GELENEKSEL HALK RİTÜELLERİNDEN ÇAĞDAŞ GÖSTERİLERE: MAYIS YEDİSİ BAYRAMI’NIN ORGANİZASYON VE ANLAM DÖNÜŞÜMÜ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 35 - 47, 30.03.2021

Koray Genç Oğuz Türkay

Öz

Bu çalışma ile Türkiye’nin Karadeniz Bölgesinin Doğu Karadeniz kesiminde kutlanan Mayıs Yedisi Bayramı kutlamaları değerlendirilmiştir. Yüzyıllardır kutlanan ve ilgili kurumlar tarafından somut olmayan kültürel miras olarak tescil edilen geleneksel kutlamaların uluslararası festivallere dönüştürülmesine odaklanılmıştır. İlk olarak festival turizmi ve Mayıs Yedisi Bayramı’nın içeriği ve geleneksel kutlamaları hakkında açıklamalarda bulunulmuştur. Sonrasında ise; Giresun ili ve Trabzon’un Beşikdüzü ilçesindeki festivale dönüştürülmüş kutlamalar örnek olay olarak değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Sonuç ve tartışma kısmında ise kutlamaların festival haline dönüşümünün kültürel mirasın sürdürülebilirliğini ve yerel halk nezdindeki değerini olumsuz etkilediği düşüncesiyle değerlendirmelerde bulunulmuştur. Küresel ölçekte devam eden COVID-19 pandemisi kapsamında alınan önlemler gereği her iki yerleşim yerinde de festivallerin gerçekleştirilememiş olması saha araştırması yapılmasını mümkün kılmamıştır. Bu nedenle değerlendirmelerde önceki kutlamalardan elde edilen deneyimler göz önünde bulundurulmuştur ve literatür destekli bir şekilde konu bağlamında yorumlanmıştır. Çalışmanın sınırlılığı olarak ifade edilebilecek bu duruma rağmen, festivallerin kültürel mirasın sürdürülebilirliğine olumlu katkı yaptığını ifade eden geniş literatür karşısında konumlanan bir bakış açısı sunmanın önem arz ettiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mayıs Yedisi Bayramı, Kültürel Miras, Festival Turizmi, Sürdürülebilirlik, Festivalleşme

From Traditional Folk Rituals to Contemporary Demonstrations: Organization and Meaning Transformation of the Seventh of May Festival

Öz

With this study evaluated the Seventh of May Festival celebrations which is celebrated in the Eastern Black Sea section of Black Sea Region of Turkey. The focus has been on transforming traditional celebrations, which have been celebrated for centuries and registered as intangible cultural heritage by relevant institutions, into international festivals. Firstly, explanations were made about festival tourism and the content and traditional celebrations of the Seventh of May Festival. Then; celebrations turned into festivals in Giresun province and Beşikdüzü district of Trabzon have been evaluated as case studies. In the conclusion and discussion part, evaluations were made considering that the transformation of the celebrations into festivals negatively affected the sustainability of the cultural heritage and its value in the local community. The fact that festivals could not be held in both settlements due to the precautions taken within the scope of the ongoing COVID-19 pandemic on a global scale, did not make field research possible. For this reason, experiences from previous celebrations were taken into consideration in the evaluations and interpreted in the context of the subject with the support of literature. Despite this situation, which can be expressed as the limitation of the study, it is thought that it
is important to present a perspective that is positioned against the extensive literature that states that festivals contribute positively to the sustainability of cultural heritage. 

