BRICS-T ÜLKELERİNDE EKONOMİK BÜYÜME VE İNSANİ GELİŞME İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 16, 30.09.2022

Sena Türkmen Hacı Hayrettin Tıraş

https://doi.org/10.53280/jer.1156790

Öz

İnsani gelişme milli gelir dışında bir refah göstergesi olup; gelir ile birlikte eğitim, sağlık ve iyi yaşam standartlarını içeren çok boyutlu bir kavramdır. Ülkelerin zenginliğinden ziyade insan hayatının zenginleşmesi ile ilgilenmekte, insanların kendilerine ve sahip olduğu fırsatlara odaklanmaktadır. Tüm insanlara daha fazla seçme şansı ve daha fazla fırsatın tanınması gerektiğini belirtmektedir. İnsani gelişme insan refahını gelirin ötesinde değerlendirmektedir. Bu çalışmanın amacı, BRICS-T (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Türkiye) ülkelerinde insani gelişme ve kentleşme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin panel veri analiz yöntemleri ile incelenmesidir. Çalışmada 1990-2019 dönemi insani gelişme endeksi değerleri, kentleşme ve kişi başı GSYİH değişkenler olarak kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi test etmek için Westerlund (2006) panel eş bütünleşme testinden yararlanılmıştır. Eşbütünleşme katsayılarının tahmininde Pesaran (2006) tarafından geliştirilen CCE (Common Correlated Effects) yöntemi kullanılmıştır. Buna göre, panel genelinde insani gelişme endeksi değişkeninin uzun dönem katsayısının istatistiksel olarak anlamlı olduğu; kentleşme oranının uzun dönem katsayısının ise istatistiksel olarak anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. Söz konusu ülke grubunda insani gelişme endeksindeki %1’lik bir artış kişi başına düşen geliri %8,8 arttırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnsani Gelişme, Ekonomik Büyüme, Eşbütünleşme Testleri

ECONOMETRIC ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP OF ECONOMIC GROWTH AND HUMAN DEVELOPMENT IN BRICS-T COUNTRIES

Öz

Human development is an indicator of welfare other than national income; It is a multidimensional concept that includes education, health and good living standards along with income. It is concerned with the enrichment of human life rather than the wealth of countries, and focuses on the people themselves and the opportunities they have. It states that all people should be given more choice and more opportunities. Human development considers human well-being beyond income. The aim of this study is to examine the relationship between human development and urbanization and economic growth in BRICS-T (Brazil, Russia, India, China, Republic of South Africa and Turkey) countries with panel data analysis methods. In the study, human development index values for the period 1990-2019, urbanization and GDP per capita were used as variables. Westerlund (2006) panel cointegration test was used to test the relationship between the variables. The CCE (Common Correlated Effects) method developed by Pesaran (2006) was used to estimate the cointegration coefficients. Accordingly, the long-term coefficient of the human development index variable throughout the panel is statistically significant; It was determined that the long-term coefficient of the urbanization rate was not statistically significant. A 1% increase in the human development index in the said country group increases the per capita income by 8,8%.

Anahtar Kelimeler

Human Development, Economic Growth, Cointegration Tests

Kaynakça

• Abraham, T. W. & Ahmed, U. A. (2011). Economic Growth And Human Development Index in Nigeria: An Error Correction Model Approach. International Journal of Administration and Development Studies, 2(1), 239-254.
• Akar, G., Sarıtaş, T. & Kızılkaya, O. (2021). İnsani Gelişmenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Geçiş Ekonomileri Üzerine Bir Uygulama, Business and Economics Research Journal, 12(2), 307-318.
• Ataseven, A. & Bakış, Ç. (2017). İnsani Gelişme Endeksi Kamuoyu (İGE-K2), İnsani Gelişme Türkiye Kamuoyu Araştırması Raporu, İngev (İnsani Gelişme Vakfı).
• Aydın, M. (2019). İnsani Gelişme Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalişma. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(4), 33-42.
• Balcı, E. & Özcan, S. (2019). İnsani Gelişmişlik Ve Büyüme Arasındaki İlişki: OIC Ülkeleri Üzerinde Bir Analiz. Sakarya İktisat Dergisi, 8(3), 222-235.
• Baltagi, B. (2008). Econometric Analysis Of Panel Data, John Wiley & Sons, Chichester.
• Başar, Eren, M. & Eren, M. (2015). Ülkelerin insani gelişmişlik endeksi değişkenlerine göre etkilerinin incelenmesi. International Conference On Eurasian Economies, SESSION 6E: Kalkınma I, 846-854.
• Bozkurt, H. (2010). Eğitim, Sağlık ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkiler: Türkiye İçin Bir Analiz, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(1), 7-27.
• Breusch, T. S. & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification In Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Bulut, Ş., Babacan, A. & Ertekin, Ş. (2021), Ekonomik Büyümenin Belirleyicilerinin Farklı İnsani Gelişmişlik Düzeyindeki Ülkelere Göre Analizi, Sayıştay Dergisi, 32 (120), 89-114.
• Durak, İ. (2022). İslam İş Birliği Teşkilatı’na Üye Ülkelerin İnsani Gelişmişlik Endeksini Etkileyen Faktörlere Göre Yeniden Sınıflandırılması: Diskriminant ve Kümeleme Analiziyle Bir Uygulama, BMIJ (Business & Management Studies: An International Journal), 10 (1), 1-21.
• Enders, W. & Lee, J. (2012). A Unit Root Test Using A Fourier Series to Approximate Smooth Breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74(4), 574-599.
• Erdem, E. & Çelik, B. (2019). İnsani Gelişme Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bazı Afrika Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 13-36.
• Ghosh, M. (2006). Economic Growth and Human Development in Indian States. Economic and Political Weekly, 41(30), 3321-29.
• Gopalakrishna, B. V. & Rao, J. (2012). Economic Growth & Human Development: The Experience Of Indian States, Indian Journal of Industrial Relations, 47(4), 634-644.
• Günsoy, G. (2005). İnsani Gelişme Kavramı ve Sağlıklı Yaşam Hakkı. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 35-52.
• Karabulut, T., Kaya, N. & Gürsoy, Z. (2009). Ekonomik Kalkınma Ve İşbirliği Örgütüne Üye Ülkelerin 2006 Yılı İnsani Gelişmişlik Düzeylerinin Analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2 (2), 1-18.
• Mccoskey, S. & Kao, C. (1998). A Residual-Based Test Of The Null Of Cointegration In Panel Data. Econometric Reviews, 17(1), 57-84.
• Nazlıoglu, S. & Karul, C. (2017). Panel Lm Unit Root Test With Gradual Structural Shifts. 40th International Panel Data Conference, July 7-8, 2017, Thessaloniki Greece, 1-26.
• Özbek, S. & Türkmen, S. (2020). Finansallaşma, İşsizliği Artırıyor mu? E7 Ülkelerinden Yeni Kanıtlar. Itobiad: Journal of The Human & Social Science Researches, 9(3).
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests For Cross Section Dependence In Panels. University of Cambridge, Cambridge Working Papers in Economics, 435.
• Pesaran, M. H. (2006). Estimation and Inference In Large Heterogeneous Panels With A Multifactor Error Structure. Econometrica, 74(4), 967-1012.
• Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity In Large Panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Pesaran, M. H., Ullah, A. & Yamagata, T. (2008). A Bias-Adjusted Lm Test Of Error Cross-Section Independence. The Econometrics Journal, 11(1), 105-127.
• Ranis, G., Stewart, F. & Ramirez, A. (2000). Economic Growth and Human Development, World Development, 28(2), 197-219.
• Şaşmaz, M. Ü. & Yayla, Y. E. (2018). Vergiler ve Ekonomik Büyüme İle İnsani Gelişme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Avrupa Birliği Geçiş Ekonomileri Örneği. Sayıştay Dergisi, 111, 79-99.
• Taşöz Düşündere, A. (2020). 81 İlde İnsani Gelişme Endeksi ve Türkiye’nin 2020 Küresel Performansı, Değerlendirme Notu, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Aralık, N202045.
• Tıraş, H. H & Ağır, H. (2018). İnsani Gelişmişlik Göstergeleri Açısından İslam İşbirliği Teşkilatı Üye Ülkelerinin Değerlendirilmesi, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social Economic Research), 18(35), 20-40.
• Tıraş, H. H. & Özbek, S. (2021). E-7 Ülkelerinde Sosyo-Demografik Faktörlerin Sağlık Harcamalarına Etkisinin Ekonometrik Analizi, Erciyes Akademi, 35(2), 410-431.
• Türkmen, S. & Özbek, S. (2021). Is Unemployment Hysteresİs Valid in BRICS-T Countries?, Evidence from Panel Fourier LM Approach. International Social Sciences Studies Journal, 78, 542-549.
• Uçan, O. & Koçak, E. (2018). İnsani Gelişme Endeksi İle Büyüme İlişkisi: Pedroni Eşbütünleşme Örneği. Journal of Politics, Economy and Management (JOPEM), 1(2), 55-61.
• UNDP. (1990). Human Development Report. Work for Human Development, New York, Oxford University Press.
• UNDP. (2016). Human Development Report 2016. Human Development for Everyone, Published for the United Nations Development Programme (UNDP).
• UNDP. (2022). Human Development Reports, https://hdr.undp.org/en/data (Erişim Tarihi: 10.02.2022).
• Westerlund, J. (2006). Testing For Panel Cointegration With Multiple Structural Breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 68(1), 101-132.
• WB (World Bank). (2022). Databank, World Development Indicators (WDI), https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators (Erişim Tarihi: 16.04.2022).