The Effects of Market Chains on the Purchasing and Consumption Approach of Forest Villagers in Turkey: A Case Study of Forest Villages in Yozgat Rural Area

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 3, 202 - 220, 30.12.2023

Ahmet Tolunay , İsa Akboğa , Mehmet Özmış

https://doi.org/10.53472/jenas.1356767

Öz

In this study, the effects of the development of market chains and product branding on the purchasing and consumption perception of rural communities in Turkey were investigated. The study was carried out in villages located in the rural region of Yozgat Province. A survey was developed to investigate the areas where the villagers live and their livelihoods, how, where, and how the villagers market their products, and the way and habits of the villagers to shop according to the places they live. The questionnaire form consists of 46 questions and propositions. A total of 200 people participated in of survey. The survey data were evaluated using the SPSS 20 package program. While almost all the villagers participating in the survey cannot sell their products to chain markets, 34% of the villagers can sell their products by marketing them to local markets. The products most often marketed by the villagers to local markets are cheese, village eggs, milk, and butter, respectively. One of every two villagers participating in the survey stated that the prices in local markets are more expensive than chain markets, they cannot find every product they want in local markets, and the product quality in chain markets is not higher than local markets. More than half of the villagers who participated in the survey said that they could meet all their needs from the chain markets, that the existence of chain markets prevents local markets from selling their products at high prices, that the existence of chain markets provides job opportunities in the region, that chain markets in the region should cooperate with the producers in the villages and towns for natural product production. They say that there are chain markets, out-of-season vegetables and fruits can be bought and consumed, more natural products can be found in local markets, and electronic products bought from chain markets have a warranty certificate.

Anahtar Kelimeler

Consumer behavior, Market chains, Rural communities, Yozgat Province

Türkiye’de Market Zincirlerinin Özellikle Orman Köylülerinin Satın Alma ve Tüketim Anlayışı Üzerine Etkileri: Yozgat Kırsalında Orman Köyleri Vaka Çalışması

Öz

Bu çalışmada; Türkiye’de market zincirlerinin gelişimi ve ürün markalaşmasının kırsal toplumların satın alma ve tüketim anlayışı üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma Yozgat İli kırsal yöresinde bulunan köylerde yürütülmüştür. Köylülerin yaşadıkları alanlar ve geçim kaynaklarını, köylülerin ürettikleri ürünleri ne şekilde, nereye ve nasıl pazarladıklarını, köylülerin yaşadıkları konumlara göre alışveriş yapma şekillerini ve alışkanlıklarının araştırılmasına yönelik anket formu geliştirilmiştir. Anket formu toplam 46 adet sorudan oluşmuş ve 200 kişi üzerinde uygulanmıştır. Toplanan veriler SPSS 20 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Ankete katılan köylülerin hemen hemen hepsi üretmiş oldukları ürünleri zincir marketlere satamazken köylülerin %34’ü üretmiş oldukları ürünleri yöresel marketlere pazarlayarak satabilmektedirler. Köylülerin en çok yöresel marketlere pazarladığı ürünler sırasıyla peynir, köy yumurtası, süt ve tereyağıdır. Anket çalışmasına katılan köylülerden her iki kişiden birisi yöresel marketlerde, zincir marketlere göre fiyatların daha pahalı olduğunu, yöresel marketlerde istediği her ürünü bulamadıklarını ve zincir marketlerde ise yöresel marketlere göre ürün kalitesinin daha kaliteli olmadığını belirtmişlerdir. Anket çalışmasına katılan köylülerin yarısından fazlası zincir marketlerden her türlü ihtiyacını karşılayabildiklerini, zincir marketlerin olması yöresel marketlerin de ürünlerin yüksek fiyata satmasına engel olduğunu, zincir marketlerin olması yörenizde iş imkânı sağladığını, zincir marketler doğal ürün üretimi için köy ve kasabalardaki üreticiler ile iş birliği yapmasının gerektiğini, zincir marketler sayesinde mevsim dışı sebze ve meyveyi satın alıp tüketilebildiğini, yöresel marketlerde daha çok doğal ürün bulunabildiğini ve zincir marketlerden alınan elektronik ürünlerin garanti belgesinin olduğunu söylemektedirler.

