Yenidoğanda Ağrı Yönetimi ve Hemşirelerin Rolleri

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 3, 273 - 285, 25.12.2021

Büşra İnaç Yılmaz , Nevin Kanan

Öz

Ağrı, çocuk ya da yetişkin bütün insanları etkileyen, herhangi bir hastalık, travma veya tıbbi girişimler sonucu oluşan, istenmeyen, karmaşık ve çok boyutlu beşinci yaşam bulgusu olarak tanımlanan deneyimdir. Yenidoğanlar tanı ve tedavi amaçlı invaziv girişimler sebebiyle çok farklı, sayısız ağrı ve stres yaşamaktadırlar. Yenidoğanlarda tekrarlayan ağrı yaşantıları yaşamın sonraki dönemlerinde ağrı eşiği, ağrının algılanması ve ağrı toleransını etkilemektedir. Tekrarlayan ağrılar, hiperaljeziye neden olup, ağrı eşiğini düşürebilmekte ve ağrılı durumlara fizyolojik, davranışsal tepkilerin artmasına sebep olmaktadır. 1980’lere kadar yenidoğanların sinir sistemleri yeterince gelişmediği ve myelinizasyonun tamamlanmadığı gerekçesiyle ağrı duymadıkları ve hatırlamadıkları kabul edilirdi. Ancak yapılan çalışmalarla yenidoğanın ağrıyı çok iyi algıladığı ve hatırladığı ortaya çıkmıştır. Yenidoğanlarda ağrının kontrolü farmakolojik ve nonfarmakolojik yöntemlerle yapılmaktadır. Nonfarmakolojik yöntemler, farmakolojik tedavilerle beraber kullanıldığında ilaçların etkinliğini arttıran, yalnız kullanıldığında endorfin salınımını arttırarak ağrının ortadan kaldırılmasını sağlayan uygulamaların tümü, vücudun doğal morfinidir. Ağrı değerlendirme ve yönetiminde önemli role ve sorumluluğa sahip olan hemşireler, sorumluluklarını yerine getirmeli ve farmakolojik yöntemlerle beraber nonfarmakolojik yöntemleri de kullanmalıdır. Bu derlemede, yenidoğanda ağrı yönetimi ve hemşirelerin rolleri tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ağrı Yönetimi, Yenidoğan, Farmakolojik Yöntemler, Nonfarmakolojik Yöntemler, Hemşire.

Pain Management in the Newborn and the Roles of Nurses

Öz

Pain is an undesirable, complex and multidimensional feeling that is considered the fifth life sign. It affect all people, resulting from any illness, trauma or medical intervention. Newborns experience many different pains and stresses due to invasive procedures for diagnosis and treatment. Recurrent pain experiences in newborns affect pain threshold, pain perception and pain tolerance in the later stages of life. Recurrent pain causes hyperalgesia, can lower the pain threshold, and increase physiological and behavioral responses to painful situations. Until the 1980s, it was accepted that newborns did not feel pain and did not remember because their nervous systems were not sufficiently developed and myelination was not completed. However, studies have shown that newborns perceive and remember pain very well. Pain control in newborns is done by pharmacological and non-pharmacological methods. All of the applications that increase the effectiveness of drugs when used together with non-pharmacological methods and pharmacological treatments, and provide relief from pain by increasing the release of endorphins when used alone, are the body's natural morphine. Nurses, who have an important role and responsibility in pain assessment and management, should fulfill their responsibilities and use non-pharmacological methods together with pharmacological methods. In this review, neonatal pain management and the roles of nurses are discussed.

Anahtar Kelimeler

Pain Management, Newborn, Pharmacological Methods, Nonpharmacological Methods, Nurse.

