EVALUATION OF QUALIFICATIONS OF DISASTER AND EMERGENCY ASSEMBLY POINTS FOR KOCAELİ BAŞİSKELE DISTRICT

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 489 - 500, 25.06.2020

Serpil Gerdan , Alper Şen

https://doi.org/10.21923/jesd.683679

Cited By: 8

Öz

Natural and technological hazards do not turn into disasters by preventive and protective activities and risk reduction. One of the most important activities in disaster management is determining the size, distribution, and infrastructure of assembly points that should be taken into consideration to be used during and post-disaster. In this study, we examined the qualification of assembly points identified neighborhood and local level by the Provincial Directorates of Disaster and Emergency Management Presidency (AFAD) in the case of Kocaeli/Başiskele district. In the first phase of the study, the existing Assembly Points were classified according to international criteria, and in the second phase, the suitability values of these areas according to the criteria were determined by the Analytical Hierarchy Process (AHP) method. The results of this study show that 77,14% of the assembly points designated for Başiskele have electricity and water infrastructure. According to data, it is found that only 5 of 22 neighborhood assembly points do not appear as proper assembly points in terms of square meters. We expect that our research outcomes should provide enhance the efficiency of planning studies, and contribute to the development of the region's capacity for disaster response and resilience.

Anahtar Kelimeler

AHP, Disaster Assembly Point, Disaster Planning, Disaster Risk Management, Crisis Management

KOCAELİ / BAŞİSKELE İLÇESİ AFET VE ACİL DURUM TOPLANMA ALANLARININ YETERLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Doğal ya da insan kaynaklı tehlikelerin afete dönüşmemesi, koruyucu ve önleyici önlemlerin alınması ve risk azaltma faaliyetlerinin yürütülmesi ile mümkündür. Afetler sırası ve sonrasında kullanılmak üzere belirlenecek toplanma alanlarının kişi başına düşen alan açısından büyüklüğü, dağılım ve altyapı gibi özelliklerinin değerlendirilerek belirlenmesi afet yönetiminin en önemli konularından biridir. Bu çalışmada, Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı (AFAD) İl Müdürlükleri tarafından mahalle ve bölge düzeyinde belirlenen toplanma alanlarının yeterlikleri Kocaeli Başiskele ilçesi özelinde değerlendirilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında mevcut toplanma alanları uluslararası kriterlere bağlı olarak sınıflandırılmış, ikinci aşamada ise bu alanların kriterlere göre uygunluk değerleri Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışmanın sonuçları Kocaeli ilinin Başiskele ilçesi için belirlenen toplanma alanlarının %77,14’ünün elektrik ve su altyapısına sahip olduğunu göstermektedir. Elde edilen veriler 22 mahallede belirlenmiş toplanma alanlarından sadece 5’inin metrekare açısından uygun olmadığını göstermektedir. Çalışmanın sonuçlarının afet planlama çalışmalarının verimliliğini arttırarak bölgenin afet risk yönetimi ve müdahale kapasitesinin geliştirilmesine katkı sağlayacağı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

