FARKLI FONKSİYONEL HAMMADDELERDEN ÜRETİLEN SOĞUKTAN KORUYUCU GİYSİLERİN ISI YALITIM VE SIVI TRANSFER ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 41 - 56, 27.03.2023

Sultan Aras Elibüyük , Mustafa Çörekcioğlu , Asil Yılmaz Fatma Filiz Yıldırım , Perinur Koptur , Özlem Demir

https://doi.org/10.21923/jesd.1067591

Öz

Giysilerde estetik ve modaya uygunluğu yanı sıra, performans ve konfor özellikleri gibi önemli özellikler aranmaktadır. Giysilerin ısıl konfor sağlaması için, soğuğa karşı yüksek ısıl dirence sahip olması gerekmektedir. Çalışma kapsamında, seamless makinelerde termofizyolojik konfor özellikleri iyileştirilmiş içlikler, çevre dostu ürünler olarak geliştirilmiştir. Çeşitli çevre koşullarında yüksek ısı yalıtımı isteyen kişilerin kullanabileceği özellikler taşıması için çalışmalar yapılmıştır. Termal ısıl konforu etkileyebilecek üretim parametrelerini dikkate alarak üretimi gerçekleşen yün, NILIT-heat, polyester (PES), polipropilen (PA) ve özel fonksiyonel ipliklerle kombine edilmiş 10 adet numune üretilmiştir. Çalışmada, ısıl dirence sahip farklı yapıdaki termal kumaş türlerinin, ısıl direnç (Alambeta Parametreleri) ve MMT parametreleri incelenmiştir ve çok kriterli analiz sonucunda ise termal fonksiyonel özellikleri barından numuneler seçilmiştir. Isıl yalıtımın sağlanması için numunelerde daha çok yün, termal izolasyonlu özel ipliklerin özellikle PES ile kombinasyonu önerilirken, su buharı geçirgenliği beklenen bölgelerde ise; PES, PA ve yün kombinasyonlarının kullanımı uygun bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dikişsiz Örme, Isıl yalıtım, MMT, Alambeta, Termoregülasyon

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

3190866

Teşekkür

Bu çalışmayı 3190866 No`lu Proje ile destekleyen TÜBİTAK’ a, testlerin yorumlanması ve proje danışmanlığını yürüten Süleyman Demirel Üniversitesi Tekstil Mühendisliği Bölümü Prof. Dr. Sibel Kaplan Hocamıza desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

INVESTIGATION OF THE THERMAL INSULATION AND LIQUID TRANSFER PROPERTIES OF COLD PROTECTIVE CLOTHES PRODUCED FROM DIFFERENT FUNCTIONAL RAW MATERIALS

Öz

In addition to aesthetics and fashion, important features such as performance and comfort are sought in clothes. In order for clothes to provide thermal comfort, they must have high thermal resistance to cold. Within the scope of the study, underwear with improved thermo physiological comfort properties were developed as environmentally friendly products in seamless machines. Studies have been carried out to ensure that people who want high thermal insulation in various environmental conditions can use it. Taking into account the production parameters that may affect the thermal comfort, 10 samples were produced, which were combined with wool, NILIT-heat, polyester (PES), polypropylene (PA) and special functional yarns. In the study, thermal resistance (Alambeta Parameters) and MMT parameters of different types of thermal fabrics with thermal resistance were examined and samples with thermal functional properties were selected as a result of multi-criteria analysis. In order to provide thermal insulation, it is recommended to combine mostly wool and thermally insulated special yarns with PES, while in areas where water vapor permeability is expected; The use of PES, PA and wool combinations has been found suitable.