Anahtar Kelimeler

Pazar mekanizması, Tüketici davranışı, Market zincirleri, Kırsal toplumlar, Yozgat ili

Etik Beyan

Bu makalede etik kurul iznin belgesi alınmıştır.

Teşekkür

Bu araştırma, Isparta uygulamalı Bilimler Üniversitesi (ISUBÜ), Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı’nda tamamlanan “Türkiye’de Market Zincirlerinin Gelişimi ve Ürün Markalaşmasının Kırsal Toplumların Satın Alma ve Tüketim Anlayışı Üzerine Etkileri: Yozgat Kırsal Yöreleri Vaka Çalışması” adlı Yüksek Lisans tez çalışmasının bir bölümüdür. Bu çalışmayı yapmamızı sağlayan Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü’ne teşekkürlerimizi sunarız.

Kaynakça

• Arıcı, F. (2019). Üretici, tüketici ve sürdürülebilirliği açısından üretici pazarı değerlendirmesi: Yalova köylü üretici pazarı, Türk Coğrafya Dergisi 72 (2019) 35-44.
• Akyol, A. (2004). Türkiye'de sürdürülebilir orman kaynakları yönetimi, ilkeleri, göstergeleri ve uygulamalar (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Akyol, A., 2010. Sürdürülebilir orman yönetimi ölçüt ve göstergelerinin Türkiye modeli, (Basılmamış Doktora Tezi) Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü; Isparta.
• Anıl, Y. (1973). Yukarı Çulhalı Orman Köyü'nün Sosyoekonomik Dokusu. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No: 57, Ankara, Türkiye.
• Anonim, (2021a). Market ne demek? https://www.sabah.com.tr/tdk-anlami/marketne-demek-market-tdk-sozluk-anlami (Son erişim tarihi: 10.01.2021)
• Anonim, (2021b). Supermarket ne demek? https://www.nedirnedemek.com/supermarket-ne-demek (Son Erişim Tarihi: 10.01.2021)
• Anonim, (2021c). Türkiye market zincirleri https://worldfoodistanbul.com/Haberler/turkiyenin-lider-supermarket-zincirleri (Son Erişim Tarihi: 10.01.2021)
• Arı, O. (1971). Türkiye'de Anket Metoduna Dayanan Sosyolojik Araştırmalar ve Uygulama Açısından Teori ve Kavramlar, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, D-11, Ankara, Türkiye.
• Baş, T. (2005) Anket Nasıl Hazırlanır Uygulanır Değerlendirilir. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Burt, L., Moulton, C., County, S., & Kropf, J. (2008). Marketng Alternatves for Fresh Produce, A Pasific Northwest Extension Publicaton, PNW241-E.
• Duruöz, E. (1976). Orman Köylüsünün Ormancılık Kesiminde ve Orman Bölge Müdürlüklerindeki Kentlerde İşlendirme Olanakları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi, No: 79, Anakara.
• Durusoy, İ. (2009). Türkiye Ormancılığında Sürdürülebilir Orman Kaynakları Yönetimi Ölçüt ve Göstergelerinin Ülke Ölçeğinde Belirlenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Ergil, G. (1971). Türk Köyünde Modernleşme Eğilimleri Araştırması (Rapor II), DPT Yayınları, Yayın No: 999, İstanbul
• Geray, U., & Acun, E. (1980). Orman Köylülerinin Kentlileşmesi ve Orman Köy İlişkileri (Safranbolu Örneği). İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No:2640, O.F. Yayın No:279, İstanbul, Türkiye.
• Geray, U. (1986). Planlama Ders Notları (Basılmamıştır), İ.Ü. Orman Fakültesi, İstanbul, Türkiye.
• Geray, U. (1993). Konya'daki Proje Köylerinin (Bağrıkurt, Beykavağı, Küçükmuhsine) Sosyoekonomik Koşulları, Tarım- Ormancılık İntegresyonu Olanakları ve Katılımları Hakkında Rapor, (Orijinalinden çoğaltma, Basılmamıştır), İstanbul.
• İlkin, A. 1979. Kalkınma ve Sanayi Ekonomisi (Üçüncü Baskı), İ.Ü. Yayın No: 2691, İk. Fak. Yayın No: 453, İstanbul, Türkiye.
