Çoklu doymamıs yağ asitlerinin lipid metabolizmasına etkileri ve etki mekanizmaları : hangi yağ ?

Yıl 2009, Cilt: 38 Sayı: 3, 191 - 210, 01.09.2009

Tayfun Güldür

https://doi.org/10.1501/Eczfak_0000000527

Cited By: 1

Öz

Yakıt molekülleri ve membran bileşenleri olarak rollerine ilaveten çoklu doymamış yağ asitleri, (ÇDYA) gen ekspresyonunun düzenlenmesindeki rolleri nedeniyle dikkat çekmektedirler. ÇDYA spesifik nükleer reseptörler ve transkripsiyon faktörlerine bağlanarak lipid-lipoprotein metabolizması ile ilgili genlerin ekspresyonlarını düzenlemektedirler. Örneğin, peroksizom proliferatör ile aktive edilen reseptör (PPAR). Besinsel ÇDYA nin plazma lipid ve lipoproteinleri üzerine etkileri geniş olarak çalışılmıştır. Bu araştırmaların sonuçları, beslenme yoluyla koroner kalp hastalığının önlenmesinde temel teşkil etmektedirler.İnsanlarda besinler yoluyla n-3 ÇDYA nin alınımı sonucunda VLDL triaçilgliserol ve apo B sentezi azalmaktadır. Bununla beraber, n-3 ÇDYA nin LDL ve HDL kolesterolü üzerindeki etkileri net değildir. n-6 ÇDYA nden zengin besinlerle beslenen insanlarda total ve LDL-kolesterol düzeyleri daha düşüktür. Besinlerdeki n-6:n-3 ÇDYA oranındaki değişikliklerin inflamasyona yol açan aykozanoidlerin üretimini etkileme ve atherosklerozis gibi inflamasyonla bağlantılı kronik hastalıkların oluşumuna katkıda bulunma potansiyelleri bulunmaktadır. ÇDYA nutrigenomiks çalışmalarının konusunu teşkil etmektedir. Fertler arasındaki genetik farklılıkların besinsel ÇDYAne karşı oluşan cevaptaki değişikliklerden sorumlu olduğu belirtilmektedir. Örneğin, bir PPAR α tek nükleotid polimorfizmi plazma lipid konsantrasyonu ve besinsel n-3 ve n-6 yağ asiti alınımı arasındaki bağlantıyı belirlemektedir. Gen ekspresyonunda besinlerden kaynaklanan değişiklikler Correspondence : e-mail : [e-mail] Tel : [phone] bakımından fertler arasındaki farklılıkların belirlenmesi ve anlaşılmasıyla, kime ? hangi yağ ? sorularına belkide cevap verebileceğiz

Anahtar Kelimeler

Çoklu doymamış yağ asitleri, Nükleer reseptörler, Lipid metabolizması, inflamasyon, Nutrigenomiks

EFFECTS OF POLYUNSATURATED FATTY ACIDS ON LIPID METABOLISM AND THEIR MECHANISMS : WHICH FAT ?

Öz

In addition to their roles as membran components and fuel molecules, polyunsaturated fatty acids (PUFAs) have gained much attention for their role in regulating gene expression. PUFAs modify gene expressions of lipid-lipoprotein metabolism by binding to specific nuclear receptors and transcription factors e.g. peroxisome proliferator activated receptors (PPAR). Dietary n-3 PUFA supplementation in humans is associated with significantly lower level of VLDL triacylglycerol and apo B synthesis. However effects of n-3 PUFAs on LDL and HDL cholesterol appear to be inconsistent. On the other hand, humans consuming diet rich in n-6 PUFAs have lower total and LDLcholesterol.Changes in n-6:n-3 PUFA ratios have the potential to significantly influence the production of inflammatory eicosanoids and to contribute to the inflammation mediated chronic diseases such as atherosclerosis. PUFAs have been the subjects of nutrigenomic studies. Genetic differences among individuals have been indicated to be responsible for variations in response to dietary PUFAs.For example, a PPAR α single nucleotid polymorphism modulates the association between plasma lipid concentration and dietary n-6 and n-3 fatty acid intake. With the identification and understanding of individual differences in gen expression in response to diet, we will then , perhaps, be able to answer the following questions: Which fat? To whom ?

Anahtar Kelimeler

Polyunsaturated fatty acids, Nuclear receptors, Lipid metabolism, İnflammation, nutrigenomics