Seyahat Acenta Yöneticilerinin Ekoturizm Algısının Tespiti: Trabzon İli Uygulaması

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 36 - 50, 28.03.2024

Beyza Gül Karakoç , Hakan Akyurt

https://doi.org/10.54493/jgttr.1413928

Öz

Destinasyonların kalkınması ve sürdürülebilir turizm hareketlerinin devam edebilmesi için seyahat acentelerinin rolü önemlidir. Özellikle ekoturizm destinasyonlarına yapılacak turların kapsamının ve içeriğinin doğru şekilde yapılması, turistik talebin artması adına gereklidir. Ekoturizm destinasyonlarının iklim değişiklikleri, yoğun turistik alanlardan kaçış ve doğaya özlemin artması gibi nedenlerle son yirmi yıl içerisinde gelişimi hızlı bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda çalışmada, seyahat acente yöneticilerinin ekoturizm algısı tespit edilmeye çalışılmış, ekoturizm hakkındaki görüşleri ile bilgileri belirlenmesi hedef alınmıştır. Çalışma, Trabzon ili seyahat acente yöneticilerine yüz yüze görüşmelerle anketler uygulanarak yapılmıştır. Çalışmada, uzmanların bilgilerinin aktarılmasına olanak tanıyan ve çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Trabzon ili seyahat acente sahibi 10 yönetici ile yapılan anketler, Ahs yöntemi ile analiz edilmiştir. Ayrıca, Spss 26 programı kullanılarak frekans analizleri ile demografik sonuçlar elde edilmiştir. Çalışmanın Ahs analizi sonucunda, belirlenen dokuz kriterin ikili karşılaştırmalar matrisi oluşturulmuş ve ardından geometrik ortalamaları alınmıştır. Analizler sonucunda elde edilen bulgular sonucunda, Trabzon ili seyahat acente yöneticilerinin ekoturizm algılarına göre önem derecesi belirlenmiştir. Bulguların sonuçlara göre “güvenlik” kriteri en önemli ekoturizm algılaması olarak belirlenmiştir. Önem sırasına göre diğer ekoturizm kriterleri ise turizm tesisleri, kültürel yapı, iklim, doğal yaşam, coğrafi özellikler, fiyat, altyapı ve ulaşım olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekoturizm, Seyahat Acenteleri, Destinasyon Algısı, Ahs Yöntemi

Determination of Ecotourism Perception of Travel Agencies: Application in Trabzon Province

Öz

The role of travel agencies is important for the development of destinations and the continuation of sustainable tourism movements. It is necessary to ensure the correct scope and content of tours, especially to ecotourism destinations, in order to increase touristic demand. The development of ecotourism destinations has been rapid in the last twenty years due to reasons such as climate changes, escape from busy tourist areas and increasing longing for nature. In this context, the study tried to determine the ecotourism perception of travel agency managers and aimed to determine their opinions and knowledge about ecotourism. The study was conducted by applying surveys to travel agency managers in Trabzon province through face-to-face interviews. The study was carried out using the Analytical Hierarchy Process (AHP) method, which is one of the multi-criteria decision-making methods that allows the transfer of experts' knowledge. Surveys conducted with 10 travel agency owners in Trabzon were analyzed using the Ahs method. Additionally, demographic results were obtained through frequency analysis using the Spss 26 program. As a result of the Ahs analysis of the study, a pairwise comparison matrix of the nine determined criteria was created and then their geometric averages were taken. As a result of the findings obtained from the analysis, the degree of importance was determined according to the perceptions of ecotourism of travel agency managers in Trabzon province. According to the results of the findings, the "security" criterion was determined as the most important ecotourism perception. Other ecotourism criteria, in order of importance, were determined as tourism facilities, cultural structure, climate, natural life, geographical features, price, infrastructure and transportation.