• İnce, Y. (2006). Orman Köylülerinin Orman Kaynaklarından Yapacak Odun Yararlanma Haklarının Ekonomik Boyutu (Isparta İli Orman Köyleri Örneği), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Kılıçbay, A. 1988. İktisat Politikaları ve İşletme, İ.Ü. Yayın No: 3488, İşletme Fak. Yayın No: 184, İşletme İktisadı Yayın No. 93, İstanbul.
• Link, A., & Ling, C. (2007). Farmers’ Markets and Local Systems, Community Research Connecton, Sustainable Community Development. htps://www.crcresearch.org/crc-case-studies/farmers-marketsand-local-food-systems Son erişimi: 26.10.2018
• Manisalı, E. 1982. Gelişme Ekonomisi (Üçüncü Baskı), Ar Yayın Dağıtım, İstanbul, Türkiye.
• Oakley, P., & Garforth, C. (1985). Guide to extension training, FAO Training Series, No: 11, FAO, Rome, Italy.
• Onianwa, O., Mojica, M. N., & Wheelock, G. (2006). Consumer Characteristcs and Views Regarding Farmers Markets: An Examinaton of On-site Survey Data of Alabama Consumers. Journal of Food Distributon Research, 37 (1): 119-125.
• Orhunbilge, N. (2010) Çok Değişkenli İstatistik Yöntemler, İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayın No:286, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 4942, İstanbul.
• Özaydın, O. (2023) Antalya İli Orman İçi ve Bitişiği Köylerde Sosyo-Ekonomik Yapının, Orman ve Çevre İlişkilerinin Araştırılması. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. (9. baskı). Eskişehir: Nisan Kitapevi.
• Porsuk, T. (2009). Orman Kaynaklarının Turizm Amaçlı Tahsisine İlişkin Sorunlar ve Çözümleri. (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Redhouse Sözlük, (1984). İngilizce-Türkçe Sözlük (11.Baskı), Redhouse Yayın Evi, İstanbul, Türkiye.
• Savaş, F.V. (1979). Kalkınma Ekonomisi (İkinci Baskı), İ. İ. T. İ. A. Nihad Sayar Yardım Vakfı Yayınları, No:315/547, İstanbul, Türkiye.
• Şener, F.N. (2009). Türkiye’de Sürdürülebilir Ormancılık Uygulamalarının Sertifikasyon ve Akreditasyonunda Sivil ve İdari Yapılanma [Andırın Devlet Orman İşletme Müdürlüğü ve Göksun Devlet Orman İşletme Müdürlüğü Örneği. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• TDK, (1983). Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Yayın No: 505/1, Ankara, Türkiye.
• Tolunay, A., & Akyol, A. (2009). Kalkınma ve Kırsal Kalkınma: Temel Kavramlar ve Tanımlar. Turkish Journal of Forestry, 7(2), 116-127. https://doi.org/10.18182/tjf.14685
• TÜİK, (2022) TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Veri Tabanı Türkiye 2022 Yılı Nüfusu. Erişim Tarihi: 02.12.2022, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=istgosterge.
• URL, 1 (2023). Orman köylüsü sayısı ve nüfusu Erişim Tarihi: 08.11.2023 https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane/resmi-istatistikler
• Uva, W. L., (2002). An Analysis of Vegetable Farms' Direct Marketng Actvites in New York State, Journal of Food Distributon Research, 33(1): 186–189.
• Üçok, G. (2013). Türkiye'de orman işletmeleri düzeyinde sürdürülebilir orman yönetimi sosyoekonomik göstergelerine ait standartların belirlenmesi: İzmir Orman Bölge Müdürlüğü Örneği, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü; Isparta.
• Yeşildağ, G. (2011). Orman Kaynakları Rehabilitasyon Çalışmalarının Kırsal Toplumlar Üzerine Etkileri: Bolu Orman Bölge Müdürlüğü Örneği, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.