BİST ELEKTRİK SEKTÖRÜNDE ETKİN PİYASA HİPOTEZİNİN SINANMASI

Yıl 2024, , 33 - 46, 28.09.2024

Kayhan Ahmetoğulları

https://doi.org/10.53280/jer.1512720

Öz

Bu çalışma BİST elektrik endeksinde yer alan enerji şirketlerinin 2014-2024 yılları arasındaki günlük kapanış fiyatlarının zayıf formda etkinliğini sınamaktadır. Analize dahil edilen şirketler düzenli şekilde veri akışına ulaşılabilen sekiz şirketten oluşmaktadır. Ayrıca BİST Elektrik endeksi genel piyasa fiyatı da analize tabi tutulmaktadır. Araştırmanın verileri Refinitive Data Stream üzerinden 10.01.2014 ile 12.01.2024 tarihleri arasındaki günlük hisse senedi fiyatlarından elde edilmiştir. Verilerin analizi için Eviews paket programından yararlanılmıştır. Analiz öncesinde verilere ait ön varsayımlar test edilmiş serilerin logaritmaları alınarak sapmaların azaltılması ve daha sağlıklı sonuçlar üretmek amaçlanmıştır. Çalışmada yer alan verilerden hareketle BİST Elektrik şirketlerinin zayıf formda etkin olduğu ortaya çıkmaktadır. Sekiz şirketin her biri için uygulanan ADF ve PP ve KPSS testlerine göre enerji şirketlerinin piyasa kapanış fiyatlarının birim kök içermediği ve serilerin durağan olduğu anlaşılmaktadır. Bu bağlamda durağan serilerin I(0) düzeyde sağlanmadığı, I(1) birinci derece farkta ise bütün şirketler için durağanlığın sağlandığı gözlenmektedir. Bu kapsamda sekiz şirketin birinci derece farkı alındığında zayıf formda etkin olduğu gözlenmektedir. Öte yandan BİST Elektrik endeksinin ise ADF ve PP testlerinde durağan olsa da, KPSS testine göre durağan olmadığı anlaşılmış ve zayıf formda etkin olmayabileceği gözlenmektedir. Bu sonuçlar sekiz enerji şirketinin etkin piyasalar hipotezine uygun olarak geçmişteki bilgilerinin gelecekteki fiyat tahminin için anormal bir getiri sağlamadığı zaten piyasanın olması gerektiği noktada olduğu söylenebilir. Ancak BİST Elektrik endeksi için geçmişten alınan bilgilerin gelecekteki fiyat tahminlerinde anormal getiri yapabileceği ve etkin piyasa hipotezine zıt olarak davranışsal piyasa yapısının olabileceği gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etkin Piyasa Hipotezi, Hisse Senedi Fiyatı, Davranışsal Finans

TESTING THE EFFICIENT MARKET HYPOTHESIS IN THE BIST ELECTRICITY SECTOR

Öz

This study tests the weak-form efficiency of the daily closing prices of energy companies in the BIST electricity index between 2014 and 2024. The companies included in the analysis consist of eight companies for which regular data flows are available. In addition, the general market price of the BIST Electricity Index is also analysed. The data of the research is obtained from daily stock prices between 10.01.2014 and 12.01.2024 via Refinitive Data Stream. Eviews package programme was used for data analysis. Prior to the analysis, the preliminary assumptions of the data were tested and the logarithms of the series were taken to reduce deviations and produce healthier results. Based on the data in the study, it is revealed that BIST Electricity companies are weakly efficient. According to the ADF, PP and KPSS tests applied for each of the eight companies, it is understood that the market closing prices of energy companies do not contain unit root and the series are stationary. In this context, it is observed that stationary series are not provided at I(0) level, while stationarity is provided for all companies at I(1) first degree difference. In this context, it is observed that eight companies are weakly efficient when first degree difference is taken. On the other hand, although the BIST Electricity index is stationary in the ADF and PP tests, it is found to be non-stationary according to the KPSS test and it is observed that it may not be efficient in the weak form. These results suggest that the past information of the eight energy companies does not provide an abnormal return for future price forecasting in accordance with the efficient markets hypothesis and that the market is already at the point where it should be. However, for the BIST Electricity index, it is observed that the information obtained from the past may cause abnormal returns in future price forecasts and there may be a behavioural market structure contrary to the efficient market hypothesis.

