KADÎM TÜRK KÜLTÜR ve MEDENİYETİ ve İNŞA SÜRECİNDE İLK İNŞAAT MÜHENDİSİ MİMAR SİNAN’IN YERİ ve ÖNEMİ

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 581 - 593, 20.12.2017

FAHRİ Birinci

https://doi.org/10.21923/jesd.315829

Öz

Bu
çalışmada, yerli yabancı literatür taraması yapılarak kültür ve medeniyet
kavramları, inşa süreçleri, dünyada ilk “inşaat mühendisi” ve “ilk inşaat
mühendisliği örgütlenmesi” ile Mimar Sinan ilişkisi incelenmiştir. Mimar Sinan
(15 Nisan 1489, Ağırnas/Melikgazi/Kayseri
- 17 Temmuz 1588, İstanbul),
yayınlarımızda Koca Sinan, Koca Mi’mar Sinan/Ağa, Sinaneddin Yusuf ve Sinan bin
Abdülmennan adları ile anılmaktadır. 
Yakın yıllarda Sinan adının başına asıl meslek adı olan “Mimar” ile
birlikte “Mühendis” ve “Mimar-Mühendis” adları eklenmektedir. Sinan için her
ikisi de doğrudur ve O, sonuna kadar bu isimleri hak etmektedir. Büyük
çoğunluğu günümüze kadar ulaşmaktan başka, aynı zamanda kullanılmakta olan
eserlerine bakarak bunu söylemek mümkündür. Medeniyet inşasında önemli bir yere
sahip “İnşaat Mühendisliği”,
insanlığın bu mesleği ilk kullanıldığı zamanlarda farklı adlarla anılmış, ancak
bir meslek ve mühendislik olarak anılması başlangıç tarihi kadar eskilere
gitmemektedir. “Mühendis” kavramının
daha önceki zamanlarda (16. Asır öncesinde), “Mimarlık” olarak kullanıldığı bilinmektedir. Batı ve Doğu
yayınlarında ilk tarihler konusunda paralellik bulunmayan bilgilerin yanlışlığı
vurgulanarak doğru olanları sunulmuştur. Dünyada ilk inşaat mühendisi adının
John Smeaton’dan 182 yıl önce Mimar Sinan adına kullanıldığı, ilk inşaat
mühendisliği örgütünün de 1481-1512 yılları arasında II. Bayezid dönemi Osmanlı
arşivlerinde geçen Hassa Mimarlar Ocağı olduğu sonuçları elde edilmiştir. Sinan
aynı zamanda, yükselme dönemi Osmanlı medeniyetine ürettiği eserlerle önemli
katkılarda bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kadîm Türk Kültürü, Kadîm Türk Medeniyeti, Medeniyet inşası, İlk inşaat mühendisi, İlk inşaat mühendisleri örgütü, Mimar Sinan

THE ROLE And IMPORTANCE Of THE FIRST CIVIL ENGINEER ARCHITECT SİNAN IN ANCIENT TURKISH CULTURE, CIVILIZATION And CONSTRUCTION PROCESS

Öz

Abstract: In
this study, the concept of culture and civilization, construction processes,
the first “civil engineer” and “civil engineering organization in the world and
their relations to Mimar Sinan was investigated based on national and
international literature studies. Mimar Sinan (15 April 1489,
Ağırnas/Melikgazi/Kayseri - July 17, 1588, Istanbul) is mentioned in national
publications as Koca Sinan, Koca Mi'mar Sinan/Aga, Sinaneddin Yusuf and Sinan
bin Abdülmennan. In recent years, the names of “Mimar”
and “Mimar-Mühendis” have been added to the "Sinan" as a first name.
It is possible to say that both names are true for Sinan and he deserves these
names by looking his works which have been reached and still used until today.
“Civil Engineering”, which has a significant role in civilization, was referred
different names in the past. Its designation as a profession and engineering
does not go to ancient histories. It is known that the term of “engineer” was
used as “architecture” at earlier times (at the beginning of the 16^th
century. This study emphasizes the mistakes of the information about dates of
the “Civil Engineering” in Western and Eastern publications that is not
parallel to each other and presents with the correct ones. The first “Civil
Engineer” name was used for Mimar Sinan which is 182 years before John Smeaton
and it was understood that the first “Civil Engineering Organization” was named
“Hassa Mimarlar Ocağı” in II. Beyazid period between 1481-1512 according to the
Ottoman archives. At the same time, Sinan has made important contributions to
the Ottoman civilization with works he has produced during the ascension
period.