AHP, Afet Toplanma Alanı, Afet Planlaması, Afet Risk Yönetimi, Kriz Yönetimi

Kaynakça

• AFAD. 2019. Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğal Kaynaklı Afet İstatistikleri Raporu, Ankara.
• Aksoy, Y., Turan, A.Y., Atalay, H., 2009. İstanbul Fatih ilçesi yeşil alan yeterliliğinin Marmara depremi öncesi ve sonrası değerleri kullanılarak incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 14(2), 137-150.
• Aktaş, R., Doğanay, M. M. Gökmen, Y. Gazibey, Y. ve Türen, U., 2015. Sayısal Karar Verme Yöntemleri, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Akyürek, Ö., Arslan, O., 2018. Kocaeli İli ve Çevresinde (1900-2016) Yılları Arasında Gerçekleşen Tarihsel Depremlerin Konumsal İstatistik Analizi. Journal of Geomatics, 3(1); 48-62.
• Birand, A. ve Ergünay, O., 2001. Türkiye’nin afet sorunlarına genel bakış ve Erzincan depremi uygulaması. İstanbul: Türkiye Deprem Vakfı.
• Çavuş, G., 2013. Deprem bölgelerindeki açık yeşil alan sistemi ilke ve standartlarının Bolu ili örneğinde irdelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çuvaş, N., 2002. İzmit Civarının Jeolojisi Ve Coğrafi Bilgi Sistemi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü.
• Çınar, A.K., Akgün, Y. ve Maral, H., 2018. Afet sonrası acil toplanma ve geçici barınma alanlarının planlanmasındaki faktörlerin incelenmesi: İzmir-Karşıyaka örneği. Planlama 28(2), 179-200 doi: 10.14744/planlama.2018.07088.
• Çelik H.Z., Aydın, B.S., Partigöç, N.S., Erdin, H.E., 2018. Deprem riskleri bağlamında toplanma alanlarının güvenlik kriterleri temelinde değerlendirilmesi: Bayraklı (İzmir) örneği. 2nd. International Symposium on Natural Hazards and Disaster Management 04-06 May.
• Çelikbilek Y., 2018. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Nobel Yayınevi, 2018.
• Çiçekdağı, H.İ. ve Kırış, Ş., 2012. Afet istasyonu ve toplanma merkezi için yer seçimi ve bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28, 67-76.
• Da Silva, J. ve Morera, B., 2014. City resilience framework. London: The Rockefeller Foundation.
• Demirci, A. ve Karakuyu, M., 2014. Afet yönetiminde coğrafi bilgi teknolojilerinin rolü. Doğu Coğrafya Dergisi, 12, 67-100.
• Erden T. ve Coşkun M. Z., 2010. Acil durum servislerinin yer seçimi: Analitik hiyerarşi yöntemi ve CBS entegrasyonu. İTÜ Dergisi, 9 (6), 37-50.
• Erdin, E., Kama, S., Metin, T.C., 2017. Afet ve acil durumlarda iletişim, koordinasyon ve mekanlar; Acil durum bilgisi ve yönetimine giriş. Bölüm: 7, Editör: Çabuk, S. N., Çabuk, A., Eskişehir.
• Erkan, M.A., Kılıç, G., Çamalan, G., Güser, Y., Çetin, S., Odabaşı, E., Soydam, M., Akgüngüz, A..S., Ayvacı, H., Eren, O., Arabacı, H., 2018. Meteorolojik karakterli doğal afetler 2017 yılı değerlendirmesi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü.
• Gerdan, S. ve Şen A., 2019. Afet ve Acil Durumlar İçin Belirlenmiş Toplanma Alanlarının Yeterliklerinin Değerlendirilmesi: İzmit Örneği. İdealkent Dergisi. 10(28).
• Görçün Ö.F., 2018. Kent İçi Ulaşım Sistemlerine İlişkin Tercihlerin ve Tercihlere Etki Eden Faktörlerin Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi İle Değerlendirilmesi, Kent Akademisi, 11 (33).
• Gül, A. ve Küçük, V., 2001. Kentsel Açık-Yeşil Alanlar Ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 2.
• Güvel, E.A., 2001. Doğal afetlerin politik ekonomisi. İstanbul: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Yayınları. 20-21,
• Hazırcı, M., Şahin, Y., 2019. Geçici İskân Alanlarının Seçimi İçin Ahp Temelli P-Medyan Modeli: Burdur Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(2), 403 – 417.
• JICA Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı. 2002. Türkiye Cumhuriyeti İstanbul ili sismik mikro-bölgeleme dahil afet önleme/azaltma temel planı çalışması. İstanbul: Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı ( JICA) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB).
• Kadıoğlu, M., 2008. Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri; Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., (editörler), “Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri”; s. 1-34, JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, Ankara.
• Kırçın, P.N., Çabuk, S.N., Aksoy, K., Çabuk, A., 2017. Ülkemizde yeşil alanların afet sonrası toplanma alanı olarak kullanılma olanaklarının artırılması üzerine bir araştırma, 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 11-13 Ekim.
• Maral, H., Akgün, Y., Çınar, A.K. ve Karaveli, A.S., 2015. İzmir’deki afet sonrası toplanma ve acil barınma alanları üzerine bir değerlendirme, 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 14-16 Ekim.
• Press, F. ve Hamilton, M.,R., 1999. Mitigating natural disasters, Science, 284 (5422), 1927.
• Saaty, T.L., 1980. The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation
• Saaty, T.L., 1990. How to make a decision: the analytic hierarchy process. European Journal of Operational Research, 48(1), 9-26.
• Saaty, T.L., 1994. How to make a decision: the analytic hierarchy process. Interfaces, 24(6), 19-43.
• Şahin, Y., Akyer, H., 2011. Ülke Kaynaklarının Verimli Kullanımı: 4x4 Arama ve Kurtarma Aracı Seçiminde AHS ve TOPSIS Yöntemlerinin Uygulaması. Vizyoner Dergisi, 3(5), 72-87.
• Tarabanis, K. ve Tsionas, I., 1999. Using network analysis for emergency planning in case of earthquake. Transactions in GIS, 3(2), 187–197.
• Yalçıner Çal, D., Aydemir, E., 2018. Yerleşke içi acil durum toplanma yerlerinin belirlenmesi: Süleyman Demirel Üniversitesi örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(3).
• Yıldırım, B. F. ve Önder, E., 2018. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, İstanbul: Dora Yayınevi.
• URL-1. Evac Services Web. , Assembly Area Requirements You Should Know, 01 Kasım 2018 tarihinde https://www.evacservices.com.au/assembly-area-requirements/ adresinden erişildi.
• URL-2. City Fire Protection Web, Evacuation Procedures: Choosing your Assembly Point, https://www.cityfire.co.uk /news/evacuation-procedures -choosing-your-assembly-point/ adresinden erişildi.
• URL-3. AFAD Web, Türkiye Afet Müdahale Planı https://www.afad.gov.tr/upload/Node/2419/files/Afet_Mud_Pl_ResmiG_20122013.pdf adresinden erişildi.
• URL-4 Resmi Gazete Web, E-Mevzuat, https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.19788&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=mekan adresinden erişildi.
• URL-5. Kocaeli AFAD Web, Kocaeli İl Afet Müdahale Planı https://kocaeli.afad.gov.tr/upload/Node/17079/files/TAMP-KOCAELI_AFET_MUDAHALE_PLANI.pdf adresinden erişildi
• URL- 6. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi- Başiskele İlçe Bilgileri https://www.kocaeli.bel.tr/tr/main/pages/basiskele-ilcesi/203 adresinden erişildi.