BİR AİLE SAĞLIĞI MERKEZİNE BAŞVURAN KADINLARIN PAP SMEAR TESTİ YAPTIRMA DURUMLARI İLE SERVİKS KANSERİNE VE PAP SMEAR TESTİNE YÖNELİK SAĞLIK İNANÇLARI

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 2, 323 - 327, 25.06.2020

Pınar Kılıçsokan Nesrin İlhan

https://doi.org/10.38136/jgon.667534

Cited By: 5

Öz

Amaç: Bu araştırma; bir aile sağlığı merkezine başvuran kadınların pap smear testi yaptırma durumları ile serviks kanserine ve pap smear testine yönelik sağlık inançlarının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirildi.
Gereç ve Yöntemler: Bu kesitsel araştırma İstanbul’da Anadolu Yakasında bir Aile Sağlığı Merkezine başvuran 259 kadın ile gerçekleştirildi. Veriler Sosyodemografik Özellikler Serviks Kanseri ve Pap Smear Testi Davranış Bilgi Formu ile Rahim Ağzı Kanseri ve Pap Smear Testi Sağlık İnanç Modeli Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Ki-kare testi, Mann-Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi kullanıldı.
Bulgular: Kadınların %76,2’sinin pap smear testini duyduğu, %54,1’inin pap smear testi yaptırdığı belirlendi. Pap smear testini ve serviks kanserini daha önce duyan ve 40 yaş üzerindeki kadınların pap smear testini daha yüksek oranda yaptırdıkları belirlendi. Kırk yaş üstünde olan kadınların duyarlılık, eğitimi 8 yıl üstü olan ve çalışan kadınların sağlık motivasyonu alt boyut puan ortalamalarının yüksek, pap smear engellerinin düşük olduğu belirlendi (p<0,05). Pap smear testini duyanların yarar ve motivasyon alt boyut puan ortalamalarının yüksek, pap smear engeller alt boyut puan ortalamasının düşük olduğu belirlendi. Daha önce pap smear testini yaptırmış olanların yarar ve motivasyon ile sağlık motivasyonu alt boyut puan ortalamalarının yüksek, pap smear engellerinin düşük olduğu saptandı(p<0,05).
Sonuç: Pap smear testini ve serviks kanserini daha önce duyan ve 40 yaş üzerinde olan kadınların pap smear testini daha yüksek oranda yaptırdıkları belirlendi. Kadınların yaşının eğitim düzeyinin, çalışma durumunun, pap smear testini duyma ve yaptırma durumunun serviks kanseri ve pap smear testine yönelik sağlık inançlarını olumlu yönde etkilediği belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Kadın, pap smear test, serviks kanseri