Anahtar Kelimeler

Ancient Turkish Culture, Ancient Turkish Civilization, Create of Civilization, The first civil engineer, First civil engineer organization, Mimar Sinan

Kaynakça

• Acar, M.Ş., 2007, Sinan ve Kırkçeşme Tesisleri, Yapı Dergisi, 307, YEM Yayınevi, İstanbul.
• Akçaoğlu, A; Akçaoğlu, S., 2006, İnşaat Mühendisliği ve Estetik, TMMOB İMO İzmir Şubesi, sayı:128.
• Arocha, A.M., 2014, On the Origin of the Name “Engineer” http://www.analitica.com/va/sociedad/articulos/1262677.asp
• Aydın, M., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, TRT.
• Baltacıoğlu, İ.H., 1972, Türke Doğru, Ankara, T. İşbankası Kültür Yayınevi.
• Birinci, F., 2015, İnşaat Mühendisliğine Giriş, Ascopy, Samsun.
• Çeçen, K., 1988, Sinan’ın Yaptığı Su Tesisleri, Mimarbaşı koca Sinan:Yaşadığı Çağ ve Eserleri, Türkiye Vakıflar Bankası, Ankara.
• Durant, W., 1978, Medeniyetin Temelleri, Çev:Nejat Muallimoğlu, İstanbul.
• Ersöz, M., 1978, "Hars ve Medeniyetin Dinamik Tanımları, Eğitim Dergisi, 1(5),4.
• Falk, R., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, TRT.
• Fındıkoğlu, Z. F., 1956, "Kültüre Dair", Türk Yurdu Mecmuası, 253,572.
• Gökalp, Z., 1976, Türkçülüğün Esasları, Hazırlayan: Mehmet Kaplan, İstanbul, Kültür Bakanlığı Yayanı.
• Guenon, R., 1980, Doğu ve Batı,Çeviren: Fahrettin Arslan, İstanbul, Yeryüzü Yayınları.
• Güran, M.A., ve Abalı, A.Z., 2011, Melchior Lorichs'in İstanbul Panoramasındaki Osmanlı Kimdir?, Belleten, Türk Tarih Kurumu, Sayı:273, Ankara, ISSN: 0041-4255.
• Hughes, B., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, TRT.
• Illston, J.M.; Dinwoodie, J.M.; Smith, A.A., 1981, Concrete, Timber and Metals, University of London King’s Collage, İkinci baskı, 663 p.
• İhsanoğlu, E., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, TRT.
• Kafesoğlu, İ., 1984, "Milli Kültür-Siyaset İlişkisi", Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 4,1.
• Karaca, M., (Editör), 2012, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Mühendislik Tarihimiz, Hazırlayanlar:
• Kaçar, M., Zorlu, T., Barutçu, B., Bir, A., Ceyhan, C.O., Neftci, A.,
• Karluğa, B., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, TRT.
• Kuran, E., 1973, “Türkiye’nin Batılılaşması”, Bayrak Dergisi, 2(30).
• Meriç, C., Kültürden İrfana, İstanbul, İnsan Yayınları,1986.
• Nasr, S.H., 1989, Islamic Science and Illustrated Study, İnsan Yayınları, İstanbul (Çev.: Kutluer, İ.,
• İslam ve Bilim-İslam Medeniyetinde Akli İlimlerin Tarihi ve Esasları).
• Öziş, Ü., 2004, Mühendis ve Mimar Sinan, İMO İzmir Şubesi Haber Bülteni, Sayı: 117, s:15-19.
• Özön, M. N., 1979, Osmanlıca/Türkçe Sözlük, İstanbul.
• Öztuna, Y., 1994, Büyük Osmanlı Tarihi, Cilt:5, 7, 8, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Safa, P., 1978, Doğu-Batı Sentezi, İstanbul.
• Schneier, R.A., 2013, Medeniyetlerin Anlatılmamış Hikâyesi: Batıya Doğru Akan Nehir, TRT.
• Topçu, N., 1961, Yarınki Türkiye, İstanbul, Yağmur Yayınevi.
• Web1, http://www.osmanlicaturkce.com/?k=mimar&t=%40
• Web2, http://www.osmanlicaturkce.com/?k=m%FChendis&t=%40
• Web3, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5589dd756307c9.11442013
• Web4 http://www.sabah.com.tr/yazarlar/erhan-afyoncu/2016/04/17/mimar-sinan-karamanli-turkuydu
• Web5, http://www.hikayeler.net/yazilar/112079/mimar-sinan-8217in-susuz-evi/