2019). Suçun iktisadi analizi: Türkiye ve Avrupa ülkeleri üzerine bir uygulama. (Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. google scholar
• Wilson, J. ve Herrnstein, R. (1986), Crime and human nature, New York: Simon and Schuster. google scholar
• Yıldız, F. (2019). Kadın ve suç: Türkiye’de kadın ve organize suç ilişkisi. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1): 23-41. google scholar
• Zeren, F. (2011). Mekânsal ekonometri ve mekânsal panel ekonometri yaklaşımları; AB ülkeleri için gelir yakınsama hipotezi üzerine bir uygulama. (Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar