SALDA GÖLÜ HAVZASI YERALTISULARINA İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİSİ

Yıl 2023, , 575 - 591, 28.06.2023

Fatma Aksever , Ayşen Davraz

https://doi.org/10.21923/jesd.1220140

Öz

Gelecekte su kaynaklarının sürdürülebilirliği, yönetimi ve politikaları çerçevesinde yeraltısularına iklim değişiklerinin etkisinin belirlenmesi, izlenmesi ve kontrol altına alınabilmesi için iklim sınıflandırmasına yönelik çalışmalar önem kazanmaktadır. Günümüzde yüzey sularında olduğu gibi yeraltısularında da iklim değişikliğine bağlı olumsuzluklar gözlenmektedir. Salda Gölü havzası, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Ulusal Sulak Alan Komisyonu tarafından 2008 yılında korunması gereken önemli sulak alanlar içerisine alınmıştır. Sulak alanlarda hidrolojik sistemin tanımlanarak iklim değişikliklerinin etkisinin tespiti sürdürülebilirlik için büyük önem taşımaktadır. Salda Gölü Havzası’nda hidrolojik ve meteorolojik kuraklık analizleri yapılmıştır. Bu analizlerde Standartlaştırılmış Yağış İndeksi, De Martonne Kuraklık İndeksi ve Erinç iklim sınıflandırması yöntemleri karşılaştırılmıştır. Bölgenin iklim kategorisi Standartlaştırılmış Yağış İndeksi yöntemine göre “Hafif Kurak”, De Martonne kuraklık indeksi yöntemine göre “Yarı Kurak” ve Erinç iklim sınıflandırması ile “Kurak” olarak belirlenmiştir. Salda Gölü havzası için iklim şartlarının kurak iklime geçiş sürecinde ve genel kuraklaşma eğilimi içerisinde olduğu görülmüştür. Uygulanan kuraklık analizleri ile havzayı temsil eden sondaj kuyularında uzun yıllara ait statik seviye ölçümleri karşılaştırılmıştır. Havzada bulunan kuyularda yaklaşık olarak 4 m düşüm olduğu tespit edilmiş olup kuraklığın yeraltısuyu seviye değişimleri üzerindeki etkisi de gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Salda Gölü Havzası, Yeraltısuyu Seviye Değişimi, İklim Sınıflandırması, Kuraklık

Destekleyen Kurum

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü

Teşekkür

Bu çalışma, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü adına “Salda Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi Biyolojik Çeşitlilik Araştırma Projesi” kapsamında yapılmış olup yazarlar, projeyi finansal olarak destekleyen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ve projeyi yürüten Ekoİz-Çevre firması yetkililerine teşekkür ederler.

THE EFFECT OF CLIMATE CHANGE ON GROUNDWATERS OF SALDA LAKE BASIN

Öz

Studies on climate classification gain importance in order to determine, the impact of climate changes, monitor and control on groundwater within the framework of sustainability, management and policies of water resources in the future. Today, negative effects due to climate change observed in groundwater as well as in surface waters. The Salda Lake basin was included in the important wetlands to protect in 2008 by the National Wetland Commission of the Ministry of Forestry and Water Affairs. Determining the impact of climate changes to identifying the hydrological system in wetlands are of great importance for sustainability. Hydrological and meteorological drought analyzes were carried out in the Salda Lake Basin. In these analyzes, Standardized Precipitation Index, De Martonne Drought Index and Erinç climate classification methods were compared. The climate category of the region was determined as "Mildly Arid" according to the Standardized Precipitation Index method, "Semi-Arid" according to the De Martonne drought index method, and "Arid" with the Erinç climate classification. It observed that the climatic conditions for the Salda Lake basin are in the transition period to arid climate and in a general aridity trend. The static level measurements of long years in boreholes representing the basin were compared with the drought analyzes applied. It has been determined that there is a decrease of approximately 4 m in the wells in the basin, and the effect of drought on groundwater level changes has also been observed.

Anahtar Kelimeler

Salda Lake Basin Groundwater Level Change, Climatic Classification, Aridity.

Kaynakça

• BİÇDR, 2010. Burdur İl Çevre Durum Raporu, Burdur İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Burdur.
• De Martonne E., 1925. Traité de géographie physique, Vol. I: Notions generales, climat, hydrographie. Geogr Rev, 15, 336-337.
• Du, C., Chen, J., Nie, T., 2021. Spatial-temporal changes in meteorological and agricultural droughts in Northeast China: Change patterns, response relationships and causes. Nat. Hazards, 110, 155-173.
• Erinç, S., 1965. Yağış Muessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis. İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü.
• Handmer, J., Honda, Y., Kundzewicz, Z.W., Arnell, N., Benito, G., Hatfield, J., Mohamed, I.F., Peduzzi, P., Wu, S., Sherstyukov, B., 2012. Changes in impacts of climate extremes: human systems and ecosystems, managing the risks of extreme events and disasters to advance climate change adaptation special report of the intergovernmental panel on climate change. Intergovernmental Panel on Climate Change, pp 231–290.
• IPCC, 2014. Climate Change 2014: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, R.K. Pachauri and L.A. Meyer (eds.)].15 Eylül 2020, https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/SYR_AR5_FINAL_full.pdf.
• Kumar, C.P., 2012. Climate change and its impact on groundwater resources. International Journal of Engineering and Science, 1 (5), 43-60.
• McKee, T.B., 1995. Drought monitoring with multiple time scales. In Proceedings of 9th Conference on Applied Climatology, Boston, 1995.
• McKee, T. B., Doesken, N.J., Kleist, J., 1993.. The relationship of drought frequency and duration to time scales. In Proceedings of the 8th Conference on Applied Climatology (Vol. 17, No. 22, pp. 179-183).
• Nava, A., Shimabukuro, J.S., Chmura, A.A., Luz, S.L.B., 2017. The impact of global environmental changes on infectious disease emergence with a focus on risks for Brazil. ILAR J 58, 393–400.
• Şarlak, N. Mahmood Agha, O.M.A., 2018. Spatial and temporal variations of aridity indices in Iraq. Theoretical and Applied Climatology, 133, 89-99.
• Tigkas, D., Vangelis, H. Tsakiris, G., 2013. The RDI as a Composite Climatic Index. Eur. Water, 41, 17–22.
• Trewartha, G.T., Horn, L.H., 1980. McGraw-Hill. New York, NY.
• URL – 1: https://tr.climate-data.org/asya/tuerkiye/burdur/salda-847778/, Erişim tarihi: 14.11.2022, Erişim Saati: 15.52.
• WHO, 2017. (WHO report 2017). Global environmental change.