A Critical Analysis of Ontological Foundations of Modern Education Understanding

Yıl 2015, Sayı: 7, 79 - 98, 24.01.2015

Remzi Kükürt

Öz

The present study aims to assert the basic characteristics of modern education understanding by examining its philosophical foundations. As an activity of education philosophy, this study aims to relate the basic characteristics of modern education with modern thought, society, and power structure and to understand the social and political structure by relating the same to the transformations in the world of thought. The outline of the structure of the modern education understanding becomes clear in case the adventure of establishment of modernism in Europe and then gradually throughout the world is examined by taking into consideration also the rupture from the scholastic thought of the middle ages and feudal power structure. Therefore the present study will assert the most basic characteristics of the modern education understanding which on the one hand is rationalist, scientific, secular but also massive, national, progressive, competitive, standardizing, and market-oriented on the other. Doing so the modern education understanding will be related on philosophical grounds to the characteristic structure of the modernist thought and society structure, which is rationalist, secular, scientific, and progressive, upon which the nation-state and the power of capitalism have been established. Besides it will also be examined what kind of a teaching – being taught relationship the modern education understanding could have inflicted in the scope of the foregoing.

Keywords: modernism, ontology, instrumental rationality, power, mass education

Anahtar Kelimeler

modernism, ontology, instrumental rationality, power, mass education

Modern Eğitim Anlayışının Ontolojik Temelleri Üzerine Eleştirel Bir Çözümleme

Öz

Bu çalışma modern eğitim anlayışının temel karakterlerini, onun felsefi temellerini irdeleyerek ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bir eğitim felsefesi etkinliği olarak bu çalışma modern eğitimin temel özelliklerini modern düşünce, toplum ve iktidar yapısıyla ilişkilendirmeyi, toplumsal ve politik yapıyı ise düşünce dünyasındaki dönüşümlerle ilişkilendirerek anlamayı amaçlamaktadır. Avrupa’da ve giderek dünyada modernizmin yerleşme serüveni, ortaçağ skolastik düşünceden ve feodal iktidar yapısından kopuşu da göz önünde bulundurarak ele alındığında, modern eğitim anlayışının yapısının genel hatları da belirginleşmeye başlamaktadır. Bu çerçevede bu çalışmada; modern eğitim anlayışının bir yandan akılcı, bilimsel, laik ama bir yandan da kitlesel, ulusal, ilerlemeci, rekabetçi, tek tipleştirici ve piyasa güdümlü olma gibi en temel özellikleri, modernist düşünce ve toplum yapısının akılcı, seküler, bilimselci, ilerlemeci, ulus devlet anlayışının ve kapitalizmin iktidarının yerleştiği karakteristik yapısıyla, felsefi zeminde ilişkilendirilerek ortaya konulmaya ve bununla birlikte modern eğitim anlayışının nasıl bir eğiten-eğitilen ilişkisi doğurmuş olabileceği ele alınmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede özellikle Frankfurt Okulu filozoflarının izinden gidilerek aydınlanmanın ve modernizmin bir diyalektiği olduğu, modernizmin insanlık adına olumlu bazı değerleri doğurmakla birlikte totaliter devlet yapılarının ortaya çıkma ve aynı zamanda kapitalizmin yerleşme serüvenine işarat ettiği için insanlık adına bir çok hayal kırıklığını da beraberinde getirdiğini söylenebilir. Modern eğitim anlayışının diyalektiğini kısaca özetlemek gerekirse; modernizmin doğuşundaki tüm sancıları kendi üstünde hissederek belirginleşen modern eğitim anlayışı, ontolojik dönüşümün toplumdaki izdüşümlerinin temel özelliklerini taşımıştır. Bu bakımdan “Modern Eğitim Anlayışı”; ortaçağın dine dayalı eğitimine karşı “laik”, “akılcı” ve “bilimsel” olma gibi insanlık açısından temel olumlu karakterleri taşırken, bir yandan da “kitlesel”, “milliyetçi”, “ilerlemeci”, “piyasacı”, “indirgemeci” ve “tektipleştirici” olma gibi insanlık için olumsuz özellikleri de içerisinde barındırarak, varolan olumlu değerlerinin de kapitalist iktidarın kendisini temellendirmek için araçsallaştırıldığı temel diyalektik karakterine kavuşmuş olmaktadır