Anahtar Kelimeler

Seamless Knitting, Thermal Insulation, MMT, Alambeta, Thermoregulation

Proje Numarası

3190866

Kaynakça

• Akçakoca Kumbasar E. P., Marmaralı A., Oğlakcıoğlu N., (2011), Finishing Treatment Effects on Thermal Comfort Properties of Three-Yarn Fleece Fabrics, AATCC Review, 11(4), 46-51.
• Aras Elibüyük, S., Yıldırım, F. F., Koptur, P., Yılmaz, A., Çörekcioğlu, M., (2019). Termal Giysi Prototiplerinin Isıl Direnç Ölçümlerinin Karşılaştırılması ve Analizlerinin Yapılması. 17th Natıonal 3rd Internatıonal The Recent Progress Symposıum On Textıle Technology And Chemıstry 20-22,November Bursa, Turkey.
• Aras,S., Yıldırım,F. F., Çörekcioğlu, M, (2018). Thermal Comfort Effect Of Knitted Fabric Used In Textiles. 7th International Technical Textiles Congress .12 Ekim.233-236.
• Atasağun, H. G., (2016): Termal Koruyucu Giysilerin Koruma Performansı Üzerinde Hava Boşluklarının Etkisi, Tekstil ve Mühendis, 23: 104, 277-287.
• Bedek, G., Salaün, F., Martinkovska, Z., Devaux, E., and Dupont D., (2011). Evaluation of thermal and moisture management properties on knitted fabrics and comparison with a physiological model in warm conditions. Applied Ergonomics, 42, 792-800.
• Demir, Ö., (2016). Luxıcool Elyafı Kullanımının Kumaş Konfor Özelliklerine Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tekstil Mühendisliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. 93 syf. Denizli
• Dolanbay Doğan, S., (2014). Kaşmir Örme Kumaşların Isıl Konfor Özellikleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Giyim Endüstrisi ve Giyim Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı Giyim Sanatları Eğitimi Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi 91 syf. Konya
• Ertekin, G., Marmaralı, A., 2011. Askı Ve Atlamanın Düz Örgü Kumaşların Isıl Konfor Özelliklerine Etkileri. The Journal Of Textiles And Engineer, 18- 83 Syf. 21.
• Gürcüm, B. H., (2010). Tekstil Malzeme Bilgisi. Ankara: Güncel Yayıncılık. Harmancıoğlu, Mustafa (1974). Lif Teknolojisi Yün ve Deri Ürünü Diğer Lifler. İzmir: Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 224.
• Havenith, G., (2002). Interaction of clothing and thermoregulation. Exogenous Dermatology, 1, 221-230.
• https://prolen.sk/prolen-yarn/prolen-vel/ (erişim tarihi:10.01.2022)
• https://www.nilit.com/fiber/sustainable/sensil-heat/ (erişim tarihi: 10.01.2022)
• Kaplan S., Yılmaz B., (2020). Fonksiyonel Hammaddelerden Üretilen Çift Yüzlü Sportif Giysilik Kumaşların Sürtünme Ve Bazı Performans Özelliklerinin İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 3, DOI: 10.17482/uumfd.788914
• Kaplan, S., (2009). Kumaşların Mekanik Özelliklerinden Ve Geçirgenlik Özelliklerinden Yararlanılarak Giysi Konforunun Tahminlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi Tekstil Mühendisliği Bölümü, Tekstil Mühendisliği Anabilim Dalı.
• Kaplan, S., Okur, A., (2013). Tekstil Materyalinde Meydana Gelen Isı Ve Kütle Transferi Mekanizmalarının Giysi Termal Konforu Üzerindeki Etkileri, Tekstil ve Mühendis, (62-63), 28-36.
• Kaplan, Sibel ve Okur, Ayşe (2008). The meaning and importance of clothing comfort: A case study for Turkey. Journal of Sensory Studies, 23, 688-706.
• Li, Yi and Wong, Anthony. S. W. (2006a). Introduction to clothing biosensory engineering. (Edited by: Yi Li and Anthony S. W. Wong). Clothing Biosensory Engineering. England: Woodhead Publishing Limited. 1-8.
• Li, Yi and Wong, Anthony. S. W. (2006b). Psychology and sensory comfort. (Edited by: Yi Li and Anthony S. W. Wong). Clothing Biosensory Engineering. England: Woodhead Publishing Limited. 9-27
• Marmaralı A., Kadoğlu H., Oğlakcıoğlu N., Bedez Üte T., (2008), Thermal Comfort Properties of Milk Protein/Cotton Fiber Blended Knitted Fabrics, Simpozionul Anual Al Specialiştilor Din Industria De Tricotaje-Confectii, Bildiri kitabı, 13-15 Kasım 2008, Iaşi, Romanya.
