Ameliyathane ve Cerrahi Klinik Hemşirelerinin Kişilik Özellikleri ve İş Doyumları

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 40 - 52, 26.12.2019

Melike Durmaz , Necmiye Sabuncu

Öz

Amaç: Bu
çalışmanın amacı, cerrahi kliniği servis hemşireleri
ile ameliyathane hemşirelerinin kişilik özellikleri ile iş doyumu
arasındaki ilişkiyi incelemektir.

Yöntem: Tanımlayıcı
türdeki araştırma bir devlet üniversitesine bağlı tıp
fakültesi hastanelerinde cerrahi klinikleri ve ameliyathanelerinde çalışan hemşireler
ile gerçekleştirildi. Veriler hemşire
sosyo-demografik özellikleri, Sosyotropik/Otonomik Kişilik Özellikleri Ölçeği
ile Minnesota İş Doyum Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde;
tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma,
bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis analizi kullanıldı.

Bulgular: Ameliyathane ve cerrahi kliniği hemşirelerinin
sosyotropi puan ortalamaları arasında fark olmadığı, ameliyathanede çalışan
hemşirelerin otonomi puan ortalamalarının cerrahi kliniği servisinde
çalışanlarınkine göre daha yüksek olduğu bulundu. Ameliyathane hemşirelerin iş
doyumu puanı, cerrahi kliniğinde çalışan hemşirelere göre, istatistiksel
olarak anlamlı düzeyde düşük olduğu belirlenlendi. İş doyumu ölçeği puanları ile
sosyotropi ve otonomi puanları arasında her iki grupta puanlar arasında anlamlı
düzeyde bir ilişki olmadığı ve hemşirelerin otonomi puanları arttıkça sosyotropi
puanları da arttığı sonucuna ulaşıldı.

Sonuç: Hemşirelerin iş doyum ölçeği
puanları ile sosyotropi ve otonomi puanları arasında anlamlı düzeyde bir ilişki
olmadığı, hemşirelerin otonomi puanları arttıkça
sosyotropi puanlarının da arttığı sonucuna ulaşıldı. 

Anahtar Kelimeler

Ameliyathane ve Cerrahi hemşiresi, Sosyotropik / Otonomik Kişilik Özellikleri, İş Doyumu

