ANKARA’ DA AKTARLARDA “ADAÇAYI” ADI ALTINDA SATILAN DROGLARIN MORFOLOJİK VE ANATOMİK OLARAK İNCELENMESİ

Yıl 2007, Cilt: 36 Sayı: 2, 87 - 104, 01.06.2007

Gülderen Yılmaz Ayşegül Güvenç

https://doi.org/10.1501/Eczfak_0000000081

Öz

Adaçayı, Farmakope ve monograflarda Salvia officinalis L. (Lamiaceae, Labiatae) türünün taze veya kurutulmuş yapraklarından elde edilen drog olarak tanımlanmaktadır. Ancak ülkemizde Labiatae familyasına ait 2 cins (Salvia L. ve Sideritis L.) ve bu cinslere ait farklı türler daha çok adaçayı adı ile bilinmektedir. Türkiye’ de doğal olarak yetişen 88 Salvia ve 44 Sideritis türü bulunmaktadır. Bu çalışmada, Ankara’da aktarlarda adaçayı adıyla satılan drogların teşhisi, morfolojik ve anatomik özelliklerinin tespit edilmesi ve Avrupa Farmakope’sine uygunluğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Ankara’nın farklı semtlerinde bulunan 5 değişik aktardan adaçayı adıyla satılan toplam 9 örnek alınmıştır. Örnekler numaralandırılıp morfolojik özellikleri incelenerek tür teşhisi yapılmış ve morfolojik fotoğrafları çekilmiştir. 9 ayrı örnekten hazırlanan preparatların mikroskop altında incelenerek karakteristik elementleri tespit edilmiş, birbirinden farkları çizim ve fotoğraflarla ortaya konmuştur. Çalışma sonucunda aktarlarda adaçayı adıyla satılan bitkilerin 2 cinse ait 4 farklı takson (Sideritis congesta P.H.Davis & Hub.- Mor., Sideritis caesarea H.Duman, Aytaç & Başer, Salvia fruticosa Miller ve Salvia sp.) olduğu belirlenmiştir. Labiatae familyasına özgü anatomik özellikler bu türlerde de karakteristik olarak görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Labiatae, Salvia, Sideritis, Adaçayı

MORPHOLOGICAL AND ANATOMICAL INVESTIGATION ON THE HERBAL DRUGS WHICH SOLD UNDER THE NAME “SAGE” IN HERBALIST IN ANKARA

Öz

Sage is defined as the drog obtained from fresh or dried leaves of Salvia officinalis L. (Lamiaceae, Labiatae) in Pharmacopoeias and monographs.However, in our country, mostly 2 genera belonging to Labiatae family (Salvia L. and Sideritis L.) and species of these genera are known as sage. 88 Salvia and 44 Sideritis species grow naturally in Turkey. In this study, we aimed to identify the herbal drugs sold under the name of sage in Ankara, and also to determine their morphological and anatomical properties and determining whether they conform to European Pharmacopoeia or not. 9 samples which sold under the name sage were taken from 5 different herbalists located in different parts of Ankara. The samples were numbered and identified according to their morphological properties and their morphological photographs were taken. Preparations of 9 different samples were examined under the microscope and their characteristic features were determined, the differences between these species were put forward by means of drawings and photographs. As a result of study, it was determined that species that are sold in herbalist under the name sage actually belonged to 4 different taxa belonging to 2 genera (Sideritis congesta P.H.Davis & Hub.- Mor., Sideritis caesarea H.Duman, Aytaç & Başer, Salvia fruticosa Miller and Salvia sp.). The anatomical properties specific to Labiatae family were seen in these species as characteristic features

Anahtar Kelimeler

Labiatae, Salvia, Sideritis, Sage