• Marmaralı A., Oğlakcıoğlu N., Dönmez Kretzschmar S., (2006), Thermal Comfort and Elastic Knitted Fabrics, CIRAT-2 (The Second International Conference of Applied Research on Textile), Bildiri kitabı, 30.11.2006/02.12.2006,
• Marmaralı, A., Kretzschmar D., S., Özdil, N. ve Oğlakçıoğlu, G. N., (2006). Giysilerde ısıl konforu etkileyen parametreler. Tekstil ve Konfeksiyon, 4, 241-246.
• Monastir, T., Erdoğan, M. Ç., (1993), Giysi Fizyolojisi, Tekstil ve Konfeksiyon, 33, 63-66.
• Oğlakcıoğlu N., Çelik P., Bedez Üte T., Marmaralı A., Kadoğlu H., (2009), Thermal Comfort Properties of Angora Rabbit/Cotton Fiber Blended Knitted Fabrics, Textile Research Journal, 79(10), 888-894.
• Oğlakcıoğlu N., Marmaralı A., (2007), Thermal Comfort Properties of Some Knitted Structures, Fibres&Textiles in Eastern Europe, 15 (5-6/64-65), 94-96.
• Oğlakcıoğlu N., Marmaralı A., (2009), Thermal Comfort Properties of Double Face Fabrics Knitted with Cotton and Polypropylene, AUTEX 2009, Bildiri kitabı, 26-28 Mayıs 2009, İzmir, Türkiye.
• Oğlakcıoğlu N., Marmaralı A., 2010, “Rejenere Selüloz Liflerinin Kompresyon Çoraplarının Isıl Konfor Özelliklerine Etkisi”, Tekstil ve Mühendis, 17(77), 6-12, https://tugbadot.files.wordpress.com/2017/03/sunum-1-2-haftanc4b1n-ders-sunumu.pdf
• Oğlakcıoğlu N., Özdil N., (2006), Thermal Comfort of Cotton Socks, CIRAT-2 (The Second International Conference of Applied Research on Textile), Bildiri kitabı, Monastir, Tunus.
• Öndel, K., Mergen, H., 2009, “Isıl Konfor Parametrelerinin İnsan Vücudundaki Etkilerine Yönelik Literatür Taraması”, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16 (1), 25-26.
• Öner, E., 2015. Çeşitli Liflerden Üretilen Kumaşlardan Yapılan Spor Giysilerinin Termal Konforunun Değerlendirilmesi ve Geliştirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, s.,228, İzmir.
• Öner, E., Okur, A., 2010. Materyal, Üretim Teknolojisi Ve Kumaş Yapısının Termal Konfora Etkileri. Tekstil ve Mühendis, 17(80), 20-29.
• Özdil N., Marmaralı A., Dönmez Kretzschmar S., (2007), Effect of Yarn Properties on Thermal Comfort of Knitted Fabrics, International Journal of Thermal Sciences, 46, 1318- 1322.
• Pac, M.J., Bueno M.A. and Renner M., (2001). Warm-Cool Feeling Relative to Tribological Properties of Fabrics, Textile Res. J., 71(19), 806- 812.
• Shishoo, R. (Ed.), (2005). Textiles in Sport, Boca, Raton, Boston, New York, Washington: The Textile Institute, CRC, WP
• Süpüren, G., Oğlakcıoğlu, N., Özdil N., Marmaralı A., (2011), Moisture Management and Thermal Absorptivity Properties of Double-Face Knitted Fabrics, Textile Research Journal, 81(13), 1320-1330.
• University of Washington, (2012), https://books.google.com.tr/books?id=cHeo_uVUiTgC&pg=PT3&lpg=PT3&dq=University+of+Washington,+2012&source=bl&ots=JNkYuLOn6G&sig=ACfU3U1_vrQXSRVv2YW_8IS86rRs-kQtEw&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwi679Pv_ab1AhVARfEDHQKyCmsQ6AF6BAgQEAM#v=onepage&q=University%20of%20Washington%2C%202012&f=false (erişim tarihi 11.01.2022)
• Uslu, N.B., (2021). Kadim Tıptan Modern Tıbba Yünün Medikal Kullanımı. Bütünleyici ve Anadolu Tıbbi Dergisi, 2(2), 18-29.
• Wang, Zhong (2002). Heat and Moisture Transfer and Clothing Thermal Comfort. Phd Thesis. The Hong Kong Polytechnic University Institute of Textiles and Clothing, Hong Kong.
• Wong, A. S. W. and Li, Yi (2002). Clothing sensory comfort and brand preference. In Proceedings of the 4th IFFTI International Conference. Hong Kong, 1131-1135.
• Yıldırım, F.F., Aras, S., Çörekcioğlu,M., Yılmaz, A., (2018). Evaluatıon Of Thermal Propertıes Of Seamless Thermal Fabrıcs. VII. International Technical Textiles Congress 10-12 October 2018, İzmir
• Yoo, H. S., Hu, Y. S., (2000), Effects of Heat and Moisture Transport in Fabrics and Garments Determined with a Vertical Plate Sweating Skin Model, Textile Research Journal, 70(6): 542-549Altınel, İ.K., Öncan, T., 2005. A New Enhancement of the Clarke and Wright Savings Heuristic for the Capacitated Vehicle Routing Problem. Journal of the Operational Research Society, 56 (8), 954-961.