Anahtar Kelimeler

Ecotourism, Travel Agency, Destination Perception, Ahs Method

Kaynakça

• Akyurt, H. (2019). Analitik Hiyerarşi Seçim Yöntemi ile Otel Personeli Seçimi Kriterlerinin Değerlendirilmesi: Giresun İli Örneği. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 64-78.
• Akyurt, H. & Ültay, E. (2022). Ekoturizm ve Ekoturizm Rehberliği Eğitimi Lisansüstü Tezlerinin Bibliyometrik Analizi, Dünya Multidisipliner Araştırmalar Dergisi, 5(2), 56–70.
• Akyurt, H. & Yolasığmazoğlu, N. (2023). Gastronomi Mühendisliği ve Eğitimi. Ankara: İksad Yayınevi.
• Balta, S. & Altıntaş, V. (2012). Seyahat Acentacılığı ve Tur Operatörlüğü. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Baltacı, M. & Ay, H. M. (2017). Seyahat Acentalarının Satış Geliştirme Faaliyetlerine Verdikleri Önem ve Yeterlilik Düzeyi, Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 99‐107.
• Bunruamkaew, K. & Murayama, Y. (2011). Site Suitability Evaluation For Ecotourism Using GIS& AHS: A Case Study Of Surat Thani Province. Thailand, Social and Behavioral Sciences, 21, 269- 278.
• Dharmanto, A., Komariah, N. S., Handayani, M., Suminar, R. & Untari, D.T. (2019). Analysis of Tourism Preferences in Choosing Online-Base Travel Agents in Indonesia, Internatıonal Journal of Scıentıfıc & Technology Research, 8(12), 3761- 3763.
• Erdal, H. & Korucuk, S. (2018). İmalat İşletmelerinde Yeni Ürün Geliştirme Kriterleri: Karadeniz Bölgesi Örneği. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 99-112.
• Erdoğan, N. (2013). Seyahat Acentaları Örneğiyle Turizmde Sürdürülebilirlik: Ekoetiket, Sertifikasyon Ve Akreditasyon Programı, Verimlilik Dergisi, 3, 65-92.
• Gökyer, E., Öztürk, M., Tekiner, F. & Özsoy, H. (2017). Bartın İlinde Yerel Halkın Ekoturizm ve Ekoturizm Alanlarına İlişkin Algılarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı 3, 177-185.
• Güdü Demirbulat, Ö. (2012). İş Görenlerin Mobbinge Maruz Kalma Durumları: Trabzon İli A Grubu Seyahat Acentaları Örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 27-40.
• Güllü, K. & Aşar, D. (2018). Tüketicilerin Seyahat Acentaları Web Tabanlı Uygulamalarını Etik Yönden Değerlendirmeleri, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(6), 1254-1284.
• Ilgaz, B. & Kozak, M. (2019). Turistlerin Destinasyon Seçim Kriterlerinin Değerlendirilmesi: AHS ve TOPİS Uygulaması, Emir, O. (Ed.), 20. Ulusal-4. Uluslararası Turizm Kongresi, (s.496-503). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Karaatlı, M. & Davras, G. (2014). Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Hedef Programlama Yöntemlerinin Kombinasyonu: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(2), 182-196
• Kaya, M. C. (2021). Turizmin Mevsimsellik Sorunu Çözümünde Kongrelerin Rolü: Trabzon Yerel Paydaşları Üzerinde Bir Araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 119-136.
• Kıvılcım, B. (2020). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Seyahat Acentalarının Ekoturizm Faaliyetleri: Doğu Karadeniz Bölgesinde Bir Araştırma. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Marin-Pantelescu, A., Tăchiciu, L., Căpușneanu, S. & Topor, D.I. (2019). Role of Tour Operators and Travel Agencies in Promoting Sustainable Tourism. Amfiteatru Economic, 21(52), 654-669.
• Öztürk, B. & Ergün, E. (2020). Konaklama İşletmelerinin Seyahat Acentalarını Tercihlerinde Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 946-963.
• Perçin, S. & Bektash, E. (2018). Turizm Şirketlerinin Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: Trabzon İli Örneği, Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 2(1), 1-23.
• Rahemtulla, Y. G. & Wellstead, A. M. (2001) Ecotourısm: Understandıng The Competıng Expert And Academıc Defınıtıons, Informatıon Report Nor-X-380, Canadian Forest Service Northern Forestry Centre
• Saaty, T. L. (1980), The Analytic Hierarchy Process, USA: McGraw Hill.
• Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: The analytic hierarchy process. European Journal of Operational Research, 48(1), 9-26.
• Saaty, T. L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process. International Journal of Services Sciences, 1(1), 83-98.
• Taş, S. (2012). Trabzon ve Ekoturizm: Yerli Ziyaretçilerin Yöreyi Değerlendirmesine Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2023). Seyahat Acentaları, (Erişim Tarihi: 25.12.2023), https://trabzon.ktb.gov.tr/TR-57766/seyahat-acentalari.html
• Tsai, Y.-H. (2017). Travel agency managers’ perceptions of tourism industry employability. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 20, 122–133.
• Turan, M. & Akyurt, H. (2021). Turizm Yöneticilerinin Ekoturizm Algısının AHP Yöntemi ile Belirlenmesi: Giresun İli Örneği, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 13(25), 660-678.
• Türsab Akademi, (2023). Karşılayıcı Seyahat Acentaları, (Erişim tarihi: 12.12.2023). https://www.tursab.org.tr/assets/pdf/turizme-giris-seyahat-acentaligi-ve-tur-operatorlugu.pdf
• Uğur, U. & Sarıoğlu Uğur, S. (2019). Tatilde Nereye Gitsek? Turizmde Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Destinasyon Seçimi, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 261-270.
• Ullah, K. M. & Hafiz, R. (2014). Finding Suitable Locations For Ecotourism Development In Cox’s Bazar Using Geographical Information System and Analytical Hierarchy Process. Geocarto Internationali, 29(3):256-267.
• Ültay, E., Akyurt, H. & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 188-201.
• Ültay, E., Balaban, S. & Ültay, N. (2021). Content Analysis of the Studies Examining the Teachers’ and Preservice Teachers’ Views on STEM Education. Turkish Journal of Primary Education, 6(2), 109-125.
• Vaidya, O. S., & Kumar, S. (2006). Analytic hierarchy process: An overview of applications, European Journal of Operational Research, 169(1), 1–29.
• Yolasığmazoğlu, N. (2022). Mikroplastikler ve İnsan Yaşamı-na Etkileri. Editörler: Hikmet Y. Çoğun, Hasan Üzmuş, İshak Parlar, Doğa ve Mühendislik Bilimlerinde Güncel Tartışmalar-7, ss. 58 -66, İzmir: Bilgin Kültür Sanat Yayın.
• Yolasığmazoğlu, N. (2023). Su Ürünleri Tesislerinin Ekoturizm Üzerindeki Etkileri. DÜMAD (Dünya Multidisipliner Araştırmalar Dergisi), 6(1), 112-132.
• Yücel, C. (2002). Turizmde yükselen değer: Ekoturizm. TÜRSAB Dergisi, 219, 1-7.
• Zere, S. & Çavuş, A. (2020). Yerel Halkın Ekoturizm Algısı: Giresun İli Örneği, International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 43, 173-192.