The Balkan Policy Of The Emperor Manuel I. Comnenos

Yıl 2023, , 229 - 243, 30.03.2023

Alican Yener

https://doi.org/10.21551/jhf.1255628

Öz

Maintaining the historical mission of the Roman Empire and establishing an effective state in world politics is the main goal of almost all Byzantine emperors. Manuel I Komnenos, one of the emperors who took the most effective steps towards this goal, fought various enemies in the east and west. The Balkans, which is one of these struggle areas, has always been important because it contains the imperial heritage, is a door to Europe and constitutes the borders of the state. As a result of the migration and plundering in the 10th and 11th centuries, the demographic structure of the Balkans not only changed, but also the central authority disappeared. Since both the political and socio-economic developments in the Balkans directly affected the Byzantine Empire, the Balkans became a geography that should be constantly monitored and kept under control. As a matter of fact, the Balkans, which became a buffer zone for the imperial lands with the start of the Crusades, became the key to a possible domination over Italy and Dalmatia.
When Manuel Komnenos ascended the throne in 1143, the ongoing Serbian and Hungarian rebellions remained as the final problem to be solved before the empire. On the other hand, the Norman king II. Roger's ambitions on Byzantium were revealed with his attacks on Morea. Manuel, who resorted to diplomatic ways rather than producing a military solution, as a result of the alliance he established with Venice and the Germans against the Normans, II. He tried to get Roger out of the Balkans. Manuel, who wanted to establish his dominance in Serbia in search of independence, divided the Serbian Jupanisms into independent provinces by following a divide-divide-swallow policy. In Hungary, which became a ball of trouble, he fought not only against the Hungarians, but also against the influence of the Papacy and the Germans. Interfering with the Hungarian throne, Manuel III, the heir to the throne. He had Bela brought to Istanbul and III. Here the plague was assimilated under Byzantine culture. In this article, we will discuss the struggles of the Emperor Manuel Komnenos with the Balkan nations and their role in the re-establishment of the Byzantine state.

Anahtar Kelimeler

Byzantine, Hungarians, Serbians, Balkans, Manuel Comnenos

İmparator I. Manuel Komnenos’un Balkan Politikası

Öz

Roma İmparatorluğu’nun tarihsel misyonunu sürdürmek ve dünya siyasetinde etkin bir devlet kurmak hemen hemen tüm Bizans imparatorlarının temel amacıdır. Bu amaç doğrultusunda en etkili adımları atan imparatorlardan biri olan I. Manuel Komnenos, doğuda ve batıda çeşitli düşmanlarla mücadele etmiştir. Bu mücadele sahalarından bir olan Balkanlar imparatorluk mirasını barındırması, Avrupa’ya açılan bir kapı mahiyetinde olması ve devletin sınırlarını teşkil etmesi nedeniyle sürekli önem arz etmiştir. 10. ve 11. yüzyıllarda yaşanan göç ve yağmalar sonucunda Balkanların demografik yapısı değişmekle kalmamış, aynı zamanda merkezi otorite de ortadan kalkmıştır. Balkanlarda yaşanan gerek siyasi gerekse sosyo-ekonomik gelişmeler Bizans İmparatorluğu’nu doğrudan etkilediği için Balkanlar, sürekli takip edilmesi ve kontrol altında tutulması gereken bir coğrafya olmuştur. Nitekim Haçlı seferlerinin başlamasıyla imparatorluk toprakları için tampon bölge haline gelen Balkanlar, İtalya ve Dalmaçya üzerinde olası bir hâkimiyetinde anahtarı olmuştur.
Manuel Komnenos 1143’de tahta çıktığında süregelen Sırp ve Macar isyanları imparatorluğun önünde çözülmesi gereken nihai sorun olarak varlığını sürdürmekteydi. Öte yandan Norman kralı II. Roger’in Bizans üzerindeki emelleri Mora’ya yaptığı saldırılarla açığa çıktı. Askeri çözüm üretmekten ziyade diplomatik yollara başvuran Manuel, Normanlara karşı Venedik ve Almanlarla kurduğu ittifak neticesinde II. Roger’ı Balkanlardan çıkarmaya çalıştı. Bağımsızlık arayışındaki Sırbistan’da hâkimiyetini tesis etmek isteyen Manuel, parçala-böl-yut politikası güderek Sırp jupanlıklarını birbirinden bağımsız eyaletlere ayırdı. Bir sorun yumağı halini alan Macaristan’da ise sadece Macarlara karşı değil aynı zamanda Papalığın ve Almanların nüfuzuna karşı da mücadele etti. Macar tahtına müdahale eden Manuel tahtın varisi III. Bela’yı İstanbul’a getirtti ve III. Bela burada Bizans kültürü altında asimile edildi. Bu makalemizde imparator Manuel Komnenos’un Balkan uluslarıyla giriştiği mücadeleleri ve bunların Bizans devletinin yeniden cihanşümul bir yapı kazanmasındaki rolünü ele alacağız.

