Bir Aile Sağlığı Merkezinde Yetişkin Bireylerde Kan Basıncı Yüksekliğinin ve İlişkili Risk Faktörlerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 34 - 47, 25.04.2020

Nesime Demirören , Belgin Akın , Saniye Benli

Öz

Giriş: Ölüm nedenleri incelendiğinde, kardiyovasküler hastalıklar ilk sırada yer almaktadır.

Amaç: Çalışmanın amacı yetişkinlerde hipertansiyon sıklığını ve risk faktörlerini belirlemektir.

Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu çalışmada Konya İli Meram ilçesi 29 No’lu Aile Sağlığı Merkezi herhangi bir sebeple başvuran hipertansiyon tanısı olmayan bireyler incelenmiştir (n=165). Çalışma verileri 01 Nisan 2017 ve 31 Mayıs 2017 tarihleri arasında yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Bireylere sosyo- demografik, sağlık ve hastalık özelliklerini içeren anket uygulanmış, kan basıncı ölçümü yapılmış ve beden kitle indeksi (BMİ) bireylerin öz bildirimine göre hesaplanmıştır. İstatiksel analizde sayıların yüzdelik dağılımı, değişkenler arasında ortalama, yüzde ve oranların karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanılmıştır.

Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin%72,1’i kadın, %27,9’u erkektir. Bireylerin %35,2’inin 50-59 yaş aralığındadır. Kan basıncı sistolik kan basıncı (SKB) %15,8 diastolik kan basıncı (DKB) %11,5 oranına yüksek bulunmuştur. Bireylerin %29,1’inde kronik hastalık tespit edilmiştir. SKB 50 yaş üzerinde %22,2 oranında 49 yaş ve altı bireylere göre %6,7 oranında daha yüksek bulunmuştur. DKB 50 yaş sonrası bireylerde %16,7 49 yaş ve altı bireyle göre %5,3 oranında yüksek bulunmuştur. DKB erkeklerde %19,6 kadınlara %8,4 oranla daha yüksek bulunmuştur. SKB BKİ >30 olan bireylerde %19,4, BKİ<30 %7,1 olanlara göre daha yüksek bulunmuştur. Kronik hastalığı olan bireylerde SKB %27,7 kronik hastalığı olmayanlara göre %10,3 oranında yüksek bulunmuştur.

Sonuç: Araştırma sonucunda 50 yaş üzerinde, fazla kilolularda, kronik hastalıklarda SKB ve DKB yüksek saptanmıştır. Erkeklerde %19,6, kadınlara %8,4 oranla diastolik kan basıncı yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hipertansiyon, hemşirelik, tarama