Kaynakça

• Akcan E, Yiğit R &Atıcı A. (2009). The effect of kangaroo care on pain in premature infants during invasive procedures. Turk J Pediatr, 51, 14-8.
• Akcan E & Polat S. (2017). Yenidoğanlarda ağrı ve ağrı yönetiminde hemşirenin rolü. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği, (2), 64-69.
• Akdovan T & Yıldırım Z. (1999). Sağlıklı yenidoğanlarda ağrının değerlendirilmesi, emzik verme ve kucağa alma yönteminin etkisinin incelenmesi. Perinatoloji Dergisi, 7(2), 107-107.
• Akyürek B &Conk Z. (2006). Yenidoğan bebeklerde uygulanan iğneli girişimlerde non-farmakolojik ağrı giderme yöntemlerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 22 (1), 1-17.
• Aliefendioğlu D & Güzoğlu N. (2015). Yenidoğanda ağrı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 58 (1), 35-42.
• American Academy of Pediatrics Committee on Fetus and Newborn (2006), American Academy of Pediatrics Section on Surgery, Canadian Paediatric Society Fetus and Newborn Committee, D. G. Batton, K. J. Barrington, and C. Wallman, "Prevention and management of pain in the neonate: an update," Pediatrics, vol. 118, no. 5, pp. 2231-41.
• Anand KJS. (2008). Analgesia for skin-breaking procedures in newborns and children:What Works best?. CMAJ, 179, 11-2.
• Anand K.J.S, Stevens B.J & McGrath P.J (2007). Pain in Neonates and Infants (3rdEdition). London: Elsevier
• Arnon S, Shapsa A, Formon L, Regeu R, Bawer S & Litmanovitz I. (2006). Live music is beneficial to preterm infants in the neonatal intensive care unit environment. Birth, 33(2), 131-136.
• Batton DG, Barrington KJ, Wallman C. (2006). Prevention and management of pain in the neonate: an update. Pediatrics, 118(5), 22-31.
• Büyükgönenç L, Törüner EK.(2013).Çocukluk Yaşlarında Ağrı ve Hemşirelik Yönetimi. Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık B(Ed), Pediatri Hemşireliği (881-899).akademisyen Tıp Kitabevi:Ankara.
• Carbajal, R., Rousset, A., Danan, C., & et al. (2008). Epidemiology and treatment of painful procedures in neonates in intensive care units. JAMA, 300, 60-70.
• Cignacco E, Hamers JP, Stoffel L,Van Lingen RA, Gessler P, Mc Dougall et al. The Efficacy of Non-pharmacological İnterventions in the Management of Procedural Pain in Preterm and Term Neonates. A Systematic Literatüre Review. 6. Eur J Pain 2007; 11, 139-52.
• Çağlayan N, Balcı S. (2014). Preterm yenidoğanlarda ağrının azaltılmasında etkili bir yöntem: cenin pozisyonu. F.N. Hem. Derg, 22, 63-8.
• Demir Y. (2008). Göğüs Tüpü Çıkarma İşlemi Sırasında Yapılan Soğuk Uygulamanın Ağrı ve Anksiyete Üzerine Etkisi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Programı Doktora Tezi. İzmir.
• Derebent E & Yiğit R. (2008). Non-Pharmacological Pain Management In Newborn. F.Ü. Sağ. Bil. Derg, 22 (2), 113 – 118.
• Derebent E & Yiğit R. (2006). Yenidoğanlarda ağrı: değerlendirme ve yönetim. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10, 41-8.
• Dinçer Ş, Yurtçu M & Günel E. (2011). Yenidoğanlarda ağrı ve nonfarmakolojik tedavi. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi, 27(1), 46-51.
• Emir S & Cin Ş. (2004). Çocuklarda Ağrı: Değerlendirme ve Yaklaşım. Ankara Üniversitesi Tıp Mecmuası, 57(3), 153-60.
• Erdoğan G. (2018), 1-7 Yaş Arasındaki Çocuklarda Ameliyat Sonrası Ağrının Ebeveyn, Hemşire ve Bağımsız Bir Gözlemci Tarafından Değerlendirilmesi, T.C. Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Programı, Yüksek Lisans Tezi (Tez Danışmanı: Prof. Dr. Sevim ÇELİK), Zonguldak.
• Eroğlu A, Arslan S. (2018). Yenidoğanda ağrının algılanması, değerlendirilmesi ve yönetimi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri enstitüsü Dergisi, 8 (1), 52-60.
• Geyer J, Ellsbury D, Kleiber C, Litwiller D, Hinton A & Yankowitz J. (2003). An evidence-based multidisciplinary protocol for neonatal circumcision pain management. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs, 32, 10-7.
• Grabska J, et al. (2005). Can oral sucrose reduce the pain and distress associated with screening for retinopathy for prematurity? J Perinatol, 25, 33-35.
• Johnston, CC, Fernandes AM, Campbell- Yeo M. (2011). Pain in neonates is different. Pain, 152:65-73.
• Grunau RE, Holsti L, Peters JW. (2006). Long-term consequences of pain in human neonates. Semin Fetal Neonatal Med, 11, 268-75.
