Gebelikte Uyku Problemleri ile Baş Etme ve Ebelik Rolü

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 847 - 853, 01.07.2021

Nükhet Kaçar Handan Özcan

https://doi.org/10.38136/jgon.783541

Cited By: 3

Öz

Uyku fiziksel, psikolojik sağlık için gerekli temel fizyolojik gereksinimlerden biridir ve bireyin yaşam kalitesini etkilemektedir. Uyku bozuklukları gebelik sırasında da sıklıkla görülmektedir. Gebelikte yaşanan problemler arasında insomnia, parasomnia, uykuda solunum bozuklukları, huzursuz bacak sendromu, obstrüktif uyku apne sendromu gibi uyku bozuklukları yer almaktadır. Gebelerin yaşadıkları uyku bozukluklarının prevalansı %25-70 arasında değişmektedir. Uyku bozuklarının en sık sebepleri ise; idrara sık çıkma, sırt ağrısı, huzursuz bacak sendromu, fetal hareketler, mide yanması ve horlama gibi gebelik yakınmaları ile gebelik haftasının ilerlemesiyle karın büyümesi ve vücut şeklinin değişmesidir. Uyku problemleri ile baş etmek için kullanılabilecek yöntemler; stres ile baş etme, yoga, egzersiz, masaj, farkındalık eğitimi, ev ziyaretleri, uyku hijyeni eğitimi ve benzeridir.
Birinci basamak gebelerini takip eden ebelerin uyku örüntüsünü değerlendirmeli ve ev ziyaretleri ile bunu desteklemelidirler. Gebelere uykunun önemi, maternal ve fetal sağlığı etkilediği bilgisi verilmeli ve uyku problemi yaşandığında çözüm aranmalıdır. Uyku problemine sebep olabilecek sistematik hastalıklar sorgulamalı ve gerekli yönlendirmeler yapılmalıdır. Gebelere uyku hijyeni eğitimi verilmeli ve takipleri sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Gebelik, Uyku, Uyku Uyanıklık Bozuklukları, Doğum Öncesi Bakım, Ebelik

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

To Deal With The Sleep Problems In The Pregnancy And The Midwifery Role

Öz

The sleep is one of base physiological necessity for physical and psychological health, and it affects life quality of individual. The sleep disorders are seen frequently during pregnancy. The sleep disorders like insomnia, parasomnia, sleep breathing disorders, restless leg syndrome, obstructive sleep apnea syndrome take part among problems that exist during pregnancy. The prevelance of sleep disorders that pregnants experience changes from %25 to %70. The most common reasons of sleep disorders are pregnancy remonstrance like thamuria, back pain, restless leg syndrome, fetal movements, acid reflux, snore, and growing abdomen and changing shape of body with the progress of pregnancy week. The useable methods to cope with sleep problems are dealing with stress, doing yoga, exercise, massage, awareness education, home visit, sleep hygiene education etc. Midwives that follow primary health pregnants must evaluate sleeping pattern and must support this with home visit. Both the information about importance of sleep and sleep impact to maternal and fetal health must be given to pregnants, and it must be looked for a solution when sleeping problem occurs. Systematic diseases that can cause to sleep disorder must be questioned and necessary guidance must be done. The sleep hygiene education must be given to pregnants and follow-up of pregnants must be provided.

