Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Yeme Farkındalığı Durumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 24 - 33, 30.01.2021

Yahya Faruk Karataş Selen Müftüoğlu

Öz

ÖZET: Amaç: Bu çalışma; Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin yeme farkındalığı durumlarının saptanması amacıyla planlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, çalışmaya katılmaya gönüllü olan 219’u kadın, 57’si erkek olmak üzere 276 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Bireylerin demografik özelliklerini, sağlık durumlarını ve beslenme bilgilerini sorgulamak amacıyla 30 soruluk bir anket formu ile öğrencilerin yeme farkındalığı durumlarını tespit etmek için Yeme Farkındalığı Ölçeği araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 20.32±2.22 yıl olup; %62’si hemşirelik, %38.0’ı ise beslenme ve diyetetik bölümü öğrencisidir. Öğrencilerin Yeme Farkındalığı Ölçeği puan ortalamalarının beslenme ve diyetetik bölümü öğrencilerinde 100.42±12.00 puan, hemşirelik bölümü öğrencilerinde ise 95.39±11.82 puan olduğu saptanmış ve aradaki bu fark istatiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Öğrencilerden babası obez olanların yeme farkındalığının daha düşük olduğu, kronik hastalığı olanların ise yeme farkındalığının daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Öğrencilerin besin seçimleri ile yeme farkındalığı durumları ilşkili bulunurken (p<0.05), öğün atlamayanların ve yavaş yeme hızına sahip olanların yeme farkındalığının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca üzüntülü/yorgun ruh halinde yeme davranışı ile Yeme Farkındalığı durumu ilşkili bulunurken (p<0.05), en düşük yeme farkındalığı ölçeği puan ortalamasının üzüntülü/yorgunken her zamankinden çok ve sık yiyenlerde olduğu gözlenmiştir. Sonuç: Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin yeme farkındalığı durumlarının tespit edilmesi amacıyla yapılmış olup, bu popülasyon için geliştirilecek sağlıklı beslenme stratejilerine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