• Halimaa SL, Vehviläinen-Julkunen K, Heinonen K. (2001). Knowledge, assessment and management of pain related to nursing procedures used with premature babies: questionnaire study for caregivers. Int J Nurs Pract, 7, 422-30.
• Herrington, C. (2007). Reducing pain of heelstick in premature infants with gentle human touch. Doctor of Philosophy. Wayne State Universty.
• Jeong IS, et al. (2014). Perceptions on pain management among Korean nurses in neonatal intensive care units. Asian Nurs Res (Korean Soc Nurs Sci). 8, 261-6.
• Leack KM. (2000). Perioperative management of the child. In: Wise BV, McKenna C, Garvin G, Harmon BJ (eds). Nursing Care of The General Pediatric Surgical Patient. USA: Aspen Publisher. p.16-23.
• Lee J. H. (2016). The effects of music on pain: A metaanalysis. Journal of Music Therapy, 53 (4), 430-477.
• Lima J De & Carmo KB. (2010). Practical pain management in the neonate. Best Practice & Research Clinical Anaesthesiology, 24, 291–307.
• Locatelli C, Bellieni CV. (2018). Sensorial saturation and neonatal pain: a review. The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine, 31 (23), 3209–3213 https://doi.org/10.1080/14767058.2017.1366983.
• Manworren RCB and Stinson J. (2016). Pediatric Pain Measurement, Assessment,and Evaluation.Paediatric Neurology, 189-200.
• Mathew PJ, Mathew JL. (2003). Assessment and management of pain in infants. Postgraduate Medical Complete, 79, 438-443.
• Melo GM, Lélis AL, de Moura AF, Cardoso MV, da Silva VM. (2014). Pain assessment scales in newborns: integrative review. Rev Paul Pediatr, 32, 395-402.
• Nishitani S, Miyamura T, Tagawa M. (2009). The calming effect of a maternal breast milk odor on the human newborn infant. Neuroscience Research-Journal, 63(1), 66-71.
• Obeidat H, et al. (2009). Use of facilitated tucking for nonpharmacological pain management in preterm infants: a systematic review. J Perinat Neonatal Nurs, 23 (4), 372-7.
• Okan F, Çoban A, İnce Z, Can G. (2007). Preterm yenidoğanlarda analjezi: sükroz ve glükozun karşılaştırmalı etkileri. Çocuk Dergisi,7, 28–35.
• Ovalı F.(2008). Yenidoğanda Ağrının Önlenmesi. Ed:Dağoğlu T, Görak G.Temel Neonatoloji ve Hemşirelik İlkeleri.2. Baskı Nobel Tıp Kitabevleri Ltd, İstanbul, 725-732.
• Özçevik D, Ocakçı AF. (2019). Yenidoğanda Ağrı: Değerlendirme, Yönetim ve Hemşirenin Rolü. ASHD, 18(1), 18-26.
• Özyalçın NS. (2002). Ağrı nörofizyolojisi çocuklarda ağrı algılamasının gelişimi. İçinde: Yücel A,Özyalçın NS, editörler. Çocukluk Çağında Ağrı, Nobel Tıp Kitabevi:17–30.
• Pillai Riddell RR et al. (2011). Non-pharmacological management of infant and young child procedural pain. The Cochrane database of systematic reviews, (10):CD006275. doi: 10.1002/14651858.CD006275.pub2.
• Reyes S. (2003). Nursing Assessment of infant pain. Journal of Perinetal &Neonatal Nursing, 17(4), 291-305.
• Sarvis AL. (2004). Assessment and documentatıon of newborn paın an ınterventıon and longıtudınal evaluatıon. Thesis of Master. Florida University Nursing School.
• Schollin J. (2004). Analgesic effect of expressed breast milk in procedural pain in neonates. Acta Paediatrica, 93(4), 453-5.
• Stevens B, et al. (2010). Sucrose for analgesia in newborn infants undergoing painful procedures. The Cochrane database of systematic reviews, 16;7(7):CD001069. doi: 10.1002/14651858.CD001069.pub5.
• The Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations.Pain Assesment. [Cited: 2021 May 10]. Available from: https://www.iasp-pain.org/.:https://www.jointcommission.org/resources/patient-safety-topics/pain-management-standards-for-accredited-organizations/.
• Uğurlu ES. (2017). Çocuklarda Girişimsel İşlemlerde Nonfarmakolojik Ağrı Giderme Yöntemleri. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 198-201.
• Valeri BO, Liisa H, Linhares M. (2015). Neonatal Pain and Developmental Outcomes in Children Born Preterm: A Systematic Review. Clinical Journal of Pain, 31, 355-62.
• Walter-Nicolet E, Annequin D, Biran V, Mitanchez D, Tourniaire B. (2010). Pain management in newborns: From prevention to treatment. Pediatric Drugs, 12(6), 353-65.
• Yavuz DE, Alpar ŞE. (2018). Yenidoğanm ve süt çocuklarında girişimsel ağrı ve non-farmakolojik yönetimi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 49 (I- Ek sayı): 169-178.
• Yiğit, Ş., Ecevit, A., Köroğlu, Ö. A. (2018). Türk neonatoloji derneği yenidoğan döneminde ağrı ve tedavisi rehberi. Türk Pediatri Arşivi, 53(1), 161-17.