Anahtar Kelimeler

Bizans, Balkanlar, Macarlar, Sırplar, Manuel Komnenos

Destekleyen Kurum

Gaziantep Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü

Teşekkür

Çalışmalarımda yardımları ve rehberliği için sayın hocam Dr. Öğr. Üyesi Fatma ÇAPAN'a teşekkürü borç bilirim.

Kaynakça

• Barany, Attila, The Politics of Piroska’s Marriage: Byzantium, Hungary and The Normans, Central European University Press, Budapest 2019.
• Chalandon, Ferdinand, Les Comnene: II. Jean Comnene et Manuel Comnene, Burt Franklin Research & Source Work Series 2, New York 1960.
• Circovic, Sima M., The Serbs, trc. Vuk Tosic, Blackwell Publishing, Oxford 2004.
• Demirkent, Işın, “14.Yüzyıla Kadar Balkan Yarımadasında Bizans Hâkimiyeti”, I. Kosova Zaferinin 600. Yıldönümü Sempozyumu Bildiriler”, TTK Yayınları, Ankara 1989, s. 1-11.
• Fine, John Van.Antwerp, The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century, The University of Michigan Press, Michigan 1991.
• Gregory, Timoty, Bizans Tarihi, trc. Esra Ermert, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2016.
• Jirecek, Constantin, Geschichte Der Serben, Friedrich Andreas Perthes A.G., Gotha 1911.
• Khoniates, Niketas, Historia, trc. Fikret Işıltan, TTK Yayınları, Ankara 2020.
• Kretschmayr, Heinrich, Geschichte von Venedig, Friedrich Andreas Perthes Aktiengesellschaft, Gotha 1905.
• Kurat, Akdes Nimet, IV-XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, TTK Yayınları, Ankara 1972.
• Magdalino, Paul, The Empire of Manuel I Komnenos 1143-1180, Cambridge University Press, Cambridge 2002.
• Makk, Ferenc, The Arpads and the Comneni Political Relations between Hungary and Byzantium in the 12th Century, Akademiai Kiado, Budapest 1989.
• Moravcsik, Gyula, Byzantium and the Magyars, Adolf M. Hakkert Publisher, Amsterdam 1970.
• Nicol, Donald, Bizans ve Venedik Diplomatik İlişkiler Üzerine, trc. Gül Çağalı Güven, Sabancı Üniversitesi Yayınevi, İstanbul 2000.
• Norwich, John Julius, Bizans III, trc. Selen Hırçın Riegel, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2012.
• Ostrogorsky, Georg, Bizans Devleti Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, TTK Yayınları, Ankara 2015.
• Ostrogorsky, Georg, “Urum-Despotes: Die Anfange Despoteswürde in Byzanz”, Byzantinische Zeitschrift”, S. 44, Belgrad 1951, s. 448-460.
• Özer, Berkay, “II. Ioannes Komnenos Dönemi Bizans-Macar İlişkileri ve Sırp İsyanı (1127-1129), Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, III/II, Ankara 2020, s. 435-441.
• Vasiliev, Alexander, Bizans İmparatorluğu Tarihi, trc. Tevabil Alkaç, Alfa Yayınları, İstanbul 2016.
• Yener, Alican, “Doğu Roma İmparatoru I. Aleksios Komnenos Dönemi (1081-1118)”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep 2019.