Hilmi Bey Of Serfice, one of the Last Mutasarrifate of the Ottoman State

Yıl 2022, , 480 - 489, 28.06.2022

Bayram Akça , Seher Akça

https://doi.org/10.21551/jhf.1114309

Cited By: 1

Öz

Hilmi Bey, who was born in the Serfice Sanjak of the Manastır Province during the last period of the Ottoman Empire, in 1872, started his state service in Yanya High School after completing his primary and secondary education in Serfice, and his High School and Higher Education in Mekteb-i Mülkiye. After completing his internship of the District Governorship, which he started in 1895, he served in Soma, Havsa, Foçateyn, Karaburun, Karaköse, Margılıç, Delvine and Leskovik. Hilmi Bey, who was promoted to the governorship in 1909 in his last place of duty, served in Menteşe, Preveze, Ergiri, Maraş, Muş, Gümüşhane, Siirt, Genç and he was the manager of the Menteşe Sanjaks for the second time. While Hilmi Bey was in Siirt and Genç as a mutasarrifate, the Ottoman State enacted the Armenian Relocation Law in 1915 due to the Armenian rebellions. Within the framework of this law, Hilmi Bey made great efforts to send the Armenians from Siirt and Genç to Mosul in a safe and healthy manner. While he was the Menteşe Governor (mutasarrifate) for the second time, İzmir was occupied by the Greeks on 15 May 1919. Hilmi Bey made a great effort in protesting this occupation and establishing the Kuva-yı Milliye Organization in Menteşe. While in this position, Mutasarrifate Hilmi Bey attended the Nazilli Congress with the members of the Muğla Kuva-yı Milliye Organization. From here, he went to Sivas to Mustafa Kemal Pasha and entered the Grand National Assembly of Turkey. While Adana was under French occupation, Hilmi Bey was appointed as the Deputy Governor of Adana by the Great National Assembly of Turkey and gave great effort for the defense of the city. After the proclamation of the Republic, Serfiçeli Hilmi Bey served as the governors of Elazığ, Sivas and Trabzon at the request of Atatürk and retired due to the age limit in 1931.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Hilmi Bey, District Governor, Mutasarrifate, Governor

Osmanlı Devleti Son Dönemi Mutasarrıflarından Serficeli Hilmi Bey

Öz

Osmanlı Devleti’nin son döneminde yani 1872 yılında Manastır Vilayetinin Serfiçe Sancağında dünyaya gelen Hilmi Bey İlk ve orta öğrenimini Serfiçe’de Lise ve Yüksek Öğrenimini de Mekteb-i Mülkiye’de tamamladıktan sonra Yanya İdadisinde devlet hizmetine başladı. 1895 yılında başladığı Kaymakamlık stajını bitirdikten sonra sırasıyla Soma, Havsa, Foçateyn, Karaburun, Karaköse, Margılıç, Delvine ve Leskovik’te görev yaptı. Son görev yaptığı yerde yani 1909 yılında Mutasarrıflığa terfi eden Hilmi Bey sırasıyla Menteşe, Preveze, Ergiri, Maraş, Muş, Gümüşhane, Siirt, Genç ve II. defa Menteşe Sancaklarında idarecilik yaptı. Siirt ve Genç Mutasarrıfı iken Osmanlı Devleti Ermeni isyanları nedeniyle 1915 yılında Ermeni Tehciri Kanununu çıkardı. Bu kanunun çerçevesinde Siirt ve Genç’teki Ermenilerin Musul’a güvenli ve sağlıklı bir şekilde gönderilmesi için Hilmi Bey büyük çaba sarf etti. İkinci defa Menteşe Mutasarrıfı iken 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir Yunanlılar tarafından işgal edildi. Bu işgalin protesto edilmesinde ve Menteşe’de Kuva-yı Milliye Teşkilatı’nın kurulmasında Hilmi Bey’in büyük emeği geçti. Bu görevde iken TBMM emrine girdi. Adana Fransız işgalinde iken Hilmi Bey Adana Vali Vekilliğine atanarak şehrin savunması için büyük çaba serf etti. Cumhuriyetin ilanından sonra Serfiçeli Hilmi Bey Atatürk’ün isteği ile Elazığ, Sivas ve Trabzon Valilikleri yaptı ve 1931 yılında da yaş haddinden emekli oldu.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Hilmi Bey, Kaymakam, Mutasarrıf, Vali

Kaynakça

• Akça, Bayram, Sosyal-Siyasal ve Ekonomik Yönüyle Muğla (1923-1960), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara,2002.
• Albayrak, Mustafa, Milli Mücadele Dönemi’nde Batı Anadolu Kongreleri, (17 Mart 1919-2 Ağustos 1920), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara,1998.
• Armaoğlu, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi, Cilt. I,1914-1980,Türkiye iş Bankası Kültür Yayınları, Ankara,1992
• Aydınel, Sıtkı, Güneybatı Anadolu’da Kuva-yı Milliye Harekatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara,1990
• Bakar, Bülent, Ermeni Tehciri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara,2009.
• Belgelerle Ermeni Sorunu, Genelkurmay, ATASE Yayınları, Ankara,1992.
• Bıyıklı, Mustafa, Kaynakçalı Türk Dış Politikası Kronolojisi (1919-1938), Hiperlink Yayınları, İstanbul,2011.
• Çankaya, Ali, Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler, Mars Matbaası, Ankara,1968-1969.
• Çelebi, Mevlüt, “Menteşe Gazetesi”, Tarih ve Toplum Dergisi, Sayı.112, İstanbul,1993.
• Çelebi, Mevlüt, Milli Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2002.
• Erdeha, Kamil, Milli Mücadelede Vilayetler ve Valiler, Remzi Kitapevi, İstanbul,1975
• Gökbel, Asaf, Milli Mücadelede Aydın, Aydın,1964.
• Gürün, Kamuran, Ermeni Dosyası, Türk Tarih Kurumu, Ankara,1988.
• Özdemir, Hikmet, v.d, Ermeniler: Sürgün ve Göç, Türk tarih Kurumu Yayınları, Ankara,2004
• Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilali, Cem yayınevi, İstanbul,1973.
• Tansel, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, III, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul,1991.
• Türkeş, Ünal, Kurtuluş Savaşında Muğla, İstanbul,1973
• Yeghiayan, Varteks, Malta Belgeleri, İngiliz Dışişleri Bakanlığı “Türk Savaş Suçluları” Dosyası, İstanbul,1991.