Anahtar Kelimeler

Efficient Market Hypothesis, Stock Price, Behavioural Finance

Kaynakça

• Ahmetoğulları, K. (2024). Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen Finansal Göstergelerin Saptanması: Katılım ve Konvansiyonel Bankacılık Sektörü Uygulaması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(1), 265-282.
• Alexeev, V., & Tapon, F. (2011). Testing Weak-Form Market Efficiency on The Toronto Stock Exchange. Journal of Empirical Finance, 18(4), 661-691.
• Altunöz, U. (2016). Borsa İstanbul’da Zayıf Formda Etkin Piyasa Hipotezinin Testi: Bankacılık Sektörü Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1619-1625.
• Altuntaş, M., Kılıç, E., Pazarcı, Ş., & Umut, A. (2022). Borsa İstanbul Alt Endekslerinde Etkin Piyasa Hipotezinin Test Edilmesi: Fourier Kırılmalı ve Doğrusal Olmayan Birim Kök Testlerinden Kanıtlar. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 169-185. https://doi.org/10.30784/epfad.1041187
• Aydemir, O., & Demirtaş, G. (2017). The Impact of Symmetric and Asymmetric Volatility on Market Efficiency: Evidence From Borsa İstanbul. Journal of Applied Finance & Banking, 7(5), 73-88.
• Charles, A., & Darné, O. (2009). The Efficiency of Emerging Stock Markets: Evidence From The Non-Linear Unit Root Test. Applied Financial Economics, 19(19), 1551-1560. https://doi.org/10.1080/09603100802599571
• Chaudhuri, K., & Wu, Y. (2003). Random Walk Versus Breaking Trend in Stock Prices: Evidence From Emerging Markets. Journal of Banking & Finance, 27(4), 575-592.
• Coşkun, Y., & Seven, Ü. (2016). Bist 100 Endeksinde Etkin Piyasa Hipotezinin İncelenmesi: Geleneksel Ve Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri. Economic Modelling.
• Çevik, E. İ. (2018). Borsa İstanbul’da Etkin Piyasa Hipotezi: Geleneksel ve Markov-Switching Adf Birim Kök Testleri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(640), 45-61.
• Erdem, E., & Arslan, O. (2013). Random Walk Hypothesis and Market Efficiency in The Emerging Markets: Evidence From Borsa İstanbul. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 42(2), 175-187.
• Erdoğan, S., & Bozkurt, C. (2008). Birim Kök ve Yapısal Kırılma: Türkiye Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(2), 27-37.
• Evin, İ. (2007). Zaman Serileri Analizinde Birim Kök Testlerinin Karşılaştırılması. Ekonometri, 13(2), 85-98.
• Eyüboğlu, K., & Eyüboğlu, E. (2020). Borsa İstanbul’da Etkin Piyasalar Hipotezi: Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Birim Kök Testleri. Research in International Business and Finance, 53, 101197. https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2020.101197
• Fama, E. F. (1965). The Behavior of Stock-Market Prices. Journal of Business, 38(1), 34-105. https://doi.org/10.1086/294743
• Fama, E. F. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work. Journal of Finance, 25(2), 383-417.
• George, D., & Mallery, P. (2002). Spss for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. (4th ed.). Allyn & Bacon.
• Gozbasi, O., Kucukkaplan, I., & Karabacak, H. (2014). Borsa İstanbul ve Alt Endekslerde Etkin Piyasa Hipotezinin İncelenmesi: Doğrusal Olmayan Birim Kök Testleri. Applied Economics, 46(9), 873-884. https://doi.org/10.1080/00036846.2013.859316