Kaynakça

• 1. Zadeh Mehraban SS, Namdar A, Naghizadeh MM. Assessment of Preventive Behavior for Cervical Cancer with the Health Belief Model. Asian Pac J Cancer Prev 2018;19(8): 2155–2163. doi: 10.22034/APJCP.2018.19.8.2155 2. Mukama T, Ndejjo R, Musabyimana A, Halage AA, Musoke D. Women's knowledge and attitudes towards cervical cancer prevention: a cross sectional study in Eastern Uganda. BMC Womens Health 2017;17(1):9. doi: 10.1186/s12905-017-0365-3. 3. Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, Siegel RL, Torre LA, Jemal A. Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin 2018;68(6):394-424. doi: 10.3322/caac.21492. 4. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (SB). Türkiye Kanser İstatistikleri. Ankara, 2017. Erişim tarihi: 01.05.2019. Available from: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/istatistik/2014-RAPOR._uzuuun.pdf 5. Aldohaian AI, Alshammari SA, Arafah DM. Using the health belief model to assess beliefs and behaviors regarding cervical cancer screening among Saudi women: a cross-sectional observational study. BMC Womens Health 2019;19(1):6. doi: 10.1186/s12905-018-0701-2. 6. Kanbur A, Çapık C. Servikal Kanserden Korunma, Erken Tanı-Tarama Yöntemleri ve Ebe/Hemşirenin Rolü. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2011; 61-72 7. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Rahim Ağzı Kanseri(Serviks Kanseri). Erişim tarihi: 15.04.2019. Available from: https://sagligim.gov.tr/kas-iskelet-sagligi/108-hastal%C4%B1klar-durumlar/kanser/109-rahim-a%C4%9Fz%C4%B1-kanseri-serviks-kanseri.html 8. American Cancer Society. Cervical Cancer Fact Sheet. Erişim tarihi: 18.04.2019. Available from: https://www.cancer.org/content/dam/cancer-org/cancer-control/en/booklets-flyers/cervical-cancer-fact-sheet.pdf 9. Sarah E, Stumbar SE, Stevens M, Feld Z. Cervical Cancer and Its Precursors: A Preventative Approach to Screening, Diagnosis, and Management. Prim Care 2019; 46(1):117-134. doi: 10.1016/j.pop.2018.10.011. 10. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ). Türkiye Hanehalkı Sağlık Araştırması Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Risk Faktörleri 2017. Erişim tarihi: 18.04.2019. Available from: https://www.who.int/ncds/surveillance/steps/WHO_Turkey_Risk_Factors_A4_TR_19.06.2018.pdf 11. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı. Türkiye Kanser Kontrol Programı. 1. Baskı. Ankara, 2016: 43-45. 12. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Daire Başkanlığı Kanser Dairesi Başkanlığı. Serviks Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları. Erişim tarihi: 18.04.2019. Available from: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/483-serviks-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html 13. Bal MD. Kadınların Pap Smear Testi Yaptırma Durumlarının Sağlık İnanç Modeli Ölçeği ile Değerlendirilmesi. MÜSBED 2014; 4(3):133-138 doi: 10.5455/musbed.20140711031132 14. Demirtaş B, Acikgoz I. Promoting attendance at cervical cancer screening: understanding the relationship with Turkish womens' health beliefs. Asian Pac J Cancer Prev 2013;14(1):333-40. doi: http://dx.doi.org/10.7314/APJCP.2013.14.1.333 15. Kızılırmak A, Kocaöz S. Bir Üniversitedeki Kadınların Serviks Kanseri ve Pap Smear Testine İlişkin Sağlık İnançlarını Etkileyen Faktörler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2018;27(3): 165-175. 16. Karabulutlu O. Evaluation of the pap smear test status of Turkish women and related factors. Asian Pac J Cancer Prev 2013;14(2):981-6. doi:http://dx.doi.org/10.7314/APJCP.2013.14.2.981 17. Aweke YH, Ayanto SY, Ersado TL. Knowledge, attitude and practice for cervical cancer prevention and control among women of childbearing age in Hossana Town, Hadiya zone, Southern Ethiopia: Community-based cross-sectional study. PLoS One 2017;12(7):e0181415. doi: 10.1371/journal.pone.0181415. 18. Brown RF, Muller TR, Olsen A. Australian women's cervical cancer screening attendance as a function of screening barriers and facilitators. Soc Sci Med 2019; 220: 396-402. doi: 10.1016/j.socscimed.2018.11.038. 19. CDC (2015). Health, United States, 2015 With Special Feature on Racial and Ethnic Health Disparities. Erişim tarihi: 18.04.2019. Available from: https://www.cdc.gov/nchs/data/hus/hus15.pdf#071. 20. Kim K, Kim S, Chung Y. A qualitative study exploring factors associated with Pap test use among North Korean refugees. Health Care Women Int 2017; 38(10):1115-1129. doi: 10.1080/07399332.2017.1359605. 21. Gözüm S, Çapık C. Sağlık Davranışlarının Geliştirilmesinde Bir Rehber: Sağlık İnanç Modeli. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi DEUHYO ED 2014; 7(3): 230-237 Available from: http://www.deuhyoedergi.org Erişim tarihi: 18.04.2019. 22. Güvenç G, Akyüz A, Açıkel CH. Health belief model scale for cervical cancer and Pap Smear test: psychometric testing. J Adv Nurs 2011;67(2):428-437. doi: 10.1111/j.1365-2648.2010.05450.x. 23. Champion VL. Instrument refinement for breast cancer screening behaviors. Nurs Res 1993; 42(3):139-143. 24. Ak M, Canbal M, Turan S, Gürbüz N. Aile Hekimliğine Başvuran Kadınlarda Pap smear Farkındalığının Değerlendirilmesi, Konuralp Tıp Dergisi 2010; 2(2):1-4. 25. Uysal Toraman A, Yildirim N. Knowledge About Cervical Cancer Risk Factors and Practices of Pap Testing Among Turkish Immigrant Women in the United States. J Immigr Minor Health 2018; 20(5):1222-1229. doi: 10.1007/s10903-017-0653-x. 26. Kurt G, Akyuz A. Evaluating the Effectiveness of Interventions on Increasing Participation in Cervical Cancer Screening. J Nurs Res 2019. doi: 10.1097/jnr.0000000000000317. 27. Kolutek R, Aydın Avcı İ. Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. J Breast Health 2015; 11: 155-62 doi: 10.5152/tjbh.2015.2647 28. Karadag Arli S, Bakan AB, Aslan G. Distribution of cervical and breast cancer risk factors in women and their screening behaviours. Eur J Cancer Care (Engl) 2019; 28(2):e12960. doi: 10.1111/ecc.12960. 29. Egelioglu Cetisli N, Dila Top E, Işık G. Cervical Cancer and Pap Smear Test Health Beliefs and HealthPromoting Lifestyle of Women in Turkey. International Journal of Caring Sciences 2016; 9(2):630. Available from: www.internationaljournalofcaringsciences.org Erişim tarihi: 18.04.2019. 30. Aşılar RH, Köse S, Yıldırım A. Kadınların Servikal Kanser ve ''Pap Smear'' Testine İlişkin Bilgi, İnanç ve Davranışları. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci 2015;7(2):102-11. doi: 10.5336/nurses.2014-42620