Kaynakça

• Abacı, A. (2011) Kardiyovasküler risk faktörlerinin ülkemizdeki durumu. Türk Kardiyoloji Derneği Araştırması, 39(4),1-5.
• Arıcı M., Altun B., Erdem Y., Derici Ü., Nergizoğlu G., Turgan Ç. (2003) Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışması, Ankara. www.turkhipertansiyon.org/pdf/insidans160608.pdf
• Ay, A.(2016). Hemşirelik Esasları ve Temel İlkeler. (4. Basım). İstanbul: Nobel Yayınevi.
• Aypak C., Önder Ö., Dicle M., Yıkılan H., Tekin H., Görpelioğlu S.(2013) Hipertansif hastaların kan basıncı kontrol düzeylerinin ve tedavi uyumlarının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 38(2),224-32.
• Baysal H.Y, Bilgin S., Cantekin L., Bilgin G. (2014) Kadınlarda KVK risk faktörlerinin belirlenmesi. Türk Kardiyoloji Derneği Araştırması, 24(2);28-31.
• Belgin Ü., Gül E.(2013) Türkiye kronik hastalıklar ve risk faktörleri sıklığı çalışması, Ankara, Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Chua E.Y., Zalilah M.S., Haemamalar K., Norhasmah S., Geeta A.(2017) Obesity indices predict hypertension among indigenous adults in krau wildlife reserve, Peninsular Malaysia, Journal of Health, Population and Nutrition. (36),24
• Daly, B., Toulis K., Thomas N., Gokhale K., Martin J., Webber J., Keerthy, D., Jolly, K.., Saravanan P.(2018) Krishnarajah Niranthara kumar increased risk of ischemic heart disease, hypertension, and type 2 diabetes in women with previous gestational diabetes mellitus. A Population-Based Cohort Study, (16),21-8
• Demiral Y, Soysal A, Kılıç B, Uçku R, Bilgin AC, Karakuş N. (2007) İzmir konak ilçesinde 20 yaş üzeri nüfusta sosyo-ekonomik göstergeler ve koroner kalp hastalığı ilişkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(1), 27-40.
• Demisse A.G, Greffie E.S, Abebe S.M, Bulti AB, Alemu S, Abebe B, Mesfin N.(2017) High burden of hypertension across the age groups among residents of gondar city in Ethiopia: A Population Based Crosssectional Study. 2017; 17:647 BMC Public Health doi: 10.1186/s12889-017-4646-465
• Eryonucu B., Sayarlıoğlu M., Bilge M., Güler N., Erkoç R., Dilek İ.(1999). Van İli ve yöresindeki hipertansif hastaların hipertansiyon konusundaki bilgi düzeylerinin ve tedaviye uyumlarının Değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi, 6(4),11-14.
• Ilgaz A., Özer Z.(2017) Hipertansiyonlu bireylerde egzersizin kan basıncına etkisi: Sistematik Derleme. Kardiyoloji Dergisi, 24(1),31-41.
• Kara S., Arslan B., Mergen H., Öngel K..(2012) Aile hekimlikleri polikliniklerinde kardiovasküler risk faktörlerinin değerlendirilmesi. Tepecik Eğit Hastalıkları Dergisi, 22(3),163-69.
• Karabay Ö, Karaçelik M, Yılık L, Tekin N, İriz A, Kumdereli S. (2012) İskemik periferik arter hastalığı: Bir Tarama Çalışması. Türk Göğüs Kalp Damar Derneği Dergisi, 20(3), 450-57.
• Kabakçı G., Abacı A., Ertaş F.S., Özerkan F., Erol Ç., Oto A.(2006) Türkye’de hipertansif hastalarda inme riski açısından bölgesel farklılıkların belirlenmesi. Türk Kardiyoloji Derneği Araştırması, 34(7),395-405.
• Kulak E, Berber B, Temel H, Kutluay S.,N., Yıldırım.M., DedeoğluF.N., Çiftçi S., Save D. (2019) Aile hekimliğine başvuran bireylerde tip 2 diyabet risk düzeyinin belirlenmesi. Türk Aile Hek Dergisi, 23 (1), 20-30
• Lawes C.M.M., Hoorn S.V., Rodgers A.(2008) Global burden of blood-pressure-related disease. The Lancet, 371,1513-18.
• Lwanga, S.K., Lemeshow, S.(1991). Samples size determination in health study: A Practical Manuel of WHO. Geneva, 1991.
• Mert H., Özçakar N., Kuruoğlu E.(2011) Multidisipliner bir özel çalışma modülü araştırması:Hipertansiyon hastalarının tedaviye uyumlarının incelenmesi. Türk Aile Hekimliğ Dergisi,15(1),7-12.
• Motlagh, F.S.(2015) Chaman R. knowledge, treatment, control and risk factor for hypertension among adults in southern Iran. International Journal of Hypertension, (21),1-8.
• Naik D., Michael A., Kallen A.(2008) Improving hypertension control in diabetes mellitus the effects of collaborative and proactive health communication, 117(11):1361-68.
• Nkoke C., Makoge C., Dzudie A., Mfeukeu L.K., Luchuo E.B., Menanga A., Kingue S.(2017)A Predominance of hypertensive heart disease among patients with cardiac disease in buea, a Semi‑Urban Setting, South West Region of Cameroon Nkoke et al. BMC Res Notes,2017.10:684.https://doi.org/10.1186/s13104-017-3034-6
• Olieva A.S., Chem R.S., Bruise D., Mccarthy M.D., Ctrine C.(2005) Hypertension knowledge, awareness, and attitudes in a hypertension of population, JGIM ,219-25.
• Onat A., Karakoyun S., Akbaş T., Özpamuk K.F., Karadeniz Y., Çakır H. (2015)TEKHARF 2014 taraması ve Türkiye’de coğrafi bölgelere göre ölüm oranı ile koroner hastalık insidansı, Türk Kardiyoloji Derneği Araştırması, 43(4), 326-32.
• Shahim B., Gyberg V, Bacquer D.D., Kotseva K., Backer G.D., Schnell O., Tuomilehto J., Wood Dand., Rydén L. (2018) Undetected dysglycaemi a common in primary care patients treatedfor hypertension and/or dyslipidaemia. Cardiovasc Diabetol, (17),21-25.
• Sinan A. S.,Güler K.,Bayram F., Altun B., Derici Ü., Abacı A.,Tükek T., Sabuncu T.,Arıcı M., Erdem Y.,Özin B.,Şahin İ., Ertürk Ş., Bitigen A.,Tokgözoğlu L. (2019).Türk hipertansiyon uzlaşı raporu. Türk Kardiyoloji Dernegi Araştırması , 47(6),535-546.
• Sözmen K., Ergör G., Ünal B.(2015) Hipertansiyon sıklığı farkındalığı tedavi olma ve kan basıncını etkileyen etmenler. Dicle Tıp Dergisi, 42(2),199-07. Taş T. A.(2013) Hipertansiyon modelleri, Türkiye Klinikleri, 5(3),45-8.
• Viera A.J., Cohen L.W., Mitchell C.M., Murp., Sloane P.D.(2008) High blood pressure knowledge among primary care patients with known hypertension: A North Carolina Family Medicine Research Network Study. JABFM, 21(4),300-308.
• WHO, (2018) Global strategy on diet, fhysical activity and health. http:www.int/diet fhysical activity/en/index.html. Erişim tarihi: 20.06.2018.
• WHO, (2018) Cardiovascular Diseas www.WHO.İnt/Media center. Erişim. Erişim tarihi: 20.06.2018.