The Implications of Italy’s Expansionary Foreign Policy on TurkishItalian Relations in the Inter-War Period

Yıl 2022, , 114 - 147, 28.03.2022

Mustafa Salep

https://doi.org/10.21551/jhf.1081304

Cited By: 1

Öz

The Mediterranean is one of the seas that has preserved its geographical and strategic importance throughout history. Located in the middle of the Asian, African and European continents, the Mediterranean has strengthened this position with important straits. The study aims to evaluate the political relations of Turkey and Italy, two important states in the Mediterranean, throughout the two world wars. The study aims to examine the implications of the regime changes in both states on their foreign policies through analyses on this particular era. On the one hand, Italy with the authoritarian administration method, and on the other hand, Turkey with the republican administration system. On the one hand, there is Italy, which is governed by the authoritarian rule, and on the other, Turkey, which is governed by the Republic. This study aims to examine the historical course of the island issue, which directly affects the political, military and economic relations of both states, and the political dilemma created by armament, military activities and commercial relations. In the study, primary sources and other related studies were evaluated in a way to ensure the integrity of the subject.
The political relations of Turkey and Italy, which were directly affected by the economic, political and social problems caused by the First World War, developed in line with historical dynamics and international balances. The outcomes of the First World War laid the groundwork for a new war. The rapid armament of the states, which could not obtain their desired outcomes from the war, fueled insecurity. The change of power in post-war era brought about an expansionist foreign policy in Italy. Turkey, on the other hand, waged a new war of independence after the First World War and made foreign states accept its independence. Given a significant number of human loss in addition to the material losses in the wars, it can be said that this period was quite troubled for Turkey. The relations between Turkey and Italy, which both faced many problems throughout this process, were not exempt from these problems. With this study, it is aimed to reveal the basic features of Turkey-Italy relations at a time when the atmosphere of insecurity was rapidly increasing.

Anahtar Kelimeler

Turkish-Italian Relations, Dodecanese, Mediterranean, Armament, Insecurity

İtalya’nın Yayılmacı Dış Politikasının İki Savaş Arası Dönemde Türk-İtalyan İlişkilerine Etkisi

Öz

Akdeniz, tarih boyunca coğrafi ve stratejik önemini korumuş denizlerden biridir. Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarının ortasında yer alan Akdeniz, boğazlarla bu konumunu kuvvetlendirmiştir. Bu çalışmada, Akdeniz’de bulunan iki önemli devletten Türkiye ve İtalya’nın iki dünya savaşı arasındaki siyasi ilişkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu değerlendirme ile her iki devlette yaşanan rejim değişikliklerinin dış politikalarına yansımaları incelenmek istenmiştir. Bir tarafta otoriter idare usulü ile İtalya, diğer tarafta cumhuriyet yönetim sistemi ile Türkiye yer almıştır. Çalışma ile her iki devletin siyasi, askeri ve ekonomik ilişkilerini doğrudan etkileyen adalar meselesinin tarihi seyri, silahlanma, askeri faaliyetler ve ticari ilişkilerin ortaya çıkarmış olduğu politik ikilem irdelenmiş olacaktır. Çalışmada birincil elden kaynaklar ve ilgili diğer çalışmalar, konu bütünlüğünü sağlayacak şekilde değerlendirilmiştir.
Birinci Dünya Savaşı’nın ortaya çıkarmış olduğu ekonomik, siyasi ve sosyal sorunların doğrudan etkilediği Türkiye’nin ve İtalya’nın siyasi ilişkileri, tarihi dinamikler ve uluslararası dengeler doğrultusunda gelişmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nın sonuçları yeni bir savaşın hazırlığına neden olmuştur. Savaştan istediği sonucu elde edemeyen devletlerin hızla silahlanması, güvensizliği körüklemiştir. Savaş sonrası İtalya’da meydana gelen iktidar değişikliği, yayılmacı bir dış politikayı güçlendirmiştir. Türkiye ise Birinci Dünya Savaşı sonrasında yeni bir bağımsızlık savaşı gerçekleştirmiş ve bağımsızlığını yabancı devletlere kabul ettirmiştir. Savaşlarda maddi kayıplar yanında önemli miktarda insan kaybının olduğu düşünüldüğünde bu dönemin oldukça sıkıntılı geçtiği söylenebilir. Bu süreçte birçok sorunla karşı karşıya kalan Türkiye’nin ve İtalya’nın birbirleri ile ilişkileri de bu sorunlardan bağımsız gelişmemiştir. Bu çalışma ile güvensizlik ortamının hızla yükseldiği bir dönemde Türkiye-İtalya ilişkilerinin temel özellikleri ortaya konulmak istenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk-İtalyan İlişkileri, Oniki Ada, Akdeniz, Silahlanma, Güvensizlik.