beslenme, obezite, yeme bozuklukları, farkındalık, yeme farkındalığı

Destekleyen Kurum

Başkent Üniversitesi

Proje Numarası

KA19/107

Teşekkür

Çalışmanın verilerinin toplanmasına olanak sağlayan Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi yetkililerine ve öğrencilerine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• 1. World Heath Organization (WHO). Obesity and overweight fact sheet. Erişim: (https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight) Erişim tarihi: 04/03/2019.
• 2. Alper Z. Obesity trends in turkish school age children. J Clin Res Pediatr Endocrinol. 2018;10(1):59-67.
• 3. OECD. “Overweight and obesity among adults”, in health at a glance 2019: OECD indicators. OECD Publishing. 2019, Paris.
• 4. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 5th ed. Arlington: American Psychiatric Association, 2013.
• 5. Galmiche M, Déchelotte P, Lambert G, Pierre Tavolacci M. Prevalence of eating disorders over the 2000–2018 period: a systematic literature review, The American Journal of Clinical Nutrition. 2019; 109(5): 1402–13.
• 6. Devonport TJ, Nicholls W, Fullerton CA. Systematic review of the association between emotions and eating behaviour in normal and overweight adult populations. Journal of Health Psychology, 2017.
• 7. Kabat-Zinn J. Mindfulness-based interventions in context: past, present, and future. Clinical Psychology Science Practice. 2003;10(2): 144-56.
• 8. Monroe JT. Mindful eating: Principles and practice. American Journal of Lifestyle Medicine. 2015; 9(3): 217.
• 9. Stanszus LS, Frank P, Geiger SM. Healthy eating and sustainable nutrition through mindfulness? Mixed method results of a controlled intervention study. Appetite. 2019,141.
• 10. Pintado-Cucarella S, Rodríguez-Salgado P. Mindful eating and its relationship with body mass index, binge eating, anxiety and negative affect. Journal of Behavior, Health & Social Issues. 2016; 8(2): 19–24.
• 11. Levoy E, Lazaridou A, Brewer J, Fulwiler C. An exploratory study of mindfulness based stress reduction for emotional eating. Appetite. 2017; 109: 124–30.
• 12. World Heath Organization (WHO). BMI classification. Erişim: (http://apps.who.int/bmi/index.jsp?introPage=intro_3.html). Erişim tarihi: 04/03/2019
• 13. Köse G, Tayfur M, Birincioğlu İ, Dönmez A. Adaptation study of the mindful eating questiıonnare (MEQ) into Turkish, Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research. 2016; 5(3): 125-34.
• 14. Buckworth J. Be Here Now: Mindful Eating and Exercise. ACSM’s Health and Fitness Journal. 2019; 23(4): 38–39.
• 15. Huberty J, Green J, Glissmann C, Larkey L, Puzia M, Lee C. Efficacy of the mindfulness meditation mobile app “Calm” to reduce stress among college students: Randomized controlled trial. JMIR Mhealth Uhealth. 2019;7(6):e14273.
• 16. Köse G. Üniversite öğrencilerinin yeme farkındalığının üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara, 2017.
• 17. Barışkan H. Sağlık bilimleri fakültesinde öğrenim gören üniversite öğrencilerinde abdominal obezite sıklığı ve yeme farkındalıklarının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Biruni Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul, 2019.
• 18. Keyte R, Egan H, Mantzios M. How does mindful eating without non-judgement, mindfulness and self-compassion relate to motivations to eat palatable foods in a student population? Nutrition and Health, 2020; 26(1):27–34.
• 19. Omiwole R, Candice R, Huniewicz P, Dettmer E, Paslakis G. Review of Mindfulness-Related Interventions to Modify Eating Behaviors in Adolescents. Nutrients. 2019;11, 2917.
• 20. Smith BW, Shelley BM, Sloan AL, Colleran K, Erickson K. A preliminary randomized controlled trial of a mindful eating ıntervention for post-menopausal obese women. Mindfulness. 2018; 9(3): 836.
• 21. Roesler A, Nishi N. An exploration using system dynamics modelling of population-level mindfulness, mindful eating and healthy weight following intervention. Nutrition and Health. 2020: 1–8.
• 22. Özmumcu SB. Isparta ili bir üniversite hastanesi idari personeli yeme farkındalığı ve fiziksel aktivitelerinin yaşam kalitesine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Isparta, 2019.
• 23. Üstündağ EG. Spor salonunda spor yapan bireylerde yeme farkındalığı ile ortoreksiya nervoza belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Mersin, 2020.
• 24. Köse G, Çıplak M.E. Köse G, Çıplak M.E. Mindful eating questionnaired: eating control, emotional eating and conscious nutrition trio. Progress in Nutrition. 2020; 22(2):528-35.
• 25. Özkan N, Bilici S. Are anthropometric measurements an indicator of intuitive and mindful eating? Eat Weight Disord. 2020.
• 26. Takagi H, Hari Y, Nakashima K, Kuno T, Ando T. (2019). Meta-Analysis of relation of skipping breakfast with heart disease. The American Journal of Cardiology. 2019; 124(6): 978–86.
• 27. Paz-Graniel I, Babio N, Mendez I, Salas-Salvadó J. Association between eating speed and classical cardiovascular risk factors: A cross-sectional study. Nutrients. 2019;11(1):83.
• 28. Vittengl JR. Mediation of the bidirectional relations between obesity and depression among women. Psychiatry Research. 2018;264, 254–59.
• 29. Pickett S, Burchenal CA, Haber L, Batten K, Phillips E. Understanding and effectively addressing disparities in obesity: A systematic review of the psychological determinants of emotional eating behaviours among black women. Obesity Reviews. 2020; 21(6): 1-13.
• 30. Moss RH, Conner M, O’Connor DB. Exploring the effects of positive and negative emotions on eating behaviours in children and young adults, Psychology, Health & Medicine, 2020.