Review of Turkish Course Videos in Education Informatics Network (EBA) According to Multimedia Design Principles

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 128 - 158, 30.12.2024

Mihriban Uyguç Temel , Kenan Bulut

https://doi.org/10.52974/jena.1580857

Öz

The aim of the research is to determine the compliance of the 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish course videos on the Education Informatics Network (EBA) courses platform with the multimedia design principles, which is one of the content preparation criteria. This research was conducted according to the ‘basic qualitative research’ design, which is one of the qualitative research types. Data was collected in the study using document review. The material of the study consists of 37 videos prepared for the 5th grade Turkish course, 36 videos prepared for the 6th grade Turkish course, 33 videos prepared for the 7th grade Turkish course and 33 videos prepared for the 8th grade Turkish course, a total of 139 videos. The evaluation table on multimedia applications prepared by Ozan (2013) was used as the data collection tool in this research. The data obtained in the study was analyzed and interpreted through descriptive analysis. At the end of the study, it was determined that the items that were completely compatible, compatible and weakly compatible of the 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish course videos on EBA were the same. When the Turkish course videos were classified according to skill areas, the ranking was as follows; reading skills (112 videos), writing skills (17 videos), listening/watching skills (6 videos) and speaking skills (4 videos). In addition, it was concluded that 17 of the 8th grade videos (33 videos) were also used in the 7th grade, indicating that the cognitive differences of the students were not taken into account. Based on the results obtained, the study was compared with the results of similar studies in the literature and discussed. At the end of the study, various suggestions were made to EBA content developers and researchers who will conduct studies on the subject.

Anahtar Kelimeler

Education Informatics Network (EBA), Turkish language course videos, multimedia design principles

Eğitim Bilişim Ağı’ndaki (EBA) Türkçe Dersi Videolarının Çoklu Ortam Tasarım İlkelerine Göre İncelenmesi

Öz

Araştırmanın amacı, Eğitim Bilişim Ağı (EBA) dersler platformunda yer alan 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe dersi videolarının içerik hazırlama kriterlerinden biri olan çoklu ortam tasarım ilkelerine uygunluğunun belirlenmesidir. Bu araştırma nitel araştırma çeşitlerinden ‘temel nitel araştırma’ desenine göre yürütülmüştür. Çalışmada veriler doküman incelemesi kullanılarak toplanmıştır. Çalışmanın materyalini 5. sınıf Türkçe dersi için hazırlanmış 37 video, 6. sınıf Türkçe dersi için hazırlanmış 36 video, 7. sınıf Türkçe dersi için hazırlanmış 33 video ve 8. sınıf Türkçe dersi için hazırlanmış 33 video olmak üzere toplam 139 video oluşturmaktadır. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak Ozan (2013) tarafından hazırlanmış çoklu ortam uygulamalarına ilişkin değerlendirme tablosundan yararlanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler betimsel analiz yoluyla analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışmanın sonunda, EBA’da yer alan 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe dersi videolarının tamamen uyumlu, uyumlu ve zayıf uyumlu olduğu maddelerin aynı olduğu tespit edilmiştir. Türkçe dersi videoları beceri alanlarına göre sınıflandırıldığında sıralamanın; okuma becerisi (112 video), yazma becerisi (17 video), dinleme/izleme becerisi (6 video) ve konuşma becerisi (4 video) şeklinde olduğu görülmüştür. Ayrıca çalışmada 8. sınıf videolarından (33 video) 17’sinin 7. sınıfta da kullanıldığı, bu durumun öğrencilerin bilişsel farklılıklarının dikkate alınmadığını gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ulaşılan sonuçlardan hareketle çalışma, literatürdeki benzer araştırmaların sonuçlarıyla karşılaştırılıp tartışılmıştır. Çalışmanın sonunda EBA içerik hazırlayıcılarına ve konu ile ilgili çalışma yapacak araştırmacılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim Bilişim Ağı (EBA), Türkçe dersi videoları, çoklu ortam tasarım ilkeleri