Kaynakça

• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.594.12, 1-2, Belge Tarihi: 01.06.1924
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.594.15, 1-2, Belge Tarihi: 02.06.1924
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 101.653.19, Belge Tarihi: 07.06.1924
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 253.708.35, Belge Tarihi: 16.04.1925
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.596.6, 1-2, Belge Tarihi: 22.07.1925
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.596.12, 1-2, Belge Tarihi: 09.07.1927
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 24.134.11, 1-2, Belge Tarihi: 05.12.1927
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.596.28, 1, Belge Tarihi: 09.04.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.596.24, Belge Tarihi: 28.04.1928
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.597.1, 1-2, Belge Tarihi: 03.05.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.597.8, 1, Belge Tarihi: 30.06.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.597.12, 2, Belge Tarihi: 24.08.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.597.12, 3, Belge Tarihi: 24.08.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.597.12, 4, Belge Tarihi: 24.08.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.597.12, 5, Belge Tarihi: 24.08.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 236.597.17, 1-2, Belge Tarihi: 07.10.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.18.1.2 Yer No: 6.55.2, Belge Tarihi: 11.11.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 237.598.1, 7, Belge Tarihi: 16.12.1929
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 237.599.16, Belge Tarihi: 30.03.1932
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 237.600.7, 1-3, Belge Tarihi: 29.08.1932
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 237.601.29, 1, Belge Tarihi: 14.11.1933
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 226.525.20, 1, Belge Tarihi: 12.01.1934
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 238.605.15, 2, Belge Tarihi: 27.12.1934
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.18.1.2 Yer No: 51.4.10, Belge Tarihi: 17.01.1935
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.18.1.2 Yer No: 238.606.7, 1-3, Belge Tarihi: 04.09.1935
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 200.363.7, Belge Tarihi: 07.04.1937
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.18.1.2 Yer No: 84.88.5, Belge Tarihi: 01.10.1938
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.18.1.2 Yer No: 85.98.9, Belge Tarihi: 15.11.1938
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 239.611.35, Belge Tarihi: 20.10.1939
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.18.1.2 Yer No: 89.121.2, Belge Tarihi: 06.01.1940
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 239.612.14, Belge Tarihi: 19.06.1940
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 178.234.21, Belge Tarihi: 17.03.1941
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.18.1.2 Yer No: 94.29.12, Belge Tarihi: 07.04.1941
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 239.613.7, 1-4, Belge Tarihi: 26.12.1941
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30.10 Yer No: 239.613.22, Belge Tarihi: 10.07.1946
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 030.10 Yer No: 236.594.7
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 030.10 Yer No: 236.596.20, 1-2.
• Tanin, 29 Kanunuevvel 1327 (11 Ocak 1912), Tanin, 18 Kanunusani 1327 (31 Ocak 1912)
• Hakimiyet-i Milliye, 25 Teşrinievvel 1337 (25 Ekim 1921), Hakimiyeti Milliye, 27 Mayıs 1929
• Hakimiyeti Milliye, 7 Haziran 1929, Hakimiyeti Milliye, 9 Haziran 1929, Hakimiyeti Milliye, 16 Haziran 1929
• Ahmad, Feroz, İttihat ve Terakki (1908-1914), Çev. Nuran Yavuz, Kaynak Yayınları, İstanbul 2010.
