Kayseri İlindeki Lise Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi ve Etkileyen Faktörlerin Saptanması

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 43 - 52, 30.12.2019

Turan Şimşek

Öz

Lise öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi
amacıyla TSOY- 32 ve SOY SEN Senaryo Ölçekleri esas alınarak gerçekleştirilmiş
bu çalışmada; katılım sağlayan öğrenci grubunun yetersiz ve sorunlu sağlık
okuryazarlık kategorisinde yer aldığı tespit edilmiştir.

Araştırmaya
katılım sağlayan öğrenci grubunun yalnızca % 4,3’ü sağlık durumunu ‘’kötü’’
olarak değerlendirmiş %70,9’u da uzun süreli sağlık sorunu yaşamadığını ifade
etmiştir. Öte yandan herhangi bir sağlık sorununda ilk önce aile
hekimine(%50,4) başvurulduğu ve bu başvurunun aylık bazda en az bir kez(%59)
gerçekleştiği görülmektedir. SOY SEN Ölçeği yanıtları incelendiğinde
öğrencilerin %49,8’inin sağlıkla
ilgili bilgiye ulaşma, %31,85’inin bilgiyi alma, %43,15’inin bilgiyi
değerlendirme %40,62’sinin ise bilgiyi uygulama konusunda tam doğru sayılan
ifadeleri bilebildikleri anlaşılmıştır. Katılımcı grubun sağlık okuryazarlığı
senaryo ölçeği alt boyutlarının  tümünde
tam doğru ifadeyi bulma oranı ise %41,30 olarak gerçekleşmiştir.

Öğrencilerin TSOY-32
Ölçeği genel puan ortalaması 20,20 bulunmuştur. Araştırma sonuçları katılımcı
öğrenci grubun sağlık okuryazarlık düzeyinin 30,40 olan Türkiye ortalamasının çok
gerisinde kaldığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Okuryazarlık düzeyi, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği

Determination of Health Literacy Levels of High School Students in Kayseri and Detecting Affecting Factors

Öz

This study was conducted
in order to determine the health literacy levels of high school students who
continue their education outside the field of health. The research sample
consisted of 117 students. The age average of the participants was 16.13. The
survey data prepared through the literature were obtained by the TSOY-32 and
SOY SEN scales.

Only 4.3% of the
students who participated in the study evaluated their health status as “bad”
and 70.9% stated that they did not have long term health problems. On the other
hand, it is seen that the family physician (50.4%) was first applied to any
health problem and this application was realized at least once (59%) on a
monthly basis. When SOY SEN Scale responses were examined, it is understood
that only the 49.8% of the students’ access to health related information,
31.85% of the students’ receiving information, 43.15% of the students’
consideration of knowledge, and 40.62% of the students’ application of
informationknowledge can be considered to be true. The ratio of finding the
correct statement in the total of the sub-dimensions of the health literacy
scenario scale of the participant group was 41.30%.

According to the
research data, the average score of the TSOY - 32 was found to be 21.45 ±
19.07, and on the basis of SOY SEN scale, it is considered that health literacy
levels could be evaluated in inadequate and problematic health literacy
category.

Anahtar Kelimeler

Literacy, health literacy, high school students

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2015). Sağlık Okuryazarlığının Sağlık Harcamaları ve Sağlık Hizmetleri Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Basımevi. Aras, Z. (2017). Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenirliğinin Değerlendirilmesi. F.N. Hem. Dergisi. Coşkun, S ve Bebiş, H. (2015). Adolesanlarda e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği: Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Gülhane Tıp Dergisi. Ankara. Çopurlar, C.K ve Kartal, M. (2016). Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Değerlendirilir? Neden Önemli? TJFM&PC. Erdağ, Ç.G. (2015). Sağlığın Temel Belirleyicisi Olarak Sağlık Okuryazarlığı. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi. Ankara. Ergün, S. (2017) Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinde Sağlık Okuryazarlığı. Kocaeli Medical J. Eroğlu, N. (2017). Türkiye’de Yerleşik Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Genel Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi. İşletme ve Finans Çalışmaları Dergisi. İstanbul. Hashempour, L. (2018).Sağlık ve Diyabet Okuryazarlığı: Hacettepe Üniversitesi Hasteneleri Örneği.Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı.Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara. Kurşun, Ş,ve Dinçer, A.(2017). Üniversite Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. Ankara. Muslu, L. ve ark. (2017). Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü Öğrencilerinin SağlıkOkuryazarlığı Düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. Antalya. Okyay,P.(2016). Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Calışması. Sağlık Bakanlığı.Ankara. Öztaş,D. ve ark. (2016). Sağlık Okuryazarlığı Perspektifinden Mükerrer Acil Servis Başvurularının Değerlendirilmesi. Ankara Med J. Ankara. Ölmez, H.E. (2015). Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi ve Hasta Hekim İlişkisinin Değerlendirilmesi. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi. Sezer, A. (2014) . Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. Erzurum. Uğurlu, Z. (2011). Sağlık Kurumlarına Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığının ve Kullanılan Eğitim Materyallerinin Sağlık Okuryazarlığına Uygunluğunun Değerlendirilmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktara Tezi. Ankara. Yılmaz, M. Ve Tiraki, Z. (2016). Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Ölçülür? Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. İzmir. Yılmazel, G. (2016). Sağlık Okuryazarlığının Toplum Sağlığı Açısından Önemi. TAF Preventive Medicine Bulletin.