Kaynakça

• Aghamohammadi, D., Dadkhah, B., Aghamohammad, M. (2019) Nurse–Physician Collaboration and the Professional Autonomy of Intensive Care Units Nurses. Indian Journal of Critical Care Medicine, 23(4), 178-181.
• Alan, H., Baykal, U. (2018) Yönetici Hemşirelerin Kişilik Özellikleri ve Etkileyen Kişisel ve Mesleki Özellikler. Journal of Psychiatric Nursing, 9, 119-128.
• Aslan, Z., Arı, S.G. (2018) Kişilik ve Duygusal Emek Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Banka Çalışanları Örneği. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, 30,157-168.
• Aştı, N. (1993) Çalışan Hemşirelerin İş Günü Kaybı, Nedenleri, Sıklığı ve İş Doyumu İlişkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Aştı, T., Kaya, N., Acaroğlu, R., Kaya, H., Şendir, M. (2006) Hemşire Öğrencilerin Sosyotropik –Otonomik Kişilik Özellikleri ve İlişkili Faktörlerin İncelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 10,1-11.
• Aydın, H. (2007) Psikiyatri Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerin Kişilik Özellikleri ve Stresle Baş Etme Durumları., Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Aydın, R., Kutlu, Y. (2001) Hemşirelerde İş Doyumu ve Kişilerarası Çatışma Eğilimi ile Olan İlişkisini Belirlemesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 5,37-45.
• Balık, T. (2017) Sosyotropik ve Otonomik Kişilik Özelliklerine Sahip Yetişkinlerin Stresle Başa Çıkma Tarzı ve Ruhsal Belirtiler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Balkan, O., Serin, E., Osman, K. (2014) Beş Faktör Kişilik Özellikleri ile İş Tatmini Arasındaki İlişki: Afyonkarahisar İlindeki Bankalarda Bir Uygulama. International Journal Of Social Science, 25,207-220.
• Başaran, S., Duygulu, S. (2014) Hemşirelikte Güç Kavramının Analizi A Concept Analysis: Power İn Nursing, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 62-73.
• Baykara, Z.G., Şahinoğlu, S. (2013) Hemşirelikte Mesleki Özerklik Kavramının İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16,176-181.
• Beck, A.T., Epstein, N., Harrison, R.P., Emergy, G. (1983) Development of The Socotropy–Autonomy Scale: A Measure of Personality Factors İn Psychopathology. Philadelphia: University of Pennsylvania.
• Campbell, D.G., Kwon, P., Reff, R.C., Williams, M.G. (2003) Sociotropy and Autonomy: An Examination of İnterpersonal and Work Adjustment. Journal of Personality Assessment, 80, 206-207.
• Cimete, G., Gencalp, N., Keskin, G. (2003) Quality of Life and Job Satisfaction Of Nurses. Journal of Nursing Care Quality,18,151-8.
• Çam, O., Engin, E. (2006) Psikiyatri Kliniğinde Çalışan Hemşirelerde Farkındalık Eğitiminin Bireysel Performans Standartlarına Etkisi.Anatolian Journal of Psychiatry, 7,82-91.
• Çam, O., Yıldırım, S. (2010) Hemşirelerde İş Doyumu ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Science, 2,64-70.
• Didişen, N.A., Gerçeker, G.Ö., Bolışık, Z.B., Başbakkal, D.Z., Gürkan, A. (2015) Pediyatri Hemşirelerinin Sosyotropik-Otonomik Kişilik Özellikleri ve Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 5(1), 14-21.
• Dikmen, Y., Karayılmaz, S., Yıldırım Usta, Y. (2016) Hemşirelerin Otonomi Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 8,72-87.
• Dinçsever, A. (1997) Hemşirelerin İş Stresi ile Başa Çıkma Yolları ve Bunların Sonuçlarının Araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Doğar, N. (2016) Kişilik ile İş Tatmini Arasındaki İlişkilerin Kişiliğin İşe Yönelik Özellikleri Bağlamında İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4,439-448.
• Erikmen, E., Vatan, F. (2019) Hemşirelerin Bireysel ve Mesleki Otonomilerinin İncelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi,2(6),141-152.
• Fresco, D.F., Sampson, W.S., Craighead, L.W., Koons, A.N. (2001) the Relationship of Sociotropy and Autonomy to Symptoms of Depression And Anxiety. Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 15,17-31.
• Gözel, G., Atmaca, D.G., Durat, G. (2017). Hemşirelerin Kişilik Özellikleri ile İş Performansları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,3,11-16.
