PEYZAJ MİMARLIĞINDA KİŞİSEL MEKAN KAVRAMI VE KİŞİSEL MEKAN ÖLÇME TEKNİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2006, Cilt: 56 Sayı: 2, 161 - 170, 01.07.2006

Banu Bekci

Öz

Peyzaj mimarlığında yapılan tasarımlarda ana ilke insan unsuru
olduğundan, insanın gereksinimleri, mekan tasarımlarının en önemli
belirleyici etkenlerinden biri olmaktadır. Bu nedenle mekan oluşturmada
öncelikle fiziksel, daha sonra ise sosyal ve psikolojik gereksinimlerin
karşılanma zorunluluğu gelmektedir. Yapılan bir tasarımda kullanıcının
rahatlığını sağlamak için "kişisel mekan uzaklığına" önem verilmelidir. Bu
nedenle çalışmada bir mekan kullanıcısının kişisel mekan mesafesini
etkileyen unsurlar ele alınmıştır. Bu ölçümler, bireyin alandaki rahatlığını
belirlediği gibi tasarımcının doğru kararlar alıp almadığını da
göstermektedir.
Bu çalışmada kişisel mekan kavramı, kişisel mekanı etkileyen faktörler,
bireyin kişisel mekan uzaklığının nasıl ölçüldüğü ve peyzaj mimarlığındaki
tasarımlara nasıl yansıyacağı konuları üzerinde durulmuştur. Kişisel mekan
ölçümlerinde kullanılan Simülasyon, Labaratuvar ve Gözlem metodundan
oluşan üç teknik üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kişisel mekan, Kişisel uzaklık, Mahremiyet

Kaynakça

• ARCAN. E.F., 1992:Mimari Tasarıma Yaklaşım. İstanbul: İki Yayınevi.
• ALP, F.A .. 1993: Mekan Düzenlemesi ile Davranışlar Arasındaki İlişkiler Açısından Tiyatro Binalarında Kullanıcıya Ait Mekanların İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbuL.
• ALBAS, C..1991: Proxemic Behavior: A Study of Extrusion, Journal of Social Psychology 131.5.Syf: 697-702.
• AIELLO, 1.R .. 1987: Human Spatial Behavior, In Stokols and Altman, (Eds.), Handbook of Environmental Psychology, New York: Wiley- Interscience.
• BAXTER, 1.C., 1970: Interpersonal Spacing in Natural Settings, Sociometry 33, Syf: 444-456.
• BİLGİN. N.,1990: "Fiziksel Mekandan İnsani ya da İnsanlı Mekana", Mimarlık Dergisi, Sayı 241.
• ÇAKIN, Ş.,1988: Mimari Tasarım, İnsan, Toplum ve Çevre İlişkileri, İstanbul, Özal Matbaası.
• COAN, R.W .. 1994: Personal Space. EncyCıopedia of Psychology, Ed. Raymond Corsini. 2nd ed., Vol: 3, Canada: John Wiley and Sons, Vols. 60-61.
• DUKE. M.P.,1972: Nowick, S., A New Measure and Social Learning Model for Interpersonal Distance, Journal of Experimental Research in Personality 6.
• ERTÜRK, S., 1984: Mimari Mekanın Algılanması Üzerine Deneysel Bir Çalışma, Doktora Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
• EVANS, G.W.; HOWARD, R.E., 1973: Personal Space, Psychological Bulletin 80, Syf: 334-344.
• FISHER, 1.0.; BYRNE, D., 1975: Too Close for Comfort: Sex Differences in Response to Invasions of Personal Space, Journal of Personality and Social Psychology 32. Syf: 15-21.
• GIFFORD, R., 1982: Projected Interpersonal Distance and Orientation Choice: Personality, Sex and Social Situation, Social Psychology Quarterly 45, Syf: 145- i52.
• GIFFORD, R., 1987: Enviromental Psychology: Principles and Practice, Boston: Allyn. GÜR, ş.; 1996: Mekan Örgütlenmesi, Trabzon, Gür Yayıncılık.
• HAMM, E.P.; RICHARDSON. A., 2001: Studies in historyand philosophy of science part A, Volume 32, ıssue 4, Pages 607-612.
• HALL. E.T.,1996: The Hidden Dimension. Anehor Doubleday Books, New York.,
• HAYDUK, L.A.; 1983: Personal Space: Where We Now Stand, Psychological Bulletin 94.Syf: 293-335.
• HIROTA, H., 2000: Japanese Landscape Architecture: Contemporary Environmental Desing, Published by Process Architecture Publishing Co., Ltd, Tokyo, Japan.
• JONES, M.;,2002: Intimate urban desing, Landscape Design. Vol: 33, March, Syf: 120-135.
• KAHVECİOGLU. H.L., 1998: Mimarlıkta İmaj:Mekansal İmajın Oluşumu ve Yapısı Üzerine Bir Model, Doktora Tezi, İ.T.Ü, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbuL.
• KA YA. N., 1997: The Effects of Short- Term Crwdıng on Personal Space: A Case Study On An Automatic Teller Machine. June, A Thesis Submitted to the Department of Interior Architecture and Environmental Desing and the Insstıtute of Fıne Arts of Bilkent Universty in Parti al Fulfilment Of The Requarement for the Degree of Mster of Fıne Arts.,
• KfZf l., F.,1978: Toplumsal Geleneklerin Konut İç Mekan Tasarımlamasına Etkisi ve Toplumsal Geleneklerimizi Daha İyi Karşılayacak Konut İçi Fiziksel Çevre Koşullarının Belirlenmesi Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayını.
• KLINGE, W., 2001: How Different Areas of Personal Space are Protected: A Look At Gender Dıfferences, Department of Psychology, Georgetown Unıversity, Sponsored by Darlene Howard.
• KUETE, J.L., 1962: Social Schemas, Journal of Abnormal and Social Psychology 64,Syf: 31-38.
• LANG, L, 1987: Creating Architectural Theory the Role of the Behavioral Science in Environmental Design. Yan Nostrand & Reinhold Company, U.S.A.
• LlTTLE, K.B., 1965: Personal Space, Journal of Experimental Social Psychology i, Syf: 237- 247.
• MCCARTHY, D.; SAEGERT, S.. 1979: Residential Density, Social Overload and Social Withdrawal, Residential Crowding and Design, Eds. John R. Aiello and Andrew Baum., New York:Plenum Press.
• PETERSON, D.M .. 1973: Prediction of Behavioral Personal Space from Simulated Personal Space. Perceptual and Motor Skills 37.Syf: 803-813.
• ROSENFELD, H.M.. 1965: Effect of Induction on Interpersonal Proximity, Psychological Reportsl7.
• RÜSTEMLİ, A., 1986: Male and Female Personal space Needs and Escape Reactions, İnternational Journal of Psychology 21.4, Syf: 503-5 ii.
• SOMMER. R.,1959: Studies in Personal Space. Sociometry 22, Syf: 247-260.
• SOMMER, R., 1969: Personal Space. New Jersey: Prentice HalL.