Hukuki Açıdan Marka ve Marka Hakkı

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 39 - 48, 01.06.2015

Eyüp Can Karaca

Öz

Marka kavramına hukuki zemin hazırlayan “Sınai Hak” kavramının kullanımı 19.yy sonlarında Sanayi Devrimi ile birlikte başlamış olup bu hakların savunulmasına ve korunmasına duyulan ihtiyaç nedeniyle o günün şartlarında bir düzenleme yapılmasına karar verilmiştir. Bu alandaki ilk düzenleme Patent Kanunu’dur. Türkiye’de sınai haklarla ilgili işlemleri uzun bir süre (1994 yılına kadar) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yürütmüştür. Ancak bu işlemlerin uzmanlaşma gerektirmesi nedeniyle 1994 yılında yeni bir karar alınarak 544 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Türk Patent Enstitüsü’nün (TPE) kurulmasına karar verilmiştir. Marka hakkı, hukuki açıdan sahibinin izni olmadan markanın kullanılmasının önlenmesine yarayan ve ayni etkileri olan mutlak bir haktır. Mutlak haklar; herkes tarafından ihlal edilmeye müsait olan, dolayısıyla da hak sahibinin, ihlal eden herkese karşı ileri sürebileceği, hakkına riayet edilmesini talep edebileceği haklardandır. Özellikle marka hakkı, gayri maddi mallar üzerinde iddia edilebilen mutlak haklardan olup herkesin kullanımına açık olan bir işaret seçerek kendisini sicile tescil ettiren kişinin inhisarına bırakılmakta ve onun üzerinden de herkese karşı ileri sürülebilen ve herkesçe uyulmasını zorunlu kılan mutlak bir hak oluşmaktadır. Bu çalışmada marka kavramının kavramsal ve hukuki açıdan çerçevesi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Marka, Patent, Marka Hukuku

HUKUKİ AÇIDAN MARKA VE MARKA HAKKI

Öz

Marka kavramına hukuki zemin hazırlayan “Sınai Hak” kavramının kullanımı 19.yy sonlarında Sanayi Devrimi ile birlikte başlamış olup bu hakların savunulmasına ve korunmasına duyulan ihtiyaç nedeniyle o günün şartlarında bir düzenleme yapılmasına karar verilmiştir. Bu alandaki ilk düzenleme Patent Kanunu’dur. Türkiye’de sınai haklarla ilgili işlemleri uzun bir süre (1994 yılına kadar) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yürütmüştür. Ancak bu işlemlerin uzmanlaşma gerektirmesi nedeniyle 1994 yılında yeni bir karar alınarak 544 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Türk Patent Enstitüsü’nün (TPE) kurulmasına karar verilmiştir. Marka hakkı, hukuki açıdan sahibinin izni olmadan markanın kullanılmasının önlenmesine yarayan ve ayni etkileri olan mutlak bir haktır. Mutlak haklar; herkes tarafından ihlal edilmeye müsait olan, dolayısıyla da hak sahibinin, ihlal eden herkese karşı ileri sürebileceği, hakkına riayet edilmesini talep edebileceği haklardandır. Özellikle marka hakkı, gayri maddi mallar üzerinde iddia edilebilen mutlak haklardan olup herkesin kullanımına açık olan bir işaret seçerek kendisini sicile tescil ettiren kişinin inhisarına bırakılmakta ve onun üzerinden de herkese karşı ileri sürülebilen ve herkesçe uyulmasını zorunlu kılan mutlak bir hak oluşmaktadır. Bu çalışmada marka kavramının kavramsal ve hukuki açıdan çerçevesi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Marka, Patent, Marka Hukuku

Kaynakça

• ARKAN Sabih: Marka, Cilt I CAMCI Ömer, Haksız Rekabet Davaları (İstanbul, 2001)
• Desicion of European Cort of Justice, C-104/101, “www.cria.eu.int”; Dilek CENGİZ: Türk Hukukunda İktibas ve İltibas Suretiyle Marka Hakkına Tecavüz (İstanbul, 1995)
• DİRİKKAN, Hanife: “Tescilli markayı Kullanma Külfeti”, Oğuz İmregüne Armağan (İstanbul, 1998)
• DÖNMEZ İrfan: Markalar ve Haksız Rekabet Davaları (İstanbul, 1992)
• EDGÜ Ekrem: “Markalar”, İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Dergisi, I (İstanbul, 1973)
• ERTAŞ, Şeref: Eşya Hukuku, 4. baskı, Ankara 2002
• Haydar ARSEVEN: Nazari ve Tatbiki Alameti Farika Hukuku (İstanbul, 1951)
• KARAHAN, Sami: Marka Hukukunda Hükümsüzlük Davaları (Konya, 2004)
• KARAN Gülay: WIPO tahkim ve Uzlaştırma Merkezi İdari Panel Kararı (Dava no. D.2002-0001), Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, sayı III (Ankara, 2002)
• KARAN Hakan ve Mehmet KILIÇ, Markaların Korunması, 556 Sayılı KHK Şerhi ve İlgili Mevzuat (Ankara, 2004)
• KARAYALÇIN, Yaşar, “Ticaret Hukuku Dersleri-I. Giriş Ticari İşletme”, 3.baskı, Ankara 1968
• MERAN, Necati: Marka Hakları ve Korunması (Ankara, 2004)
• NOYAN Erdal: Marka Hukuku (Ankara, 2004)
• OYTAÇ Kutlu: Markalar Hukuku, (Ankara, 2002)
• SOYAK, Aklan: “Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarının Tanımı ve Tarihsel Gelişimi”, www.bilgiyönetimi.org (Erişim 29.05.2015)
• ŞENOCAK Kemal: ‘Soyut Renk Markaları’, Turgut Kalpsüz’e Armağan (Ankara, 2003),
• TEKİNALP, Ünal: Fikri Mülkiyet Hukuku (İstanbul, 2004)
• YASAMAN, Hamdi: “Marka Hakkının Niteliği ve Tanınmış Markalar Hakkında”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.2, İstanbul 2004
• YAZICI İNAN, Ela: “Development of The Industrial Property Rights: The EC Point of View”, TPE, Avrupa Patent Sistemi ve Türkiye Konulu Sempozyum (İstanbul, 2001)
• Yargıtay Kararı 11. HD T.20.11.2000, 2000/7674E 2000/9346K
• Yargıtay Kararı 11. HD, 9.4.2001, E.2001/844, K.2001/3429,
• Yargıtay Kararı 11.HD T.10.3.1997, 1996/8650E 1997/1586K
• Yargıtay Kararı 11.HD T.12.11.1999, 1999/6866E 1999/9075K
• Bakanlar Kurulu 06.03.1995 Tarih ve 1/95 Sayılı Karar, Ek 8. Resmi Gazete 27.06.1995 S.22326. www.tdk.gov.tr www.tpe.gov.tr