• Güleç, D. (2009) Rotasyon ile Hemşirelerde İş Doyumunun Belirlenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Jang, Y., Oh, J. (2019) Impact of Ethical Factors on Job Satisfaction Among Korean Nurses. Journal of Nursing Ethics,26(4), 1186–1198. Kangallı, P. (2005) Sivas İli Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerin Otonomi Düzeyleri ve Otonomiyi Etkileyen Mesleki ve Kurumsal Faktörlerin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Karagözoğlu, Ş., Kangallı, P. (2009) Autonomy Levels Among Nurses: Professional-İnstitutional Factors That Affect Autonomy. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 29(5), 1085-1097. Karagözoğlu, Ş., Türk, G., Özden, D. (2015) Farklı Müfredat Programlarında Öğrenim Gören Hemşirelik Son Sınıf Öğrencilerinin Otonomi Düzeyleri: Kesitsel Çalışma. Cumhuriyet Tıp Dergisi,37,87- 101.
• Kaya, N., Aştı, T., Acaroğlu, R., Kaya, H., Şendi,R M. (2006) Hemşire Öğrencilerin Sosyotropik –Otonomik Kişilik Özellikleri ve İlişkili Faktörlerin İncelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,10,1-11. Kaya, N., Tosun, H. (2018) The Relationship Between Nurses’ Sociotropy–Autonomy Personality Characteristics and Trait Anger: Anger Expression Styles. Nursing Ethics Journal, 2,1-10.
• Küçükyılmaz, Ü., Özer, F.G., Taşçı, K.D. (2006) Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin İş Doyum Düzeylerinin Belirlenmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi, 2,37-46. Külekçi, E., Karaman, Ö.Z., Özer, N. (2015) Cerrahi Kliniklerde Çalışan Hemşirelerin Sosyotropik ve Otonomik Kişilik Özelliklerinin Belirlenmesi, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(2),79-86.
• Kvist, T., Mantynen, R., Partanen. P., Et Al. (2012) The Job Satisfaction of Finnish Nursing Staff: The Development of a Job Satisfaction Scale and Survey Results. Hindawi Publishing Corporation Nursing Research and Practice,1-11.
• Labrague L., Mcenroe-Petitte D., Tsaras K. (2019) Predictors and Outcomes of Nurse Professional Autonomy: A Cross- Sectional Study, İnternational Journal of Nursing Practice. 25,1-8.
• Ma, C.C., Samuels, M.E., Alexander, J.W. (2003). Factors That İnfluence Nurses' Job Satisfaction. The Journal of Nursing Administration, 33 ,293-299. Malak, A., B. (2017) Sosyotropi ve Otonomi Kişilik Özellikleri ve Hemşirelik. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 26(1),163-177.
• Malak, B., Üstün, B. (2011) Hemşirelerin Sosyotropi- Otonomi Kişilik Özellikleri ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 18(11),1-16.
• Özarslan, M. (2010) Örgütlerde İş Tatmini ve Kişilik Tipi İlişkisi: Vali Yardımcılarına Yönelik Kuramsal ve Uygulamalı Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Özbayır, T., Demir, F., Candan, Y., Gezer, N., Dramalı, A. (1999, Eylül) İzmir İli Ameliyathane Hemşirelerinde Çalışan Hemşirelerin İş Doyumu ve Stres Düzeyleri, II. Ulusal Ameliyathane Hemşireliği Sempozyumu Bildiri Kitabı; İzmir, 221-228.
• Pınar, R., Arıkan, S., (1998). Hemşirelerin iş doyumu: etkileyen Faktörler, İş Doyumu ile Benlik Saygısı ve Asertivite İlişkisi. Uluslararası Katılımlı VI. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı: 159-170, Ankara.
• Seren, Ş. (1998) Hemşirelerin Otonomi Düzeylerinin Belirlenmesi ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Siller, A., Zabaleguri, A (2018) Organizational Factors and Burnout Of Perioperative Nurses. Clinical Practice & Epidemiology in Mental Health,14,132-142.
• Şahin, N., H., Ulusoy, M., & Şahin, N. (1993) Exploring The Sociotropy–Autonomy Dimensions İn A Sample of Turkish Psychiatric İnpatients. Journal of Clinical Psychology, 49, 751-763.
• Tilev, S., Beydağ, K.M. (2014) Hemşirelerin İş Doyum Düzeyi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi,3(1),140-147.
• Uzun, Ö. (2010) Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin İş Doyum Düzeyleri ve İş Doyumları ile İlgili Bazı Değişkenlerin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi Florence Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 8,1-9.
• Weiss, D.J., Davis, R.V., England, G.W., Et Al. (1967) Manual For The Minnesota Satisfaction Questionnaire. Minneapolis, MN: University of Minnesota, 1–119.
• Yalçın, N., Aşti, T. (2011) Hemşire- Hasta Etkileşimi. İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale. Hemşirelik Dergisi,19,1,54-59.
• Yıldız, G., Özsoy, E. (2013) Çalışanların Kişilik Özelliğine Göre İş Doyumu Farklılaşır Mı? Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi,5,268-278.
• Yüksel- Kaçan, C., Örsal, Ö., Köşgeroğlu, N. (2016) Hemşirelerde İş Doyumu Düzeyinin İncelenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 18(3), 1-11.