Anahtar Kelimeler

Pregnancy, Sleep, Sleep Wake Disorders, Prenatal Care, Midwifery

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Suzuki S, Dennerstein L, Greenwood KM, Armstrong SM, Satohisa E. Sleeping Patterns During Pregnancy In Japanese Women. J Psychosom Obstet Gynaecol 1994; 15:19–26.
• Sevil Ü, Bakıcı A. Gebelikte Yaşanan Fiziksel Sorunların Saptanması Ve Bunları Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. Sağlık Ve Toplum 2002; 12:56-62.
• Yanıkkerem E, Altan E, Demirtosun P. Manisa 1 Nolu Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan Gebelerde Depresyon Durumu. Kadın Doğum Dergisi 2004; 2:301-6.
• Yanıkkerem E, Altıparmak S, Karadeniz G. Gebelikte Yaşanan Fiziksel Sağlık Sorunlarının İncelenmesi. Aile Ve Toplum Eğitim Kültür Ve Araştırma Dergisi 2006; 3:35-42.
• Köybaşı Şahin E, Yeşiltepe Oskay Ü. Gebelik Sürecinin Uyku Kalitesine Etkisi. Gülhane Tıp Dergisi 2017; 59: 1-5. doi:10.5455/gulhane.222441
• Arnulf I. Normal And Disordered Sleep. Ann Pharm Fr 2007; 65:239-50.
• Enez Darçın A, Dilbaz N. Alkol Kullanım Bozukluklarında Uyku Örüntüsü Ve Uyku Bozuklukları. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2010; 11: 335-42.
• Mehta N, Shafi F, Bhat A. Unique Aspects Of Sleep In Women. Mo Med 2015; 112:430-4.
• Sönmez S. Ursavaş A, Uzaslan E, Ediger Dane, Karadağ M, Gözü RO. Ve ark. Vardiyalı Çalışan Hemşirelerde Horlama, Uyku Bozuklukları ve İş Kazaları. Tur Toraks Dergisi 2010; 11: 105-8.
• Demir AU, Ardıc S, Firat H, Karadeniz D, Aksu M, Ucar ZZ. Ve ark. Prevalence Of Sleep Disorders İn The Turkish Adult Population Epidemiology Of Sleep Study. Sleep And Biological Rhythms 2015; 13:298-308. doi:10.1111/sbr.12118
• Wilkerson AK, Uhde TW. Perinatal Sleep Problems Causes, Complications, And Management. Obstet Gynecol Clin N Am 2018; 45: 483-94. https://doi.org/10.1016/j.ogc.2018.04.003
• Okun ML, Kline CE, Roberts JM, Wettlaufer B, Glover K, Hall M. Prevalence of Sleep Deficiency in Early Gestation And Its Associations With Stress And Depressive Symptoms. Journal of Women’s Health 2013; 22 (12): 1028-37. sci-hub.tw/10.1089/jwh.2013.4331
• Neau JP, Texier B, Ingrand P. Sleep And Vigilance Disorders In Pregnancy. Eur Neurol 2009; 62: 23-9.
• Nodine PM, Matthews EE. Common Sleep Disorders: Management Strategies And Pregnancy Outcomes. J Midwifery Womens Health 2013; 58: 368-77.
• Karacan I, Pascualy RA, Pressman M, Gillis AM, Hirshkowitz M, Orr W. Et al. Other Sleep-Related Medical Disorders. In: Buysse DJ, Thorpy MJ (eds). The International Classification of Sleep Disorders, Revised, Diagnostic and Coding Manual. 4th ed. USA, 2005: 297-300. https://vct.iums.ac.ir/uploads/icsd.pdf
• Taşkıran N. Gebelerde Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. (Tez). Afyonkarahisar: Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, 2009.
• Sharma S, Franco R. Sleep and Its Disorders in Pregnancy. Wisconsin Medical Journal 2004; 103:48-51.
• Parry BL, Fernando Martínez L, Maurer EL, López AM, Sorenson D, Meliska CJ. Sleep, Rhythms And Women’s Mood. Part I. Menstrual Cycle, Pregnancy And Postpartum. Sleep Medicine Reviews 2006; 10(2), 129–44. doi:10.1016/j.smrv.2005.09.003
• Türk Nöroloji Derneği. Erişim Tarihi: 16.03.2020. Available from: https://www.noroloji.org.tr/TNDData/Uploads/files/uyku%20bozukluklar%C4%B1%202014.pdf.
• Aslan S, Yetkin S, Albayrak S, Gülcat Z, Maral I, Ayçan S. Ve ark. Hipersomnia İle İlgili Belirtilerin Ankara’nın Kentsel Bir Bölgesinde Yaygınlığı. J Clin Psy 2005; 8 (4): 172-9.
• Edwards N. Sleep Disordered Breathing And Pregnancy. Thorax 2002; 57(6), 555–8. doi:10.1136/thorax.57.6.555
• Çölbay M, Yüksel Ş, Acartürk G, Uslan İ, Karaman Ö. Huzursuz Bacak Sendromlu Hemodiyaliz Hastalarında Uyku Kalitesi. Genel Tıp Derg 2007; 17(1): 35-41.
• Guilleminault C, Querra-Salva MA, Chowdhuri S, Poyares D. Normal Pregnancy, Daytime Sleeping, Snoring And Blood Pressure. Sleep Medicine 2000; 1(4): 289–97. doi:10.1016/s1389-9457(00)00046-0
