MUTFAK ÇALIŞANLARINDA ÇALIŞMA ORTAMI, PSİKOSOSYAL STRES VE YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 3, 517 - 522, 25.12.2015

Şermin Demirtaş , R. Demirtaş

Öz

Bu çalışmanın amacı, mutfak çalışanlarının çalıştıkları ortam ve psikososyal stres (PSS) ile ilgili algılarını ve yaşam kalitelerini değerlendirmekti . Bu amaçla olgulara demografik özellikler, çalışma ortamı ve PSS ile ilgili soruları içeren bir anket uygulandı. Genel sağlık algısı (GSA)’nı değerlendirmek için Kısa Form 36 (SF-36)’nın GSA alt alanı ve yaşam kalitesini değerlendirmek için Nottingham Sağlık Profili (NSP) kullanıldı. Çalışmaya katılan 40 mutfak çalışanının (ort. yaş= 38,13±7,1 yıl) toplam çalışma süresi ortalama 8,37±6,98 yıl idi. Çalışma ortamından memnuniyet skorları 14,35±5,78 (0: memnun değil-22: çok memnun) iken, SF-36 GSA skorları 53,06±15,17 (0: çok kötü-100: mükemmel) olarak belirlendi. Çalışanların %43,6’sı havalandırmadan, % 38,5’i sıcaklıktan, % 17,9’u aydınlatmadan, % 30,8’i gürültüden, %12,8’i tezgah yüksekliğinden, % 17,9’u tezgah uzunluğundan memnun değildi. Eğitim yılı (p=0.002) ve çalışma ortamından memnuniyet skoru (p=008), GSA ile ilişkiliydi. PSS skoru ile NSP’nin fiziksel aktivite (p=0.033) ve sosyal izolasyon (p=0.011) alt alanları arasında da ilişkiler vardı. Bu veriler, mutfak çalışanlarının çalışma ortamında oluşan risklerden ve PSS’den olumsuz etkilendiğini göstermektedir. Bu nedenlerle, çalışma ortamlarının ergonomik düzenlemelerle geliştirilmesi ve PSS’in azaltılması yönündeki girişimlerin gerekli olduğu sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler

Mutfak çalışanı Mutfak ortamı Psikososyal stres Sağlıkla ilgili yaşam kalitesi

Kaynakça

• Achutan C. 2009. Assessment of noise exposure in a hospital kitchen. Noise Health, 11:145-50
• Alamgir H, Swinkels H, Yu S, Yassi A., 2007. Occupational injury among cooks and food service workers in the healthcare sector. Am J Ind Med, 50(7):528-35.
• Buchanan S1, Vossenas P, Krause N, Moriarty J, Frumin E, Shimek JA, Mirer F, Orris P, Punnett L., 2010. Occupational injury disparities in the US hotel industry., 53(2):116-25.
• Cankurt, MZ., 2007. İşyeri çalışma sistemi ve iş yeri fiziksel faktörlerinin iş kazaları üzerindeki etkisi. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20 (6) , 21(1): 80- 106.
• Chang HJ, Kim JW , Ju SY, Go ES.,2012. How do the work environment and work safety differ between the dry and wet kitchen foodservice facilities? Nutr Res Pract, 6(4):366-374.
• Dark G, McLean D, Weatherhead S., 2011. Kitchen Operations,(s:3-12), 2nd ed.,Frenchs Forest, N.S.W. Pearson.
• Demiral Y, Ergor G, Unal B, Semin S, Akvardar Y, Kivircik B, Alptekin K. 2006. Normative data and discriminative properties of short form 36 (SF-36) in Turkish urban population.BMC Public Health, 6:247: 1-8.
• Gleeson, D., 2001. Health and safety in the catering industry. Occup Med (Lond), 51(6):385-91.
• Haukka E, Leino-Arjas P, Ojajärvi A, Takala EP, Viikari- Juntura E, Riihimäki H., 2011. Mental stress and psychosocial factors at work in relation to multiple- site musculoskeletal pain: a longitudinal study of kitchen workers. Eur J Pain, 15(4):432-8.
• Haruyama Y, Muto T, Matsuzuki H, Ito A, Tomita S, Muto S, Haratani T, Seo A, Ayabe M, Katamoto S., 2010. Evaluation of subjective thermal strain in different kitchen working environments using subjective judgment scales. Ind Health, 8(2):135-44.
• Hughes P, Ferret E., Fifth Ed., 2011, Introduction to health and Safety at work: The Handbook for the NEBOSH , Elsevier Ltd. Oxfort. İnternet-1
• https://www.osha.gov/SLTC/noisehearingconservati on/ (Erişim tarihi; 11.09.2015).
• Kamijo Y, Nose H., 2006. Heat illness during working and preventive considerations from body fluid homeostasis. Ind Health, 44(3):345-58.
• Ke Y, Cheng J, Zhang Z, Zhang R, Zhang Z, Shuai Z, Wu T., 2009. Increased levels of oxidative DNA damage attributable to cooking-oil fumes exposure among cooks. Inhal Toxicol, 21(8):682-7.
• Kind P, Carr-Hill R (1987) The Nottingham Health Profile: a useful tool for epidemiologists? Social Science and Medicine 25: 905-10.
• Koçyiğit H, Aydemir Ö, Ölmez N, Memiş A., 1999. Kısa Form-36 (KF-36)’nın Türkçe Versiyonunun and lung function in Chinese