Toplum Ruh Sağlığı ve Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 172 - 181, 25.04.2024

Seda Karakaya Ergün

Öz

Ruh sağlığı sadece zihinsel bozukluğun olmaması değil bütüncül sağlık tanımının önemli bir parçasıdır. Toplum ruh sağlığı ise toplumun psikolojik olarak iyi olma durumunu ifade eder. Bireylerin ruh sağlığıyla da yakından ilişkili olmakla birlikte bireylerin toplum içerisinde diğer bireylerle olan ilişkilerindeki algıları, tutum ve davranışlarının tümünü kapsar. DSÖ ruh sağlığını “bireyin kendi yeteneklerini gerçekleştirdiği, yaşamın normal stresleriyle baş edebildiği, verimli çalışabildiği ve içinde bulunduğu topluma katkı sağlayabildiği bir iyilik halidir” şeklinde tanımlamaktadır. Ruhsal sorun ve bozuklukların yaygınlığının artması ve kronikleşmesi sonucu ruhsal hastalıkların da toplum sağlığı sorunu olmasına neden olmuştur. Bireylerin, ruhsal sorunlarıyla baş etmelerine yardımcı olmak ve hastalık nedeniyle kaybettikleri rollerini yeniden kazanmalarını sağlamak amacıyla yapılan uygulamalar toplum ruh sağlığı hizmetleri içerisinde yer almaktadır. Ruh sağlığı ve ruhsal bozuklukların belirleyicileri, yalnızca kişinin bireysel nitelikleri değil, aynı zamanda ulusal politikalar, sosyal koruma gibi sosyal, kültürel, ekonomik, politik, yaşam standartları, çalışma koşulları ve toplumsal sosyal destekler ve çevresel faktörleri de içermektedir. Ruh sağlığındaki amaç sadece hasta bireyleri iyileştirmek değil sağlıklı insanların yaşam kalitelerini artırmak olmalıdır. Bu derlemede toplum ruh sağlığını geniş perspektifte açıklayarak halk sağlığı hemşireliğinin önemli bir kolu olan toplum ruh sağlığı hemşireliğinin rolünü ve toplum ruh sağlığı merkezlerinin fonksiyonlarını genel bir çerçevede sunmak ve ülkemizdeki mevcut durumu açıklamak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ruh Sağlığı, Toplum Sağlığı, Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği

Community Mental Health and Community Mental Health Nursing

Öz

Mental health is an important part of the definition of holistic health, not just the absence of mental disorder. Community mental health refers to the psychological well-being of the community. Although it is closely related to the mental health of individuals, it covers all of the perceptions, attitudes, and behaviors of individuals in their relations with other individuals in the society. WHO defines mental health as “a state of well-being in which an individual realizes his/her abilities, copes with the normal stresses of life, works efficiently and contributes to the society in which he/she lives”. As a result of the increase in the prevalence and chronicity of mental problems and disorders, mental illnesses have also become a public health problem. Practices carried out to help individuals cope with their mental problems and to regain their lost roles due to illness are included in community mental health services. The determinants of mental health and mental disorders include not only the individual characteristics of the person, but also social, cultural, economic, political, living standards, working conditions, community social supports, environmental factors such as national policies, and social protection. The aim of mental health should be not only to heal sick individuals but also to increase the quality of life of healthy people. This review was written to evaluate community mental health from a public health perspective and to determine the precautions that can be taken in primary care.

Anahtar Kelimeler

Mental Health, Community Health, Community Mental Health Nursing

Kaynakça

• Albayrak, S. (2021). Halk Sağlığı Hemşireliği. Erkin,Ö., Kalkım, A., Göl İ. (Ed.), Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği (ss. 963-977). Çukurova Nobel Tıp. https://www.researchgate.net/publication/357579099_Halk_Sagligi_Hemsireligi
• Arslantaş H. (2018). Toplum Ruh Sağlığında Etik Konular. Ünsal Barlas G. (Ed.). Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği (ss. 20-28). 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri https://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-toplum-ruh-sagliginda-etik-konular-83870.html
• Asi Karakaş S. (2019) Pozitif ruh sağlığı ve yaşam kalitesi. Okanlı A. (Ed.). Pozitif Güçlenme ve İyi Hissetmek (ss. 17-21). 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri https://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-pozitif-ruh-sagligi-ve-yasam-kalitesi-85319.html
• Bağ, B. (2020). Güçlendirme (Empowerment): Toplum ruh sağlığı hemşireliği uygulamaları için güncel bir yaklaşım. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12(3), 368-381. https://doi.org/10.18863/pgy.634913
• Bilge, A., Mermer, G., Olcay, Ç. A. M., Çetinkaya, A., Erdoğan, E., & Üçkuyu, N. (2016). Profile of community mental health centers in Turkey between 2013-2015 years. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-5. https://doi.org/10.30934/kusbed.358560
• Çiçekoğlu P, Duran S. (2018). Dünyada ve Türkiye’de toplum temelli koruyucu ruh sağlığı hizmetleri. Ünsal Barlas G. (Ed.). Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği (ss.8-14). 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri. https://l24.im/ov5giyt
• Dünya Sağlık Örgütü (2018). Mental Health: Strengthening Our Response. https://l24.im/jHpKYm2
• Dünya Sağlık Örgütü (2022). World Mental Health Report Transforming mental health for all. https://www.who.int/teams/mental-health-and-substance-use/world-mental-health-report.
• Erol, N., Kılıç, C., Ulusoy, M., Keçeci, M., Şimşek, Z. (1998). T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu Birinci Baskı Ankara. https://l24.im/HdChjac
• Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2011). www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm
• Jeon, S. W., Lim, S. W., Shin, D. W., Ryu, S., Chang, Y., Kim, S. Y., ... & Kim, Y. H. (2019). Metabolic Syndrome And İncident Depressive Symptoms İn Young And Middle-Aged Adults: A Cohort Study. Journal Of Affective Disorders, 246, 643-651. https://doi.org/10.1016/j.jad.2018.12.073
• Resmi Gazete (2011). Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm
• Şahin, Ş., & Elboğa, G. (2019). Toplum Ruh Sağlığı Merkezinden Yararlanan Hastaların Yaşam Kalitesi, Tıbbi Tedaviye Uyumu, İçgörü Ve İşlevsellikleri. Cukurova Medical Journal, 44(2), 431-438. https://doi.org/10.17826/cumj.461779
• T. C. Sağlık Bakanlığı (2020). Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri Tanıyalım. https://l24.im/rQhvwZ
• T.C. Sağlık Bakanlığı Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri Hakkında Yönerge. (2014). Erişim: https://www.saglik.gov.tr/TR-11269/toplum-ruh-sagligi-merkezleri-hakkinda-yonerge.html
• Türkiye 2011 Yılı İlerleme Raporu. Avrupa Komisyonu. Brüksel. 2011 Erişim: https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/2011_ilerleme_raporu_tr.pdf
• Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2011-2023). (2011). https://l24.im/70HZWF
• World Health Organization (2022). World mental health report: transforming mental health for all. https://iris.who.int/handle/10665/356119
• Yorulmaz, D. S. & Karadeniz, H. (2020). Gençlerin Mental Sağlığının Korunmasında Halk Sağlığı Hemşirelerinin Rolü. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 2(3), 213-222. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jphn/issue/58585/732708