• Güloğlu, B. (2009). Birim Kök Testleri ve Uygulamaları. Ekonometri ve İstatistik Eğitim ve Araştırma Dergisi, 1(1), 43-56.
• Hasanov, M. (2009). Are-Examination of Stock Market Efficiency: Evidence From Emerging and Developed Markets. Research in International Business and Finance, 23(2), 217-228.
• Ildırar, M., & Dallı, T. (2021). Etkin Piyasa Hipotezinin Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Uygulaması. Journal of Economics and Research, 2(2), 47-66. https://doi.org/10.53280/jer.940239
• Kahyaoğlu, H., & Duygulu, E. (2005). Birim Kök Testleri: Uygulamalar ve Karşılaştırmalar. İktisat İşletme ve Finans, 20(234), 74-87.
• Kalaycı, Ş. (2015). Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kapusuzoğlu, A. (2013). Bist 100 Endeksinde Etkin Piyasa Hipotezinin İncelenmesi: Geleneksel Birim Kök Testleri. Finance Research Letters.
• Karademir, A., & Evci, M. (2020). Bist Sektör Endekslerinde Etkin Piyasa Hipotezinin İncelenmesi: Geleneksel ve Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri. Finance Research Letters.
• Kılıç, Y., & Buğan, M. F. (2016). Bist 100 ve Alt Endekslerinde Etkin Piyasa Hipotezi: Kapetanios, Shin ve Snell Doğrusal Olmayan Birim Kök Testi. International Journal of Economics and Finance.
• Kurtaran, A., & Ceylan, N. (2018). Bist 100 ve Alt Endekslerinde Etkin Piyasa Hipotezinin İncelenmesi: Adf Birim Kök Testi. Journal of Financial Stability.
• Lim, K. P., & Brooks, R. (2011). The Evolution of Stock Market Efficiency Over Time: A Survey of The Empirical Literature. Journal of Economic Surveys, 25(1), 69-108. https://doi.org/10.1111/j.1467-6419.2009.00611.x
• Narayan, P. K. (2005). Are The Australian and New Zealand Stock Prices Nonlinear With A Unit Root? Applied Economics Letters, 12(6), 411-417.
• Oğuz, M. (2021). Bist 100 Endeksi İçin Etkin Piyasalar Hipotezi: Kss ve Zivot Andrews Birim Kök Testleri. Journal of Financial Markets, 55, 100685. https://doi.org/10.1016/j.finmar.2020.100685
• Özdemir, Z. A. (2008). Bist 100 Endeksi İçin Etkin Piyasalar Hipotezinin İncelenmesi: Lumsdaine ve Papell İki Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testi. Journal of Financial Markets, 11(3), 332-349. https://doi.org/10.1016/j.finmar.2007.04.001
• Smith, G. (2008). Liquidity and Market Efficiency in African Stock Exchanges. South African Journal of Economics, 76(2), 135-145. https://doi.org/10.1111/j.1813-6982.2008.00159.x
• Tamilselvan, M., & Manikandan, S. (2021). Testing Weak Form Efficiency in Indian Market with Special Reference to Banking Sector. International Journal of Academic Research in Business & Social Sciences, 11(5), 439-452.
• Tuna, G., & Öztürk, B. (2016). Bist Endekslerinde Etkin Piyasalar Hipotezi: Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri. International Review of Financial Analysis, 47, 96-106. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2016.09.
• Yılmaz, M., & Gül, E. (2016). Bist Electric Sector Index Performance Analysis. Journal of Energy Markets, 9(2), 45-62.
• Zeren, F., Korkmaz, T., & Güloğlu, B. (2013). Testing The Weak-Form Market Efficiency Hypothesis: Evidence From Emerging Markets. International Journal of Economics and Financial Issues, 3(2), 525-533.