Kaynakça

• Akkaya, N., & Demir, T. (2021). EBA’da (Eğitim Bilişim Ağı) yer alan Türkçe dersi içeriklerinin Türkçe öğrenme alanlarıyla uyumunun istatistiki açıdan incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 9(1), 180-197.
• Akkoyunlu, B., & Yılmaz, M. (2005). Türetimci çoklu ortam öğrenme kuramı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 28, 9-18.
• Aktay, S., & Keskin, T. (2016). Eğitim Bilişim Ağı (EBA) incelemesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 27-44.
• Atalay, M. (2019). Ortaokullarda Eğitim Bilişim Ağı'nın (EBA) incelenmesi (Tez No: 563258) [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Ateş, M., Çerçi, A., & Derman, S. (2015). Eğitim Bilişim Ağı’nda yer alan Türkçe dersi videoları üzerine bir inceleme. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 105-117.
• Aztekin B. (2020). Öğretmenlerin Eğitim Bilişim Ağı (EBA)’na yönelik farkındalık düzeyleri ve tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No: 630804) [Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Bulut, K. (2012). 2006 Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programında yer alan yazma kazanımlarının yaratıcı yazmaya uygunluğu (Tez No: 313432) [Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Bulut, R. (2018). Çoklu ortama dayalı sosyal bilgiler öğretiminin motivasyon, akademik başarı ve tutuma etkisi (Tez No: 522697) [Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları.
• Can, E., & Topçuoğlu Ünal, F. (2018). Eğitim Bilişim Ağı kullanımının (EBA) ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumlarına etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (ESTÜDAM) Eğitim Dergisi, 3(1), 61-68.
• Cansız Aktaş, M. (2014). Nitel veri toplama araçları. Mustafa Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 337-371). Pegem Akademi Yayınları.
• Ceylan, S., Çetin, S. N., Tozanlı, Y., & İşler, M. (2024). Ortaokul öğrencilerinin EBA portalı kullanımına dair yönelimleri: 2018-2023 YÖKTEZ veritabanında yayınlanan tezlerin içerik analizi. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(6), 1122–1131.
• Coşğun, V. (2018). Bilişsel stilin çoklu ortam tasarımı ilkeleri ile etkileşiminin üniversite öğrencilerinin bilişsel yük, geri getirme, transfer ve göz hareketlerine etkileri (Tez No: 490673) [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri. Üniversitesi.
• Coşkunserçe, O., & İşçitürk, G. B. (2019). Eğitim Bilişim Ağı (EBA) platformu hakkında öğrencilerin farkındalığının arttırılmasına yönelik bir durum çalışması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 260-276.
• Creswell, J, W. (2005). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitati and research. Pearson Prentice Hall.
• Çakır R., & İnal M. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde çoklu ortam materyallerinin kullanımı. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 3(2), 87-112.
• Çakır, A. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde video kullanımının dinleme becerisine etkisi (Tez No: 422187) [Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Celepler Matbaacılık.
• Dedebali, N. C. (2014). Çoklu ortam uygulamalarının 6. sınıf dinleme becerisinin gelişimine etkisi (Tez No: 375796) [Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Demir, D., Özdinç, F. & Ünal, E. (2018). Eğitim Bilişim Ağı (EBA) portalına katılımın incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 407-422.
• Dilekçi, A. (2021). Türkçe eğitimi açısından Eğitim Bilişim Ağı (EBA). Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 25, 1-17.
• Dinler Esim, F. (2021). Eğitim Bilişim Ağı'ndaki (EBA) ortaokul matematik içeriklerine yönelik hazırlanan videoların çoklu ortam tasarım ilkelerine göre incelenmesi (Tez No: 695883) [Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Doğan, Y. (2009). Konuşma becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinlik önerileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 185-204.
• Dülger, M. (2011). Konuşma becerisinin ilköğretim öğrencilerine öğretimi üzerine bir inceleme (Tez No: 296483) [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Erensayın E., & Güler Ç. (2017). EBA platformundaki ders materyallerinin eğitsel yazılım değerlendirme ölçütlerine göre değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 657-678.
• Göçer, A., & Çaylı, C. (2019). Ortaokul Türkçe öğretmenlerinin dinleme becerisinin gelişimine yönelik olarak EBA (Eğitim Bilişim Ağı) paylaşımları üzerine görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 9(3), 456-476.