Anahtar Kelimeler

Seventh of May Festival, Cultural Heritage, Festival tourism, Festivilazition

Kaynakça

• Aça, M. (2008). Trabzon-Şalpazarı Çepnileri ile Çuvaş Türklerinin doğum sonrası etrafındaki inanış ve uygulamaları üzerine bir karşılaştırma denemesi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(1), 21-34.
• Akat, A. (2006). Doğu Karadeniz Bölgesindeki Çepniler ve Çepni müziği. (Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi).
• Bang, W. ve Rahmeti, R. (1936). Oğuz Kağan destanı. Burhaneddin Basımevi.
• Chacko, H., ve Schaffer, J. (1993). The evolution of festival: Creole Christmas in New Orleans. Tourism Management, 14(6), 471-479.
• Chen, Y. C., King, B. ve Lee, H. W. (2018). Experiencing the destination brand: behavioral intentions of arts festival tourists. Journal of Destination Marketing & Management, 10, 61-67.
• Cudny, W., Korec, P. ve Rouba, R. (2012). Residents’ perception of festivals-a case study of Lodz. Sociologia, 44(6), 704–728.
• Çela, A., Knowles-Lankford, J. ve Lankford, S. (2007), Local food festivals in Northeast Iowa communities: a visitor and economic impact study. Managing Leisure, 12(2-3), 171-186.
• Delamere, T. A., Wankel, L. M. ve Hinch, T. D. (2001). Development of a scale to measure resident attitudes toward the social impacts of community festivals, part I: item generation and purification of the measure. Event Management, 7, 11-24.
• Demir, N. (2012). Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesinde Çepni Türkmenleri ile Güvenç Abdal Ocağı’nın kuruluşu. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 63, 77-110.
• Dianne, O’S. ve Marion, J. J. (2002). Festival tourism: a contributor to sustainable local economic development. Journal of Sustainable Tourism, 10/4, 325-342.
• Dikeroğlu, G. (2005). Bir kültür mirası: mayıs yedisi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 34.
• Dost, E. (2018). Trabzon ve Giresun yöresi Çepnilerinde eski Türk inanışlarının izleri. (Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi).
• Durbilmez, B. (2005). Türk kültüründe ve fütüvvetnâmelerde üç sayısı. Ahilik Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-22.
• Durbilmez, B. (2008). Nahçıvan Türk halk inanışlarında mitolojik sayılar. Turkish Studies, 3(7), 2340-352.
• Getz, D. (2012). Event studies: theory, research and policy for planned events. Routledge.
• Getz, D. ve Andersson, T. M. (2008). Sustainable festivals: on becoming an institution. Event Management, 12, 1–17.
• Giresun Altyapı Hizmet Birliği (2020). Giresun Aksu Festivali. https://www.giresun.com.tr/tour/giresun-aksu-festivali/
• Giresun Belediyesi (2020). Giresun Aksu’ya hazır. https://giresun.bel.tr/giresun-aksuya-hazir/
• Göncüler, F. J. G. (2009). Halkbilimsel unsurlar açısından Aksu Festivali’nin değerlendirilmesi. Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu, 2, 622-635.
• Gülay, A. (2001). Ağasar Çepni kültürü Geyikli folklor inceleme araştırma. Geyikli Belediyesi.
• Güney, N. (2018). Geleneksel bir doğa bayramı “mayıs yedisi”. Memleketordu. https://memleketordu.net/geleneksel-bir-doga-bayrami-mayis-yedisi/
• İnan, A. (1976). Eski Türk dini tarihi. Milli Eğitim Basımevi.
• İnan, A. (1986). Tarihte ve bugün şamanizm materyaller ve araştırmalar. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kaçar, B. Z. (2010). Çepnilerde din ve sosyal-kültürel hayat (Giresun örneği). (Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi).
• Kara Düzgün, Ü. (2014). Giresun halk takvimi, sayılı günler ve bunlara bağlı inanış ve uygulamalar. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 233-256.
• Kara Düzgün, Ü. (2016). Türk mitolojisinde ateş kültü. İçinde F. A. Turan ve M. Ozan (Editörler), Türk mitolojisine giriş (ss. 147-161). Gazi Kitabevi.
• Karpińska-Krakowiak, M. (2009). Festivalization of the city. Contemporary examples. Lidé města, 11(2), 338-350.
• Keleş, İ. (2014). Kadim bir gelenek: mayıs yedisi. https://www.61saat.com/bolgesel/kadim-bir-gelenek-mayis-yedisi-iskender-keles-h107090.html Keleş, R. (2017). Yedi Ulu Ozan’ın “yedi” sembolizmi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 83, 49-79.
• Kılıç, Y ve Eser, E. (2016). Eskiçağ düşüncesi ve kutsal kitaplarda yedi sembolizmi. Turkish Studies, 11(11), 77-98.
• Kıyak, A. (2013). Geleneksel Türk inanışlarındaki su kültü ve Elazığ’daki izleri. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(4), 22-39.
