YAŞLI BİREYLERE YÖNELİK TUVALET-BANYO TASARIMINDA KULLANILMAK ÜZERE BAZI ANTROPOMETRİK ÖLÇÜLER

Yıl 2018, , 248 - 256, 24.12.2018

Gülüşan Özgün Başıbüyük , Ziynet Çınar , Ozan Bekdaş , Faruk Ay

https://doi.org/10.21923/jesd.358580

Cited By: 3

Öz

Yaşlıların; iç
mekanlardaki bazı eşyaların ve ürünlerin kullanımında yaşadıkları sıkıntılar,
iç mekan tasarımlarında yeni düzenlemeler gerektirmektedir. Bu düzenlemelerin
bazıları da tuvalet-banyo ürünlerinde yapılmalıdır. Çünkü yaşlıların en temel
ihtiyaçlarını karşıladıkları bu yerler, aynı zamanda düşme riskini de çok fazla
yaşadıkları yerlerdir. Dolayısıyla tuvalet-banyoda kullanılan tutunma barları,
klozetler, dolaplar ve oturak tasarımlarının yaşlıların antropometrik
ölçülerine uygun olması gerekmektedir.

Bu çalışmada,
yaşlılar için tuvalet-banyo donanımının tasarımında kullanılan bazı
antropometrik ölçüler saptanmış ve bu ölçülerin yaşlıların kullanımına
uygunluğu değerlendirilmiştir. Bu antropometrik ölçüler; boy uzunluğu, ayakta
göz yüksekliği, alt taraf (bacak) uzunluğu, sırt parmak ucu uzunluğu, büst
yüksekliği, otururken oturma yeri-dirsek yüksekliği, otururken kalça genişliği,
otururken popliteal uzaklık,  otururken
diz altı yüksekliği ve vücut ağırlığıdır.

TÜBİTAK 115M548
no’lu “Anadolu Yaşlılarının Antropometrik Boyutları” isimli 1001 projesinin ilk
döneminde üç bölge olmak üzere toplam on bir ilde saha araştırması
gerçekleştirilmiş ve veriler toplanmıştır. Bireylerden alınan veriler,
antropometrik ölçü formuna aktarılarak bilgisayar ortamına taşınmış ve SPSS
22.00 paket programına yüklenmiş ve değerlendirilmiştir.

Yaşlıların,
tuvalet ve banyoda yaşamakta oldukları kaza riskini ve ürünlerin kullanımındaki
elverişsizliğini göz önünde bulundurarak, kullanılan donanıma yönelik;
ergonomik olarak vücut ölçülerine uygun hale getirilmesi, rahatlığın ve
güvenliğin sağlanması ve kaza riskinin azaltılmasına yönelik tasarımlara fayda
sağlayacak değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Antropometri, Yaşlılık, Ergonomi, Tuvalet-Banyo, Yaşlı

SOME ANTROPOMETRIC MEASURES TO USE IN TOILET-BATHROOM MANAGEMENT FOR ELDERLY INDIVIDUALS

Öz

The elderly; the
disturbances experienced in the use of some items and products in the interior
require new arrangements in interior design. Some of these regulations should
be made in toilet-bath products. These places, where they meet the basic needs
of the elderly, are also places where they have a great deal of fall risk.
Therefore, it is necessary that the restraint bars, closets, cabinets and seat
designs used in the toilet-bathroom are suitable for the anthropometric
measures of the elderly.

In this study,
some anthropometric measures used in the design of toilet-bathroom equipment
for elderly people were determined and the appropriateness of these measures
for the elderly was evaluated. These anthropometric measures; height of legs,
height of legs, length of legs of legs, length of legs of legs, height of legs,
height of legs, height of legs of legs, height of legs of legs, width of legs
of legs.

In the first
period of the project named "Anthropometric Dimensions of the Anatolian
Ages" (TUBITAK 115M548), a total of eleven sites were surveyed and three
data were collected. The data obtained from the individuals were transferred to
the anthropometric measure form and transferred to the computer environment and
loaded and evaluated on the SPSS 22.00 package program.

Taking into
consideration the risk of injury to the elderly, toilets and bathrooms, and the
inability to use the products, ergonomic body measurements, providing comfort
and safety and reducing risk of accidents.