• Akşin, Sina, Kısa Türkiye Tarihi, 23. Basım, Türkiye İş Bankası Yayını, İstanbul 2017.
• Akşin, Sina, “Siyasal Tarih (1908-1923)”, Türkiye Tarihi-4 (Çağdaş Türkiye 1908-1980), Yayın Yönetmeni: Sina Akşin, Cem Yayınevi, İstanbul 2011, s. 27-123.
• Armaoğlu, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), TTK Basımevi, Ankara 1999.
• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, 13. Baskı, Alkım Yayınları, İstanbul 2000.
• Armaoğlu, Fahir, Türk Siyasi Tarihi, 6. Baskı, Kronik Kitapları, İstanbul 2021.
• Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam, Cilt: 2, İkinci Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul 1968.
• Black, Jeremy, Kısa İtalya Tarihi, Çeviren: Ekin Duru, Say Yayınları, İstanbul 2020.
• Çelebi, Mevlüt, Milli Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2002.
• Çelebi, Mevlüt, “Başvekil İsmet Paşa’nın İtalya Seyahati”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: XXII, Sayı: 2, Aralık 2007, s. 21-52.
• Demirci, Sevtap, Belgelerle Lozan (Tatkik-Strateji-Diplomatik Mücadele 1922-1923), Çeviri: Mehmet Moralı, Alfa Yayınları, İstanbul 2013.
• Dışişleri Bakanlığı Araştırma ve Siyaset Planlama Genel Müdürlüğü, Türkiye Dış Politikasında 50 Yıl Lozan (1922-1923), Ankara 1973.
• Dumont, Paul, Mustafa Kemal, Çeviren: Zeki Çelikkol, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara 1999.
• Goloğlu, Mahmut, Tek Partili Cumhuriyet (1931-1938), 2. Baskı, Türkiye İş Bankası Yayını, İstanbul 2017.
• Goloğlu, Mahmut, Milli Şef Dönemi (1939-1945), 2. Baskı, Türkiye İş Bankası Yayını, İstanbul 2017.
• Görgülü, İsmet, On Yıllık Harbin Kadrosu 1912-1922 (Balkan-Birinci Dünya ve İstiklal Harbi), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2014.
• Grassı, Fabıo L., İtalya ve Türk Sorunu (1919-1923) Kamuoyu ve Dış Politika, Çevirenler: Nevin Özkan-Durdu Kundakçı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2003.
• Güçlü, Yücel, Eminence Grise Of The Turkish Foreign Service: Numan Menemencioğlu, Ankara 2002.
• Güllü, Ramazan Erhan, “Benito Mussolini’nin İtalya’da İktidara Gelişinin Türk Kamuoyuna Yansıması”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl: 11, Sayı: 22, Güz 2015, s. 309-315.
• İnönü, İsmet, Hatıralar, Yayıma Hazırlayan: Sabahattin Selek, 3. Basım, Bilgi Yayınevi, Ankara 2009.
• Koçak, Cemil, “Siyasi Tarih (1923-1950)”, Türkiye Tarihi-4 (Çağdaş Türkiye 1908-1980), Yayın Yönetmeni: Sina Akşin, Cem Yayınevi, İstanbul 2011, s. 127-224.
• Korok, Dâniş Remzi, “Antalya ve İtalya (18 Ay İtalyan işgali altında)”, Yeni Sabah, 11 Mart 1941, s. 2-2.
• Korok, Dâniş Remzi, “Antalya ve İtalya (18 Ay İtalyan işgali altında)”, Yeni Sabah, 12 Mart 1941, s. 2-2.
• Korok, Dâniş Remzi, “Antalya ve İtalya (18 Ay İtalyan işgali altında)”, Yeni Sabah, 21 Mart 1941, s. 2-2.
• Lozan Barış Konferansı (Tutanaklar Belgeler), Çeviren: Seha L. Meray, Takım: I, Cilt: 4, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 331, Ankara 2018.
• Papuççular, Hazal, Türkiye ve Oniki Ada (1912-1947), 2. Baskı, Türkiye İş Bankası Yayını, İstanbul 2020.
• Peker, Recep, İnkılap Dersleri, 4. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 1984.
• Salep, Mustafa, “İtalya’da Faşizmin İktidara Gelişi ile Mussolini’nin Siyasi ve İktisadi Politikaları”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 123, Aralık 2021, s. 297-320.
• Sertel, Zekeriya, Hatırladıklarım, Yaylacık Matbaası, İstanbul 1968.
• Şıvgın, Hale, Trablusgarp Savaşı ve 1911-1912 Türk-İtalyan İlişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, TTK Basımevi, Ankara 1989.
• Tansel, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, Cilt: 1, MEB Yayınları, İstanbul 1991.
• Tosun, Ramazan, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi (Kuruluş Dönemi), İkinci Baskı, Erciyes Üniversitesi Yayını, Kayseri 1997.
• https://www.britannica.com/biography/Dino-Grandi-conte-di-Mordano (Erişim Tarihi: 21.11.2021)