Nefroloji ve Onkoloji Kliniklerinde Yatan Hastaların Bakım Bağımlılığı Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 14 - 23, 25.04.2020

Özlem Bilgin Deniz Özdemir Fatih Saçkan İbrahim Güney

Öz

Giriş: Bireylerin bakım gereksinimlerinin ve bağımsızlık durumlarının belirlenmesi, bireye özgü hemşirelik bakımını planlamada hemşireye temel bilgi sağlayarak, hastaya verilen hemşirelik bakımının kalitesinin artmasını sağlamaktadır.

Amaç: Bu çalışma, nefroloji ve onkoloji kliniklerinde yatan hastaların bakım bağımlılığı düzeylerini ve bakım bağımlılıklarını etkileyen faktörleri belirlemek için tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapılmıştır.

Yöntem: Araştırmaya bir eğitim ve araştırma hastanesinin nefroloji ve onkoloji kliniklerinde yatan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 401 hasta alınmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında hastaların sosyodemografik özelliklerini içeren “Hasta Tanıtım Formu” ve “Bakım Bağımlığı Ölçeği” kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırmaya katılan onkoloji hastalarının %60,5'inin, nefroloji hastalarının ise %63,2'sinin bakım bağımlı olduğu saptanmıştır. Eğitim durumlarına göre bağımlılık durumları karşılaştırıldığında okur yazar olmayanların %72,6'sı bağımlı iken, okur yazar olanların %57,6'sının bağımlı olduğu saptanmıştır. Eğitim durumu ile bakım bağımlılığı durumu karşılaştırıldığında aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (p=0,006). Bağımlı olan ve olmayan gruplar karşılaştırıldığında; ekonomik durum (p<0,001), baston kullanımı(p<0,001), işitme problemi(p<0,001), konuşma problemi(p<0,001), çiğneme problemi(p<0,001) ve yürüme problemi(p<0,001) açısından iki grup arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır.

Sonuç ve öneriler: Bu çalışmada nefroloji ve onkoloji kliniklerinde yatan hastaların bakım bağımlığı düzeyleri arasında herhangi bir fark olmadığı saptanmıştır. Bakım bağımlılığını bağımsız olarak etkileyen faktörler olarak; işitme problemi, konuşma problemi, çiğneme problemi, yürüme problemi ve ekonomik durum saptanmıştır. Sağlık personeli istihdamı ve sağlık harcamaları ile ilgili yeni planlamalar yapılırken bu faktörlerin göz önünde bulundurulması ve bu faktörleri düzeltecek müdahaleler yapılması, özellikle bu problemleri bulunan hastalara rehabilitasyon hizmetlerinin verilmesinin; bakım bağımlılığını azaltacağı ve daha maliyet etkin olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

bakım bağımlılığı, nefroloji, onkoloji, hasta

Kaynakça

• Referans 1. Bakoğlu E,Yetkin A.(2000). Hipertansiyonlu hastaların öz-bakım gücünün değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekoku Dergisi;4(1),41-49. Referans 2. Çivi S,Tanrıkulu Z. (2000). Yaşlılarda bağımlılık ve fiziksel yetersizlik düzeyleri ile kronik hastalıkların prevalansını saptamaya yönelik epidemiyolojik çalışma. Geriatri;3 (3) 85-90Referans 3. Dijkstra A, Tiesinga LJ, Plantinga L, Veltman G, Dassen TW. (2005). Diagnostic Accuracy of the Care Dependency Scale. J Adv Nurs;50(4): 410-16Referans 4. Şahbaz M, Tel H. (2006). Evde Yaşayan 65 Yaş ve Üzeri Bireylerin Günlük Yaşam Aktivitelerindeki Bağımlılık Durumu ile Ev Kazaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics;9 (2):85-93Referans 5. Kissel EJ, Dassen T, Kottner J, Lohrmann C. (2010). Psychometric Testing of the Modified Care Dependency Scale for Rehabilitation. Clin Rehabil;24(4): 363-372Referans 6. Kissel EJ, Dassen T, Lohrmann C. (2010). The Clinical Utility of The Care Dependency Scale in Rehabilitation: Nurses’ Perception. J Res Nurs;15(6):547-561.Referans 7. Janssen DJA, Franssen FME, Wouters EFM, Schols JMG, Spruit MA. (2011). Impaired health status and care dependency in patients with COPD and chronic heart failure. Qual Life Res.20(10):1679-1688.Referans 8. Taşdelen P, Ateş M. (2012). Evde bakım gerektiren hastaların bakım gereksinimleriyle bakım verenlerin yükünün değerlendirilmesi. Hemşirelikte eğitim ve araştırma dergisi, 9(3(:22-29).Referans 9. Korhan EA, Yönt GH, Tokem Y, Karadağ I, Sarıoğlu E, Yıldız K. (2013). Dahiliye ve Cerrahi kliniklerde yatan hastaların bakım bağımlılığı düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi ;164Referans 10. Köberich, S., Lohrmann, C., & Dassen, T. (2013). Care dependency in patients with chronic obstructive pulmonary disease and heart failure – a secondary data analysis of german prevalence studies. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 28(4): 665-674.Referans 11. Ceylan H. (2015). Yaşlanan Türkiye’de yaşlı bakım personeline duyulan ihtiyaç ve yaşlı bakım programının önemi. Electronic Journal of Vocational Colleges 12 4. UMYOS özel sayı 61-68Referans 12.Kılıç HF, Cevheroğlu S, Görgülü S. 2017. Dahiliye ve Cerrahi Kliniklerinde Yatan Hastaların Bakım Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. DEUHFED;10(1), 22-28