Osmanlı Sefer Organizasyonlarında Hassa Mimarlar Ocağının Fonksiyonu (XVIII. Yüzyılda)

Yıl 2024, , 122 - 130, 19.06.2024

Serhat Kuzucu

https://doi.org/10.21551/jhf.1492075

Öz

Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri gücü ve örgütlenmesi, tarih boyunca merak konusu olmuştur. İmparatorluğun kuruluş yıllarından itibaren, Osmanlılar sürekli olarak askeri yapılarını geliştirmiş ve değiştirmişlerdir. XV. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, ordunun örgütlenmesi ve disiplini, dünyanın en güçlü ordularından birini oluşturmuştur. Osmanlılar dizayn ettikleri bu ordu sayesinde XV. yüzyıldan XVIII. yüzyıl ortalarına kadar başta Hristiyan Avrupa devletleri olmak üzere birçok devlete kendi topraklarında meydan okumuş ve onlara yüzyıllar boyu korku salmıştır. Bu muhteşem ve muazzam orduyu zafere taşıyan sadece eli silahlı bir güç örgütlenmesi şeklinde ele almak büyük yanılgı ve hattadır. Zira Osmanlı ordusunun savaşlardaki başarısında sefer öncesi uygulanan lojistik faaliyetleri, yapılan hazırlıklar ve organizasyonların önemi yadsınamaz. Osmanlılar, zaferlerini sağlam temellere dayanan savaş stratejileri ve askeri erdemlerle desteklediler. Harp lojistiğini ve savaş silahlarının en üst düzeyini kullanarak, düzenli bir ordu yapısı oluşturmayı başardılar, tıpkı bir çarkın dişlileri gibi uyumlu ve düzenli bir şekilde işleyen bir ordunun oluşumunu sağladılar. Osmanlılar bu sayede tarih boyunca birçok zafer kazanarak topraklarını üç kıtaya yayarak tarihte eşine az rastlanan muazzam bir imparatorluk haline geldiler. Bu çalışmada dünya askerî tarihi açısından hep bir merak konusu olan bu muhteşem Osmanlı ordunun, askerî teşkilat yapısından, örgütlenmesinde, önemli bir yere sahip Hassa Mimarlar ocağının sefer lojistik faaliyetlerindeki görev ve sorumlulukları tüm yönleriyle ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, 18. Yüzyıl, Hassa Mimarları, Ordu, Sefer

The Function of the Hassa Architects Corps in Ottoman Campaign Organizations (in the 18th Century)

Öz

The military strength and organization of the Ottoman Empire have long been a subject of fascination. From the early years of its inception, the Ottomans consistently refined and adapted their military structures. By the late 15th century, the organization and discipline of the army had forged one of the most powerful military forces in the world. The Ottomans, thanks to the army they designed, challenged many states, especially Christian European ones, in their own territories from the 15th century to the mid-18th century, instilling fear in them for centuries. It would be a significant mistake to only consider the magnificent and immense army as the sole factor leading to victory. The logistical activities carried out before campaigns, preparations, and organizational efforts are undeniable factors in the success of the Ottoman army in battles. The Ottomans fortified their victories with sound war strategies and military virtues. By employing advanced warfare logistics and utilizing state-of-the-art weaponry, they succeeded in establishing a structured army, akin to the gears of a well-oiled machine, functioning harmoniously and systematically. Through this, the Ottomans achieved numerous triumphs throughout history, expanding their territories across three continents and evolving into a monumental empire rarely paralleled in history.In this study, the magnificent Ottoman army, which has always been a subject of curiosity in world military history, is comprehensively examined from its military organizational structure to the significant role of the Hassa Architects' Guild in campaign logistics activities.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, 18th Century, Hassa Architects, Army, Campaign

Kaynakça

• Afyoncu, Erhan. “XVI. Yüzyılda Hassa Mimarları”, Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir, 1999, 207-216.
• Afyoncu, Fatma. XVII. Yüzyılda Hassa Mimar Ocağı, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
• Agoston, Gabor. Osmanlı’da Savaş ve Serhad, çev. Kahraman Şakul, Timaş Yayınları, İstanbul, 2013.
• Agoston, Gabor. Osmanlı’da Strateji ve Askerî Güç, çev. M. Fatih Çalışır, Timaş Yayınları, İstanbul, 2015.
• Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara, 2003.
• Güneş, Gülcan Avşin. “Hassa Mimarlar Ocağı ve Mimar Sinan”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), 7 (XVII), 2014, 375-391.
• Halaçoğlu, Yusuf. Osmanlılarda Ulaşım ve Haberleşme (Menziller), PTT Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 2002.
• Hersek, Can M. “Osmanlı İmparatorluğunda Mimarlar ve Yapı Esnafı”, İslami Araştırmalar Dergisi, IV (Ocak), 1990, 42-48.
• İnalcık, Halil. Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ, çev. Ruşen Sezer, Kronik Kitap Yayınları, İstanbul, 2003.
• İnbaşı, Mehmet. Ukranya’da Osmanlılar (Kamaniçe Seferi ve Organizasyonu (1672), Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2004.
• Kuzucu, Serhat. Kırım Hanlığı ve Osmanlı-Rus Savaşları, Selenge Yayınevi, İstanbul, 2013.
• Turan, Şerafettin. “Osmanlı Teşkilâtında Hassa Mimarları”, Tarih Araştırmaları Dergisi, I/1, 1963, 159-202.
• Turan, Şerafettin. “Mimarbaşı”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi C. 30, TDV Yayınları, İstanbul, 2005, 90-91.
• Yıldız, Hakan. 2006. Hadi Osmanlı Sefere (Prut Seferi’nde Organizasyon ve Lojistik), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.