Anahtar Kelimeler

Anthropometry, Old Age, Ergonomics, Toilet-Bathroom, Elderly

Kaynakça

• Ağaç, S., Gürşahbaz, N., Kahya, Ö. S., 2009. “Yaşlıların Medikal Aparatları Kullanırken Yaşadıkları Problemler ve Beklentileri”, V. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 07-08 Mayıs 2009, YASAD, 376-386.
• Akın, G., 2013. Ergonomi. Ankara: Alter Yayın.
• Akın, G., Tekdemir İ., Gültekin T., Erol E., Bektaş Y., 2013. Antropometri ve Spor. Ankara: Alter Yayın.
• Akın, G., Başıbüyük Özgün, G., Sönmez G., 2015. “Geroantropoloji’de Antropometrik Yaklaşım”. Yaşlı Dostu Kentler Sempozyumu.
• Başıbüyük Özgün, G., Aktan B., 2011. “Gerontoloji: Antropometri-Ergonomi”, VI. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 04-06 Mayıs 2011, YASAD.
• Bosi Bağcı, T., 2003. “Yaşlılarda Antropometri”. Turkish Journal of Geriatrics. 6: 147-151.
• Boylu Aydıner, A., 2013. “Yaşlılıkta Yaşam Kalitesi ve Konut İlişkisi”. Toplum ve Sosyal Hizmet. 24: 145-156.
• Çamur, D., Acar-Vaizoğlu, S., 2012. “Sağlıklı Yaşlanma İçin Çevre”. Yaşlı Sağlığı: Sorunlar ve Çözümler. 1: 32-36.
• Dikmen, Ç. B., 2009. “Yaşlı Bakım Evlerinde Fiziksel Çevre ve Konfor Koşulları”. V. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 07-08 Mayıs 2009, YASAD.
• Dolap, H. K., Tutal, O., 2016. “Herkes İçin Sürdürülebilir Ürün Tasarımı: Braun Prize Tasarım Yarışması Analizi”. Yaşlı Sorunları Araştırma Derneği 9(2): 64-81.
• Duyar, İ., 1995. “İnsanın Fiziksel Boyutlarındaki Değişmeler Ve Ergonomik Açıdan Önemi”. 5.Ergonomi Kongresi. 180-189.
• Güler, Ç., (Ed.) 2004. Sağlık Boyutuyla Ergonomi – Hekim ve Mühendisler İçin. Ankara: Palme Yay.
• Gültekin, T., Akın, G., 2005,“Yaşlanmayla Birlikte Boy Uzunluğu ve Oturma (Büst) Yüksekliğinde Meydana Gelen Değisimler”. Turkish Journal of Geriatrics, 8(3), 125-128.
• Gündüz, O. H., 2000. “Yaşlılarda Postür ve Yürüme”. Turkish Journal of Geriatrics. 3: 155-166.
• İlçe, A. Ö., İlçe, C., Dramalı, A., 2007. “Yaşlılarda Ev Kazalarının Önlenmesi ve Ev Kazalarının Önlenmesine Yönelik İç Mekan Çözümlemeleri”. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi.
• Kalaycı, I., Özkul, M., 2017. “Geleneksel Kalabilsem Modern Olabilsem: Modernleşme Sürecinde Yaşlılık Deneyimleri.”. Vizyoner Dergisi 8: 90-110.
• Kalınkara, V., 2010. “Yaşlı Bireyler İçin Yaşam Çevresinin Ergonomik Tasarımı”. YASAD. 1: 54-64.
• Kalınkara, V., 2011. “Yaşlanma, Ev Güvenliği ve Ergonomi”. Engelliler Açısından Ergonomi – 17.Ulusal Ergonomi Kongresi.
• Kalınkara, V., 2014. Temel Gerontoloji Yaşlılık Bilimi. Ankara: Nobel Yay.
• Kalınkara, V., 2015. “Yaşlıların Antropometrik Ölçülerinin İç Mekan Tasarımına Uygulanması”. YASAD. 2: 98-113.
• Sabancı A., Sümer, S. K., 2015. Ergonomi. Ankara: Nobel Yay.
• Tanner, J. M. ark., 1969. Growth and Physique Studies.In Weiner, J.S., Lourie, J.A (Ed.) Human Biology. A Guide to Field Methods, I.B.P. Handbook. No. 9, Blackwell Sci. Publ. Oxford. 1-76.
• Tufan, İ., 2016. Antik Çağ’dan Günümüze Yaşlılık ve Yaşlanma. Ankara: Nobel Yay.
• Türkiye İstatistik Kurumu 2016. “Konularına Göre İstatistikler”. (http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1027). Erişim Tarihi: 26.01.2017
• Weiner, J. S., Lourie, J. A., 1969 In Human Biology. A Guide to Field Methods. I.B.P. Handbook No.9. Oxford: Blackwell Sci. Publ.
• Yazıcı Özbek, S., Kalaycı, I., 2015. “Yaşlı Hastaların Günlük Yaşam Aktivitelerinin Değerlendirilmesi”. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 385-390.