• Güneş, F. (2020). Kitlesel açık çevrimiçi ders platformlarında yayınlanan siber güvenlik içeriklerinin çoklu ortam tasarım ilkeleri açısından incelenmesi (Tez No: 659129) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• İnce, V. (2018). Eğitim Bilişim Ağında (EBA) yer alan soruların Türkçe öğretim programıyla karşılaştırılması (Tez No: 488910) [Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• İskender, H. (2016). Eğitim Bilişim Ağı’nda bulunan 7. sınıf Türkçe dersi videolarının ilköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programıyla uyumu. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(24), 1042-1068.
• İşbulan, O., Arslan, E., Alkaya Karagöl, E., & Selvi, G. (2020). Eğitim Bilişim Ağı’nda (EBA) yer alan çoklu ortam uygulamalarının çoklu ortam öğrenme ilkeleri açısından değerlendirilmesi, Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 182-196.
• İzmirli, S. (2012). Öğrenen ve sistem hızında ilerleyen farklı çoklu ortam sunum türlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Tez No: 315449) [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınları. Kurtdede Fidan, N. (2008). İlköğretimde araç gereç kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 1(1), 48-61.
• Kuzu, A. (2011). Çoklu ortam uygulamalarının kuramsal temelleri. Ö. Özgür Dursun & H. Ferhan Odabaşı (Ed.). Çoklu ortam tasarımı içinde (s. 1-35). Pegem Akademi Yayınları.
• Maden S., & Önal A. (2018) Elektronik Bilişim Ağı’ndaki ortaokul Türkçe dersi içeriklerinin kullanımı üzerine bir araştırma. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(2), 101-121.
• Mayer, R. E. (2009). Multimedia learning. Cambridge University Press.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma - Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev.). Nobel Akademi.
• Meşe, C. (2012). Çoklu ortam kanal ilkesine ve sunum biçimlerine göre çözümlü örneklerle desteklenerek hazırlanmış yazılımların öğrencilerin akademik erişi ve öğrenme deneyimine etkisi (Tez No: 330180) [Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2019). Genişletilmiş bir kaynak kitap nitel veri analizi. S. Akbaba Altun & A. Ersoy (Çev. Ed.). Pegem Akademi Yayınları.
• Ozan, Ö. (2013). Bağlantıcı mobil öğrenme ortamlarında yönlendirici destek (Tez No: 322024) [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Sarıkaya, B. (2017). Türkçe öğretiminde görsel okuma. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 780-796.
• Sarıkaya, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık durumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1098-1107.
• Şahin, Ç. (2015). Verilerin analizi. Remzi Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 183-220). Nobel Akademi.
• Tamtürk, H. (2019). 5. sınıf dinleme/izleme metinlerinin çoklu ortam tasarım ilkelerine göre incelenmesi (Tez No: 619819) [Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Tanrıkulu, F. (2017). EBA’nın Türkçe dersi öğrenme alanlarını karşılama yeterliliğine yönelik öğretmen görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 395-416.
• Temizkan, M. (2009). Akran değerlendirmenin konuşma becerisinin geliştirilmesi üzerindeki etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 90-112.
• Temizyürek, F. (2007). İlköğretim ikinci kademede konuşma becerisinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 113-131.
• Tutar, M. (2015). Eğitim bilişim ağı (EBA) sitesine yönelik olarak öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi (Tez No: 407703) [Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2024). Çoklu ortam. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tüysüz C, Çümen V. (2016). EBA ders web sitesine ilişkin ortaokul öğrencilerinin görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 279-296.
• Uçgun, D. (2007). Konuşma eğitimini etkileyen faktörler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(22), 59-67.
• Üner, Ş. (2010). İlköğretim 7. sınıf Türkçe dersi çalışma kitaplarındaki etkinliklerin öğrenci seviyesine uygunluğunun ve uygulanabilirliğinin öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Aksaray örneği) (Tez No: 264324) [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Yeşil, R. (2015). Nicel ve nitel araştırma yöntemleri. Remzi Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 51-80). Nobel Akademi.
• Yılmaz, M. (2012). C# programlama dersinde, çoklu ortam tasarım ilkelerine göre hazırlanmış materyallerin moodle öğrenme yönetim sistemi üzerinden kullanılmasının yüksek öğrenim öğrencilerinin bilişsel yüklerine ve ders başarılarına etkisi (Tez No: 344965) [Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Yünkul, E. (2014). Çoklu ortam tasarım ilkelerine göre hazırlanan öğretim yazılımının başarı ve tutuma etkisi (Tez No: 350966) [Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tezleri.
• Yürektürk, F. N., & Coşkun, H. (2020). Türkçe öğretmenlerinin teknoloji kullanımına ve teknoloji destekli Türkçe öğretiminin etkililiğine dair görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 986-1000.