• Kara M, Onat T, Başer E, Yalvaç ES. Gebelikte Obstrüktif Uyku Apnesi. Bozok Tıp Derg 2018; 8 (Özel Sayı): 79-82
• Taşkıran N. Gebelik ve Uyku Kalitesi. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi 2011; 8(3): 181-7.
• Hutchison BL, Stone PR, McCowan LME, Stewart AW, Thompson J, Mitchell EA. A Postal Survey of Maternal Sleep in Late Pregnancy. BMC Pregnancy Childbirth 2012; 12: 144.
• Öztürk DM, Yılmaz A, Müsüroğlu S, Sevinç S, Akcan B. Son Trimesterdeki Gebelerin Uyku Kalitelerinin Başetme Yöntemlerinin Belirlenmesi: Gebelikte Son Trimesterde Uyku. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi 2009; 10(3): 212-6. https://doi.org/10.22312/sdusbed.490651
• Polo Kantola P, Aukia L, Karlsson H, Paavonen EJ. Sleep Quality During Pregnancy: Associations With Depressive And Anxiety Symptoms. Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica 2016; 96(2). https://doi.org/10.1111/aogs.13056
• Çelik F, Köse M. Gebelikte Uyku Kalitesinin Trimester İle İlişkisi. Kocatepe Tıp Dergisi 2017; 18: 85-8.
• Christian LM, Carroll JE, Porter KP, Hall MH. Sleep Quality Across Pregnancy And Postpartum: Effects Of Parity And Race. Sleep Health 2019; 5(4): 327-34. https://doi.org/10.1016/j.sleh.2019.03.005
• Yeral İ. Gebelikte Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi Dergisi 2019; 52(1): 34-7.
• Sedov ID, Cameron EE, Madigan S, Tomfohr Madsen LM. Sleep Quality During Pregnancy: A Meta-Analysis. Sleep Medicine Reviews 2018; 38: 168–76. doi:10.1016/j.smrv.2017.06.005
• Çoban A & Yanıkkerem UE. Gebelerde Uyku Kalitesi Ve Yorgunluk Düzeyi. Ege Tıp Dergisi 2010; 49(2): 87-94.
• Cai S, Tan S, Gluckman PD, Godfrey KM, Saw SM, Teoh OH. Et al. Sleep Quality and Nocturnal Sleep Duration in Pregnancy and Risk of Gestational Diabetes Mellitus. Sleep 2017; 40 (2). doi: 10.1093/sleep/zsw058
• Reid KJ, Facco FL, Grobman WA, Parker CB, Herbas M, Hunter S. Et al. Sleep During Pregnancy: The NuMoM2b Pregnancy and Sleep Duration And Continuity Study. Sleep 2017; 40(5). https://doi.org/10.1093/sleep/zsx045
• Güneş Z, Körükçü Ö. Özdemir G. Diyabetli Hastalarda Uyku Kalitesinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009; 12(2): 10-17.
• Özhüner Y, Çelik N. Gebelerde Uyku Kalitesi Ve Yaşam Kalitesi. Sağlık Bilimleri Ve Meslekleri Dergisi 2019; 6(1): 25-33. https://doi.org/10.17681/hsp.434753
• Ertekin Pınar Ş, Arslan Ş, Polat K, Çiftçi D, Cesur B, Dağlar G. Gebelerde Uyku Kalitesi İle Algılanan Stres Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. DEUHYO ED 2014; 7(3): 171-7.
• Gao M, Hu J, Yang L, Ding N, Wei X, Li L. Et al. Association Of Sleep Quality During Pregnancy With Stress And Depression: A Prospective Birth Cohort Study in China. BMC Pregnancy and Childbirth; 2019.
• Kostanoğlu A, Manzak AS, Şahin A. Gebelerde Fiziksel Aktivite Seviyesi Ve Uyku Kalitesinin Yaşam Kalitesine Etkisi. Journal of Turkish Sleep Medicine 2019; 3: 80-7. DOI: 10.4274/jtsm.galenos.2019.64936
• Li R, Zhang J, Zhou R, Liu J, Dai Z, Liu D. Sleep Disturbances During Pregnancy Are Associated With Cesarean Delivery And Preterm Birth. The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine 2016; 30(6). https://doi.org/10.1080/14767058.2016.1183637
• Xu Y, Shi L, Bao Y, Chen S, Shi J, Zhang R. Association Between Sleep Duration During Pregnancy And Gestational Diabetes Mellitus: A Meta-Analysis. Sleep Medicine 2018; 52: 67-74. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2018.07.021
• Komiya H, Miyoshi C, Iwasaki K, Hirashima NH, Ikkyu A, Kanno S. Et al. Sleep/Wake Behaviors in Mice During Pregnancy and Pregnancy-Associated Hypertensive Mice. Sleep Research Society 2017; 41(3): 1-14. doi: 10.1093/sleep/zsx209
• Aswathy BS, Kumar VM, Gulia KK. The Effects Of Rapid Eye Movement Sleep Deprivation During Late Pregnancy On Newborn’s Sleep. Journal Sleep Res 2018; 27: 197-205. DOI: 10.1111/jsr.12564