Anahtar Kelimeler

modernizm, ontoloji, araçsal akıl, iktidar, kitlesel eğitim

Kaynakça

• Adorno, T.W. (2005). Aşkınsallık kavramı üzerine. Mine Haydaroğlu (Trans.). Cogito, 41, 65-87.
• Althusser, L. (1991). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. V. Alp & M. Özışık (Trans.). İstanbul: İletişim.
• Augustine, S. (1950). The city of god. New York: Random House.
• Apple, M.W. (2004). Neoliberalizm ve eğitim politikalari üzerine eleştirel yazilar. Fatma Gök et al. (Trans.). Ankara: Egitim Sen.
• Aquinas, T., (1993). Varlık ve öz üzerine. In B. Çotuksöken, & S. Babür, Ortaçağda Felsefe, pp. 263-307. İstanbul: Kabalcı.
• Beavers, A. (1990). Introducing levinas to undergraduate philosophers, Retrieved 10.12.2014, from http://faculty.evansville.edu/tb2/PDFs/UndergradPhil.pdf
• Bernasconi, R. (2011). Hegel'in bütünlüğünün ve Heidegger'in
• sonluluk felsefesinin ötesine. In Zeynep Direk (Trans.), Levinas okumaları, (pp.215-232). İstanbul: Pinhan.
• Brett, A. S. (2006). Political philosophy, In A.S. McGrade (Eds.), The Chambridge companion of medieval philosophy (pp. 276-295). Cambridge Companions Online © Cambridge University Pres. 05.12.2014, from http://copyfight.me/Acervo/livros/CAMBRIDGE%20COMPANIONS.%20MCGRADE,%20A.%20S.%20%28org%29.%20Medieval%20Philosophy.pdf
• Bumin, T. (2003). Tartışılan modernlik: Descartes ve Spinoza. İstanbul:YKY.
• Cassirer, E. (1984). Devlet efsanesi. Necla Arat (Trans.). İstanbul: Remzi.
• McGrade, A.S. (2006). Introduction, In McGrade, A.S. (Eds.), The Chambridge Companion of Medieval Philosophy, pp. 1-8, Cambridge Companions Online © Cambridge University Press. 05.12.2014, from http://copyfight.me/Acervo/livros/CAMBRIDGE%20COMPANIONS.%20MCGRADE,%20A.%20S.%20%28org%29.%20Medieval%20Philosophy.pdf
• Cevizci, A.(2001). Metafiziğe giriş. İstanbul: Paradigma.
• Cevizci, A. (2002). Felsefe sözlügü. İstanbul: Paradigma.
• Çiğdem, A. (1997). Akıl ve toplumun özgürleşimi. Ankara: Vadi.
• Çotuksöken, B., & Babür, S. (1993). Ortaçağda felsefe. İstanbul: Kabalcı.
• Dewey, J. (1996). Demokrasi ve eğitim. Tahsin Yılmaz (Trans.). İzmir: Ege University.
• Derrida, J. (2005). Violence and metaphysics: An essay on the thought of emmanuel levinas. In writing and difference, Alan
• Bass (Trans.), (pp.77-97). Routledge, Taylor & Francis e-Library, from 02.12.2014 http://www.clas.ufl.edu/users/burt/Writing_and_Difference__Routledge_Classics_.pdf
• Freire, P. (2003), Ezilenlerin pedagojisi. Dilek Hattatoğlu, Erol
• Özbek (Trans.). İstanbul: Ayrıntı.
• Giddens, A. (2005). Sosyoloji kısa fakat eleştirel bir giriş. Ü. Y.
• Battal (Trans.). Ankara: Phoenix.
• Giroux, H. A. (2007). Eleştirel pedagoji ve neoliberalizm. B. Baysal (Trans.). İstanbul: Kalkedon.
• Green, A. (1997). Education, globalization, and the nation state. London: Macmillan.
• Gökberk, M. (1996). Felsefe tarihi. İstanbul: Remzi.
• Harvey, D. (2006). Postmodernliğin durumu. S. Savran (Trans.). İstanbul: Metis.
• Horkheimer, M., & Adorno, T. (1972). Dialectic of enlightenment. J. Cumming (Trans.). New York: Herder and Herder.
• Illich, I. (1971). Deschooling society. New York: Harper & Row.
• Kale, N. (2003). Nasıl bir insan? Nasıl bir öğretim? Ankara: Ütopya.
• Kant, I., (2000). Aydınlama nedir? sorusuna yanıt. Toplumbilim Aydınlanma Özel Sayısı, 11, 17. N. Bozkurt (Trans.). İstanbul: Bağlam.
• Kurtar, S. (2014). Heidegger ve poetik düşünme. Ankara: Pharmakon.
• Kükürt, R. O. (2007). Eleştirel pedagoji açısından E. Levinas’ta öteki kavramı. (Unpublished master’s thesis). Uludağ University/Institute of Social Sciences, Bursa.
• Laclau, E. (2007). Popülist akıl üzerine. N. B. Çelik (Trans.). Ankara: Epos.
• Levinas, E. (1969). Totality and infınity, A. Lingis (Trans.). Pittsburg, Pennsylvania: Duquesne Universty.
• Lyotard, J. F. (1979). The postmodern condition: A Report on Knowledge. Minneapolis: University of Minnesota.
• Locke, J., (2004). Eğitim üzerine düşünceler. H. Zengin (Trans.). İstanbul: Morpa.
• Marenbon & Luscombe (2006). Two medieval ideas: eternity and hierarchy, inMcGrade, A.S.(ed.)The Chambridge Companion of Medieval Philosophy, pp. 51-72, Cambridge Companions Online © Cambridge University Press.05.12.2014,from http://copyfight.me/Acervo/livros/CAMBRIDGE%20COMPANIONS.%20MCGRADE,%20A.%20S.%20%28org%29.%20Medieval%20Philosophy.pdf
• Revill, D.H, (2007). Terminal behaviour and the criterion measure in education- with particular reference to education for librarianship. The vocational aspect of education, 21:48, pp. 47-51, 05.12.2014. from http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03057876980000071
• Saygılı, A. (2014). Jean Bodin’in egemenlik anlayışı çerçevesinde kralın iki bedeni kuramına kısa bir bakış. AÜHFD, 63 (1), 185-198.
• Soysal, A. (1999). Birlikte ve başka. İstanbul: Kabalcı.
• Spring, J. (1997). Özgür eğitim. E. Ekmekçi (Trans.). İstanbul: Ayrıntı.
• Steinvorth, U. (2009). Rethinking the Western understanding of the self. New York: Cambridge University.
• William, O. (1993). Terimler üzerine. In B. Çotuksöken, S. Babür, Ortaçağda Felsefe, İstanbul: Kabalcı.
• Touraine, A. (1995). Modernliğin eleştirisi. H. Tufan (Trans.). İstanbul: YKY.
• Turan, E. R. (2003). Batı metafiziği ve savaş, Doğu Batı, 6 (24).