Türkiye Madencilik Sektörü İş Kazalarının Analizi ve Gelecek Perspektifleri

Yıl 2023, , 246 - 258, 03.07.2023

Mustafa Sekmen , Mehmet Ali Zengin

https://doi.org/10.7240/jeps.1242698

Öz

Madencilik sektörü dünyada olduğu gibi ülkemizde de iş kazası oranlarının en yüksek olduğu sektörlerden birisidir. Bu çalışmada, madencilik sektörü içerisinde yer alan ve ekonomik faaliyetlerin tehlike sınıflarını gösteren NACE koduna göre 5 farklı alt sektördeki kaza verileri incelenmiştir. Bu doğrultuda 2011 - 2021 yılları arasındaki veriler kullanılarak kaza olabilirlik oranı, kaza ağırlık hızı, kaza sıklık hızı parametreleri hesaplanmıştır. Hesaplanan parametreler ile Türkiye geneli sektörler, madencilik sektörü, madencilik sektörü dışında kalan sektörlerin karşılaştırılması yapılmıştır. Bununla birlikte incelenen 10 yıllık veriler kullanılarak gerçekleştirilen trend analiz ile 2022-2026 yılları arasındaki kaza sayıları tahmin edilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda madencilik sektöründe özellikle kaza sıklık hızı ve kaza olabilirlik oranlarının diğer sektörlerden ve Türkiye geneli ortalamasından çok yüksek olduğu ve yıllar geçtikçe de giderek arttığı belirlenmiştir. Genel olarak madencilik sektörü çalışanlarının Türkiye genelinde diğer sektör çalışanlarına göre kaza geçirme ihtimalinin 6, kaza sonucu ölüm ihtimalinin ise 7 kat daha yüksek olduğu görülmüştür. Madencilik faaliyetleri içerisinde kaza sıklığının en yüksek olduğu faaliyet kolunun ise Kömür ve Linyit çıkartılması alt sektörü olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kaza oranları, Madencilik sektörü, Trend analizi, İş güvenliği

Kaynakça

• [1] International Labour Organization., (2008). “Promoting Safe and Healthy Jobs. The ILO Global Programme on Safety.”Health and the Environment (Safework), in: World of Work, 63, 4-11.
• [2] Eurostat. 8.6% of Workers in the EU Experienced Work-related Health Problems. Statistics on Focus, 63/2009. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-SF-09-063/EN/KS-SF-09-063-EN.PDF.
• [3] Yılmaz, F., & Alp, S., (2016).Underlying Factors of Occupational Accidents: The Case of Turkey. Open Journal of Safety Science and Technology, 6(1), 1-9.
• [4] Bilim, N., (2015). Kömür Madenlerinde Meydana Gelen İş Kazalarının İstatistiksel Değerlendirilmesi. Madencilik Türkiye, 6(44):78-82.
• [5] Khanzode, VV., Maiti, J., & Ray, PK., (2011). A Methodology for Evaluation and Monitoring of Recurring Hazards in Underground Coal Mining. Safety Science, 49(8-9): 1172-1179.
• [6] Atalay, F., The History of the Coal Mining İndustry and Mining Accidents in the World and Turkey. Turkish Thoracic Journal, 16(1): 5-8, (2015).
• [7] Arıtan, AE., & Ataman, M., (2017). Kaza Oranları Hesaplamalarıyla İş Kazası Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(1): 240-245.
• [8] Dündar, S., Bilim, N., & Bilim, A., (2018). Ülkemizdeki Maden Sektöründe Meydana Gelen İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Analizi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi,7(2): 424-431.
• [9] Bayraktar, B, Uygucgil, H., & Konuk, A., (2018). Türkiye Madencilik Sektöründe İş Kazalarının İstatistiksel Analizi. Bilimsel Madencilik Dergisi, 57: 86-89.
• [10] Ceylan, H., (2012). Analysis of Occupational Accidents According to The Sectors in Turkey. Gazi University Journal of Science, 25(4): 909-918.
• [11] Jiang, W, Fu, G., Liang, Y., & Han, W., (2020). Study on Quantitative Measurement Result of Safety Culture. Safety Science, 128.
• [12] Zhang, J., Fu, J., Hao, H., Fu, G., Nie, F., & Zhang, W., (2020). Root Causes of Coal Mine Accidents: Characteristics of Safety Culture Deficiencies Based on Accident Statistics. Process Safety and Environmental Protection, 136, 78-91.
• [13] Stemn, E., Ntsiful, F., Azadah, M. A., & Joe-Asare, T., (2020). Incident Causal Factors and the Reasons for Conducting Investigations: A Study of Five Ghanaian Large-Scale Mines. Safety, 6(1), 9.
• [14] Jiang, W., Liang, C., & Han, W., (2019). Relevance Proof of Safety Culture in Coal Mine Industry. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(5), 835.
• [15] Lööw, J., & Nygren, M., (2019). Initiatives for Increased Safety in The Swedish Mining Industry: Studying 30 Years of Improved Accident Rates. Safety Science, 117, 435-456. [16] Abdulhamid, T.S., & Everett, J.G., (2000). Identifying Root Causes of Construction Accidents. Journal of Construction Engineering and Management, 126(1): 50-62.
• [17] Porkka, P., (2016). Functional Model for Organisational and Safety Culture. Chemical Engineering Transactions, 48, 907-912.
• [18] International Labour Office (ILO), (1998). 16th International Conference of Labour Statisticians, Geneva.
• [19] Balcı, B., Taçkın, E., Balcı, E.Ö., & Yerden, A., (2013). İş Kazalarında Mali Kayıplar. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, (6): 66-83.
• [20] Yazğılı, E., & Baykara, M., (2021). Siber Zorbalık Tespit Yöntemleri Potansiyel Uygulama Alanları ve Zorluklar. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 12(1), 23-35.
• [21] Mudelsee, M., (2019). Trend Analysis of Climate Time Series: A Review of Methods. Earth-Science Reviews, 190: 310-322.
• [22] Bilen, A., & Özer, A. B., (2022). Regresyon Yöntemlerine Dayalı Suç Tespit Analizi Karşılaştırması Elazığ İli Örneği. Fırat Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 34(1), 115-121.
• [23] Montgomery, D., Peck, E., & Vining, G., (2021). Introduction to Linear Regresion Analysis. John Wiley & Sons.
• [24] Kasuya, E., (2019). On the Use of R and R Squared in Correlation and Regression. Hoboken, USA: John Wiley & Sons, Inc34(1): 235-236.
• [25]http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgkistatistikyilliklari [E.T:22.05.2022]
• [26] Güllüoğlu, E.N., & Güllüoğlu, A.N., (2019). Türkiye İnşaat Sektöründe İstihdam ve İş Kazalarının Analizi. Karaelmas Journal of Occupational Health and Safety, 3(2), 65-8.
• [27] Eurostat, Maden Sektörü Ölümlü Kaza Sayıları, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/HSW N2 02 custom 4648929/default/table?lang=en (E.T. 24.01.2023)
• [28] U.S. Bureau Of Labor Statıstıcs, Maden Sektörü Ölümlü Kaza Sayıları. https://www.bls.gov/charts/census-of-fatal-occupational-injuries/fatal-occupational-injuries-private-sector-mining.htm (E.T. 24.01.2023)
• [29] Moore, R.B., (2004). Estimation of Total Nitrogen and Phosphorus in New England Streams Using Spatially Referenced Regression Models. US Department of the Interior, US Geological Survey.