• Ölçer Z, Bozkurt G. Uyku Kalitesinin Doğuma ve Doğum Ağrısına Etkisi. Sağlık Bilimleri Ve Meslekleri Dergisi 2015; 2(3): 334-44. https://doi.org/10.17681/hsp.55766
• Worth J, Divon MY. The Association Between Fetal And Maternal Sleep Patterns In Third-Trimester Pregnancies. American Journal of Obstetrics and Gynecology 2002; 186(5):924-5. https://doi.org/10.1067/mob.[phone]
• Warland J, Dorrian J, Morrison JL, O’Brien LM. Maternal Sleep During Pregnancy And Poor Fetal Outcomes: A Scoping Review Of The Literature With Meta-Analysis. Sleep Medicine Reviews 2018; 41: 197-219. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2018.03.004
• Bacaro V, Benz F, Pappaccogli A, De Bartolo P, Johann AF, Palagini L. Et al. Interventions For Sleep Problems During Pregnancy: A Systematic Review. Sleep Medicine Reviews 2019; 50. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2019.101234
• Kaur A, Mitra M. The Effect Of Breathing Exercises On Sleep Quality During Pregnancy Among Primigravida. European Respiratory Journal 2018; 52: PA1451; DOI: 10.1183/13993003.congress-2018.PA1451
• Felder JN, Laraia B, Coleman-Phox K, Bush N, Suresh M, Thomas M. Et al. Poor Sleep Quality, Psychological Distress, and the Buffering Effect of Mindfulness Training During Pregnancy. Behavioral Sleep Medicine 2017; 16(6). https://doi.org/10.1080/15402002.2016.1266488
• Mecdi M, Rathfisch G. Gebelikte Oluşan Rahatsızlıklarda Kanıta Dayalı Uygulamalar. F. N. Hemşirelik Dergisi 2013; 21(2): 129-38.
• Höbek Akarsu R. Rathfisch G. Sihirli Bir Yol: Gebelik Yogası. Smyrna Tıp Dergisi 2018; 57-61.
• Hayase M, Shimada M. Effects of Maternity Yoga on the Autonomic Nervous System During Pregnancy. Journal of Obstetrics and Gynaecology Research 2018; 44 (10). DOI: 10.1111/jog.13729.
• Çoban A, Şirin A. Alt Ekstremitelerde Fizyolojik Ödemi Olan Gebelere 5 Gün Süre İle Uygulanan Ayak Masajının Ödem Derecesi, Ağrı, Yorgunluk Ve Uykusuzluk Üzerine Etkisi. Genel Tıp Derg 2009; 19(2): 32-53.
• Sönmez A. Huzursuz Bacak Sendromu Olan Gebelere Verilen Uyku Hijyeni Eğitiminin Uyku Kalitesine Etkisi (Tez). Malatya: İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2017.
• Şenyuva İ, Kösehanoğulları M, Yılmaz N, Günay E, Karahan AY. Üçüncü Trimestirde Gebelikle İlişkili Bel Ağrısının Azaltılması, Yaşam ve Uyku Kalitesini Arttırılmasında Kinesio-Terapi ve Ev Egzersizinin Karşılaştırılması. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2018; 5(3): 120-5.
• Baker JH, Rothenberger SD, Kline CE, Okun ML. Exercise During Early Pregnancy is Associated With Greater Sleep Continuity. Behav Sleep Med 2018; 16(5):482-93. doi:10.1080/15402002.2016.1228649.
• Neri I, Bruno R, Dante G, Facchinetti F. Acupressure on Self-Reported Sleep Quality During Pregnancy. Journal of Acupuncture and Meridian Studies 2016; 9(1):11-5. https://doi.org/10.1016/j.jams.2015.11.036
• Daryani EF, Charandabi SMA, Mirghafourvand M, Taghizadeh M, Bekhradi R, Zarei S. Effect of Lavender Cream With Or Without Footbath On Sleep Quality And Fatigue in Pregnancy and Postpartum: A Randomized Controlled Trial. Women Health 2018; 58(10): 1179-91. Doi:10,1080 / 03630242.2017.1414101
• Silva-Perez LJ, Gonzalez-Cardenas N, Surani S, Sosso FAE, Surani SR. Socioeconomic Status in Pregnant Women and Sleep Quality During Pregnancy. Cureus 2019; 11(11): e6183. doi: 10.7759/cureus.6183
• Görgülü Ü, Akdemir N. İleri Evre Kanser Hastalarına Bakım Verenlerin Yorgunluk Ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi 2010; 20(4): 125-32.
• Önler E, Yılmaz A. Cerrahi Birimlerde Yatan Hastalarda Uyku Kalitesi. İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi 2008; 16(62): 114-21.
• Pıçak R, İsmailoğulları S, Mazıcıoğlu MM, Üstünbaş HB, Aksu M. Birinci Basamakta Uyku Bozukluklarına Yaklaşım ve Öneriler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care (TJFMC) 2010; 4(3).
• Turgay G, Kes D. Hemodiyaliz Hastalarında Uyku Bozuklukları Ve Nonfarmakolojik Tedavi Yöntemleri. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2019; 14(2): 63-9.