Türkiye’deki İş Kazası İstatistiklerinin Logaritmik Doğrusal Modeller ile Çözümlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 37 Sayı: 2, 92 - 108, 25.06.2025

Simge Kavak Ayfer Ezgi Yılmaz

https://doi.org/10.7240/jeps.1605025

Öz

İş kazaları, çalışanların iş yerinde görevlerini yerine getirirken karşılaştıkları ve genellikle ölümlü ya da yaralanmalı olarak sonuçlanan beklenmedik olaylardır. Bu kazalar, iş güvenliği önlemlerinin yetersizliği, yanlış uygulamalar veya kişisel hatalardan kaynaklanarak meydana gelebilirler. İş kazaları öncelikle çalışanların sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmakta olup iş yerindeki verimliliğin düşmesine de neden olmaktadır. Aynı zamanda ekonomik ve sosyal yapılar üzerinde de olumsuz sonuçlar yaratmaktadır. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de iş kazaları önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye örneği üzerinden logaritmik doğrusal modeller analizi gerçekleştirilerek 2013, 2016, 2019 ve 2022 yıllarında meydana gelen iş kazaları ele alınmış; sektörler arası farklılıklar, demografik özellikler ve çevresel faktörlerin iş kazalarının ölümle sonuçlanma olasılıkları üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. İlgili yıllara ait iş kazası istatistikleri incelendiğinde, 2013 yılından 2022 yılına kadar iş kazası geçirme oranlarında belirgin bir artış yaşandığı fakat iş kazası sonucunda ölüm riskinin azaldığı söylenebilir. Elde edilen bulgular neticesinde, 2022 yılında bir iş kazasının ölümle sonuçlanması riskinin erkeklerde kadınlara göre 9,23 kat daha fazla olduğu gözlemlenmiştir. 60 yaş ve üzeri olan işçilerin geçirdiği iş kazasının ölümle sonuçlanması riskinin diğer yaş gruplarına göre daha fazla olduğu, ilgilenilen yıllarda en yüksek iş kazası oranının madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe meydana geldiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş kazası , İş güvenliği , Logaritmik doğrusal modeller , Odds oranları

Analysis of Work Accident Statistics in Turkey with Logarithmic Linear Models

Öz

Work accidents are unexpected events that employees encounter while performing their duties at the workplace, often resulting in fatalities or injuries. These accidents may occur due to inadequate work safety measures, incorrect practices, or personal errors. Work accidents primarily threaten the health and safety of employees and cause a decrease in productivity in the workplace. It also creates negative consequences on economic and social structures. As in the world, work accidents represent a significant issue in Turkey, as well. In this study, a logarithmic linear model analysis was conducted using the Turkish case, focusing on work accidents occurring in 2013, 2016, 2019, and 2022. The impact of sectoral differences, demographic characteristics, and environmental factors on the likelihood of fatal outcomes of these accidents was evaluated. When the work accident statistics for the relevant years are analyzed, it can be said that there has been a significant increase in the rates of work accidents from 2013 to 2022, but the risk of death as a result of work accidents has decreased. The findings revealed that, it was observed that the risk of a work accidents resulting in death in 2022 was 9.23 times higher for men than for women. Workers aged 60 and above had a higher risk of fatality in occupational accidents compared to other age groups. It was also observed that the highest rates occurred in the mining and quarrying sector during the years studied.

Anahtar Kelimeler

Occupational accident , Occupational safety , Logarithmic linear models , odds ratios

Kaynakça

• Ceylan, H. (2011). Türkiye’deki iş kazalarının genel görünümü ve gelişmiş ülkelerle kıyaslanması. International Journal of Engineering Research and Development, 3(2), 18-24.
• Güğerçin, Ö. & Baytorun, A. N. (2018). Tarımda iş kazaları ve gerekli önlemler. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 33(2), 157-168.
• Güney, A. (2009). Türkiye’de iş kazalarının nedenleri ve önlenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye.
• Koç, M. & Akbıyık, N. (2011). Türkiye’de iş kazalarının maliyetleri ve çözüm önerileri. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(2), 129-175.
• Dündar, S., Bilim, A., & Bilim, N. (2024). Türkiye’deki yaralanmalı iş kazalarının sektörel dağılımı ve analizi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 13(1), 28-33.
• Karakurt, F. Z. & Özbakir, O. (2024). Türkiye'de 2013-2022 yılları arasında yaşanan iş kazalarının kökenleri. International European Conference on Interdisciplinary Scientific Research-Ix, 243-263.
• Sosyal Güvenlik Kurumu İstatistik Yıllıkları, https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/, (Erişim 17.03.2024).
• İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16909&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5, (Erişim 15.11.2024).
• Kalkınma Planlamasında İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması, https://ka.gov.tr/sayfalar/kalkinma-planlamasinda-istatistiki-bolge-birimleri-siniflandirmasi--24, (Erişim 09.05.2023).
• Öztürk, T. & Akın, G. C. (2021). Türkiye’de tüm sektörlere ait 2018 yılı iş kazalarının ve kaza sonucu yaşam kaybının kazazede yaşı bakımından değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 22, 410-415.
• Aktaş Altunay, S., Yılmaz, A. E., Bahçecitapar, M., & Bakacak Karabenli, L. (2021). SPSS ve R Uygulamalı Kategorik Veri Çözümlemesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Saraçbaşı T. & Aktaş Altunay S., 2016, Kategorik Veri Çözümlemesi, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Agresti, A. (2002). Categorical Data Analysis (2. baskı). John Wiley & Sons Inc, New York.
• Christensen, R. (1990). Log-linear Models, Springer-Verlag, New York.
• Akaike, H. (1974). A new look at the statistical model identification. IEEE Transactions on Automatic Control, 19(6), 716-723.
• Schwarz, G. (1978). Estimating the dimension of a model. The Annals of Statistics, 6(2), 461-464.
• Szumilas, M. (2010). Explaining odds ratios. Journal of The Canadian Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 19(3), 227–229.
• Morris, J. A. & Gardner, M .J. (1988). Calculating confidence intervals for relative risks (odds ratios) and standardised ratios and rates. British Medical Journal, 296, 1313-1316.