Bu çalışmada, 8 farklı ağaç türünün (T1–T8) radyasyon zayıflatma özellikleri deneysel olarak ve XCOM programı kullanılarak teorik olarak incelenmiştir. Numunelerin yoğunlukları ile elementel bileşimleri EDAX analizi ile belirlenmiş, 662 keV, 1173 keV ve 1332 keV enerji seviyelerinde gerçekleştirilen gamma spektroskopisi deneylerinde NaI (Tl) dedektörü kullanılmıştır. Deneysel verilerden elde edilen lineer zayıflama katsayısı (LAC) ile yoğunluk arasında güçlü korelasyonlar gözlenmiş, özellikle 662 keV’de bu ilişki oldukça belirgindir (R²=0.9195, eğim = 0.0792). En yüksek kütle soğurma katsayısı (MAC) değerleri 662 keV enerjisinde T3, T4 ve T5 numunelerinde ~0.085 olarak belirlenmiştir. Buna karşılık en düşük MAC değerleri T1 numunesinde (~0.045–0.060 arası) gözlenmiştir. Yarı değer tabakası (HVL) değerleri enerjiyle birlikte artış göstermiş; T1 numunesi tüm enerjilerde en yüksek HVL’ye sahip olup, 1173 keV’de yaklaşık 125 mm’ye ulaşmıştır. T4 ve T5 gibi türlerde HVL değerleri 10–30 mm aralığında kalmıştır. Onda bir değer tabakası (TVL) ve ortalama serbest yol (MFP) değerleri de benzer şekilde T1 için en yüksek seviyelerde ölçülmüş; 1332 keV’de TVL yaklaşık 420 mm, MFP ise 180 mm’ye ulaşmıştır. Diğer ağaç türlerinde bu değerler daha düşük kalmıştır. XCOM programı ile elde edilen teorik MAC değerleri ile deneysel veriler arasında oldukça yüksek uyum bulunmuştur (R²>0.98). Bu sonuçlar, yüksek yoğunluklu ağaç türlerinin düşük enerjili gamma fotonlarına karşı daha etkin zayıflatma sağladığını ve XCOM programının ahşap malzemelerin radyasyon koruma analizinde güvenilir bir araç olduğunu ortaya koymuştur.
In this study, radiation shielding properties of 8 different wood species (T1–T8) were investigated experimentally and theoretically using the XCOM program. The densities and elemental compositions of the samples were determined by EDAX analysis, and a NaI (Tl) detector was used in gamma spectroscopy experiments performed at energy levels of 662 keV, 1173 keV and 1332 keV. Strong correlations were observed between the linear attenuation coefficient (LAC) obtained from the experimental data and the density; this relationship was particularly evident at 662 keV (R² = 0.9195, slope = 0.0792). The highest mass attenuation coefficient (MAC) values were determined as ~0.085 at 662 keV in samples T3, T4 and T5. On the other hand, the lowest MAC values were observed in sample T1 (between ~0.045–0.060). The half-value layer (HVL) values increased with energy; Sample T1 had the highest HVL at all energies, reaching approximately 125 mm at 1173 keV. HVL values for species such as T4 and T5 remained in the range of 10–30 mm. Similarly, the tenth value layer (TVL) and mean free path (MFP) values were measured at the highest levels for T1; at 1332 keV, TVL reached approximately 420 mm and MFP reached 180 mm. These values were lower for other wood species. The theoretical MAC values obtained with the XCOM program were found to be in very good agreement with the experimental data (R² > 0.98). These results demonstrated that high-density wood species provide more effective attenuation against low-energy gamma photons and that the XCOM program is a reliable tool for the radiation protection analysis of wood materials.
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Konular | Yapı Malzemeleri |
Bölüm | Araştırma Makaleleri \ Research Articles |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2025 |
Gönderilme Tarihi | 14 Nisan 2025 |
Kabul Tarihi | 25 Ağustos 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 13 Sayı: 3 |