• Korkmaz, M. A. (2005). Eski Türk tarihi ve coğrafyasının sürekliliğinde Giresun yöresi ve Bostanlı Köyü’nde yer-su kutsalları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Dergisi.
• Kuutma, K. (1998). Festival as communicative perfomance and celebration of ethnicity. Folklore, 7, 79-86.
• Küçük, A. (2011). Giresun Çepni folkloru. (Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi).
• Küçük, M. A. (2013). Türk destanlarında “sayı” motifinin dini yansımaları. Gazi Türkiyat, 13, 91-109.
• Kürkan, F. (2018). Giresun’da Türk su kültünün izleri. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(16), 109-130.
• Oğuz, M. Ö. (2006). Türkiye’nin Doğu Karadeniz kıyısında Mayıs Yedisi Bayramı. Milli Folklor, 18(69), 5-14.
• Oğuz, M. Ö. (2013). Terim olarak somut olmayan kültürel miras. Milli Folklor, 25(100), 5-13.
• Oymak, İ. (2010). Anadolu’da su kültünün izleri. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(1), 35-55.
• O'Sullivan. D. ve Jackson, M. J. (2002). Festival tourism: a contributor to sustainable local economic development? Journal of Sustainable Tourism, 10(4), 325-342.
• Öğel, B. (2002). Türk mitolojisi, kaynakları ve açıklamaları ile destanlar C. ıı. Türk Tarih Kurumu.
• Paslı, M. M. ve Turpcu, E. (2019). Festivallerin Ziyaretçi Memnuniyeti Üzerindeki Etkisi: Giresun İli Aksu Festivali Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (4), 2739-2757.
• Pirnar, I., Kurtural, S. ve Tutuncuoğlu, M. (2019). Festivals and destination marketing: an application from Izmir City. Journal of Tourism, Heritage & Services Marketing, 5(1), 9-14.
• Richards, G. (2004). The festivalisation of society or the socialisation of festivals: the case of Catalunya. In G. Richards (Ed.) Cultural tourism: globalising the local - localising the global (pp. 194-2010). Association For Tourism and Leisure Education.
• Rivera, M. A., Hara, T. ve Kock, G. (2008), Economic impact of cultural events: the case of Zora Festival. Journal of Heritage Tourism, 3(2), 121-137.
• Small, K., Edwards, D. ve Sheridan, L. (2005). A flexible framework for evaluating the socio-cultural impacts of a (small) festival. International Journal of Event Management Research, 1(1), 66–76.
• Soydan, S. (2018). Çağatay Türkçesinde bazı sayı isimlerinin kullanılışı ve sayıların gizemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı), 1797-1812.
• Soyoung, B. ve James, A. B. (2005). Impact analysis of a tourism festival on tourists destination images. Event Management, 9(4), 223-237.
• Şengül, S. ve Genç, K. (2016). Festival turizmi kapsamında yöresel mutfak kültürünün destekleyici ürün olarak kullanılması: Mudurnu İpekyolu Kültür Sanat ve Turizm Festivali Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 79-89.
• TC. Beşikdüzü Kaymakamlığı (2020). Yerel etkinlikler, http://www.besikduzu.gov.tr/yerel-etkinlikler
• TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü (2020). Mayıs yedisi. http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR-51135/mayis-yedisi.html
• TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı (2020). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi. http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR-50543/somut-olmayan-kulturel-mirasin-korunmasi-sozlesmesi.html
• Tellioğlu, İ. (2007). Doğu Karadeniz Bölgesinin Türk yurdu haline gelmesi hakkında bir değerlendirme. Türkoloji Araştırmaları, 2(2), 654-664.
• Türkyılmaz, A. (2013). Anadolu öncesi Türklerde su kültü ve günümüzdeki yansımaları. İçinde N. Demir (Ed.) Geleneksel Türk sanatında ve edebiyatımızda su (ss. 169-184). ASKİ Genel Müdürlüğü.
• Uraz, M. (1994). Türk mitolojisi. Düşünen Adam Yayınları.
• Üstünova, K. (2010). Giresun’da yaşatılan sacayağından geçme geleneğinde ‘sacayağı’ ve ‘üç’ ne anlatıyor? Bilig, 52, 181-194.
• Williams, A.R. (1945). “Seven”, Folklore, 56 (2), 257-258.
• Yalçın, A. ve Uysal, B. (2005). Karadeniz Çepnileri 1: Taşlıca Köyü. Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 35, 29-36.
• Yıldız, A. (2009). Mayıs Yedisi. http://www.serander.net/karadeniz-kulturu/halkbilim-folklor/701-adnan-yildizin-kaleminden-mayis-yedisi.html Zavalsız, Y.S. ve Öztürk, Y.E. (2020). Festivallerin yerel halk üzerindeki sosyo-kültürel etkileri: Uluslararası Altın Safran Belgesel Film Festivali örneği. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(2), 456-474.