THE MEMORY OF CRIMEA’S INDEPENDENCE: THE ROLE OF EMEL JOURNAL IN NATIONAL SOLIDARITY AND IDENTITY CONSTRUCTION

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 261 - 278, 03.07.2025

Coşkun Kumru , Gizem Doğan

https://doi.org/10.21551/jhf.1700464

Öz

Founded in 1930, Emel Journal became not only the voice and representative of the Crimean Tatars in exile but also a vital platform for the Crimean national independence movement. Over time, Emel Journal attained a distinguished status for its efforts to preserve the Crimean Tatar national identity and its influence within the diaspora. It served not merely as a publication but also as a means to sustain the ideals of independence and the identity struggle of the Crimean Tatars. In the process of the Crimean Tatars' national independence struggle and identity construction, the year 1917, when the Crimean Kurultay convened, marked a significant turning point. Emel Journal not only commemorated the day of independence but also transformed it into a symbol of the people’s national solidarity. The celebrations of Independence Day, as recounted in the journal, were instrumental in reinforcing the historical unity of the people and preserving the Crimean Tatar identity. This study aims to examine the Crimean Tatars’ national independence struggles in the early 20th century, their efforts to preserve Tatar identity, and the remembrance of Crimea’s liberation through the lens of Emel Journal. Our study highlights not only the historical narrative of Crimea’s liberation and the associated commemorative events but also their significant role in the construction of the Crimean Tatar national identity and culture. The paper discusses how the content presented in Emel Journal served to keep the national memory of the Crimean Tatar people alive and explores the efforts to establish national consciousness within the framework of remembering Crimea’s liberation.

Anahtar Kelimeler

Emel Journal , Crimea , Crimean Tatars , Crimean Kurultay , National Independence

Kırım’ın Bağımsızlık Hafızası: Emel Mecmuası’nın Milli Dayanışma Ve Kimlik İnşasındaki Rolü

Öz

1930 yılında yayın hayatına başlayan Emel Mecmuası, Kırım
millî bağımsızlık mücadelesinin yanı sıra muhaceretteki
Kırım Tatarlarının sesi ve temsilcisi olmuştur. Emel
Mecmuası, zaman içerisinde Kırım Tatar millî kimliğinin
muhafazası noktasındaki çabaları ve diasporadaki etkisi
itibarıyla müstesna bir konuma sahip olmuştur. Mecmua,
sadece bir yayın organı olmakla kalmamış, aynı zamanda
Kırım Tatarlarının bağımsızlık ülküsünü ve kimlik
mücadelesini yaşatan bir işlev görmüştür. Kırım Tatarlarının
millî bağımsızlık davası ve kimlik inşası sürecinde, Kırım
Kurultayı’nın toplandığı 1917 yılı önemli bir dönüm noktası
olmuştur. Mecmuada aktarılan bağımsızlık gününe dair
kutlamalar, halkın tarihsel birliğini pekiştirmenin yanı sıra
Kırım Tatar kimliğinin korunması yolunda önemli bir adım
olmuştur. Mecmuada yer verilen konferans ve anma
yazılarında, Kırım’ın kadim zamanlarına dair kesitler
sunularak halkın millî duygularını güçlendirme amacı
güdülmektedir. Bu çalışma Kırım Tatarlarının 20. yüzyılın
başlarındaki millî bağımsızlık mücadelelerini, Tatar kimliğini
koruma noktasındaki çabalarını ve Kırım’ın kurtuluşunun
hatırlanmasını Emel Mecmuası üzerinden incelemeyi
amaçlamaktadır. Çalışmamız, Kırım’ın kurtuluşu ve bu
bağlamdaki anma etkinliklerini sadece bir tarihsel anlatı
olarak değil, aynı zamanda Kırım Tatarlarının millî kimlik ve
kültür inşasında oynadığı önemli rolü de ortaya koymaktadır.
Bildiride, Emel Mecmuası’nın sunduğu içerik üzerinden
Kırım Tatar halkının millî hafızasının nasıl diri tutulduğu,
Kırım’ın kurtuluşunun anılması çerçevesinde millî bilincin
tesisi çabaları tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Emel Mecmuası , Kırım , Kırım Tatarları , Kırım Kurultay , Milli Bağımsızlık

Kaynakça

• Aksu, Ali, “Romanya’da Müslüman Olmak: Romanya Müslümanlarının Dinî, Kültürel ve Eğitim Durumları”, Balkanlarda İslâm: Miadı Dolmayan Umut, ed. Muhammet Savaş Kafkasyalı, V, Tika Yayınları, Ankara, 2016, s. 163-221.
• Aydın, Filiz Tutku, Émigré, Exile, Diaspora, and Transnational Movements of the Crimean Tatars: Preserving the Eternal Flame of Crimea, Palgrave Macmillan, Cham, 2021.
• Bennigsen, Alexandre - Lemercier-Quelquejay, Chantal, Step’de Ezan Sesleri, İrfan Yayınevi, İstanbul, 1994. Kırımer, Cafer Seydahmet, “Kurultay”, Emel, sayı 11 (Teşrîn-i sânî 1937), s. 4-11.
• Kırımer, Cafer Seydahmet, “Emel Mecmuasına”, Emel, sayı 5 (Mart 1930), s. 33-34.
• Çelebi Cihan, “Kurultay”, Emel, sayı 3 (Mart-Nisan 1961), s. 3-5.
• Devlet, Nadir, Millet ile Sovyet Arasında: 1917 Ekim Devriminde Rusya Türklerinin Varoluş Mücadelesi, Başlık Yayın Grubu, İstanbul, 2011.
• Dobrucalı, “Dobruca’daki Kırım Türkleri II”, Emel, sayı 18 (Eylül-Ekim 1963), s. 17.
• Eren, Nermin, “Crimean Tatar Communities Abroad”, The Tatars of Crimea: Return to the Homeland, ed. Edward A. Allworth, Duke University Press, Durham & London, 1998, s. 323-351.
• Fisher, Alan, Kırım Tatarları, Selenge Yayınları, İstanbul, 2009.
• Hablemitoğlu, Necip, Yüzbinlerin Sürgünü: Kırım’da Türk Soykırımı, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2004.
• Hablemitoğlu, Şengül - Hablemitoğlu, Necip, Şefika Gaspıralı ve Rusya’da Türk Kadın Hareketi (1893-1920), Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2004.
• Kaçalin, Mustafa S. “Nûman Çelebi Cihan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Cilt XXXIII. TDV Yayınları, İstanbul, 2007.
• Kahraman, Alter, The Crimean Tatar National Movement in the Publications of inner and outer diaspora: Lenin Bayragı, Emel and Dergi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrasya Çalışmaları Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2014.
• Kırım’ın Kurtuluşu Anılması, Emel Mecmuası Matbaası, Emel, sayı 4, t.y.
• Kırımal, Edige, Kırım Türklerinin Millî Mücadelesi, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2023.
• Kırımca, Seyit Ahmet, “Symbols: The National Anthem and Patriotic Songs by Three Poets”, The Tatars of Crimea: Return to the Homeland, ed. Edward A. Allworth, Duke University Press, Durham & London, 1998, s. 71-83.
• Kırımer, Cafer Seydahmet, “Kurultay ve Kırım İstiklâl Davası”, Emel, sayı 16 (Ağustos 1930), s. 165.
• Kırımer, Cafer Seydahmet, Rus Tarihinin İnkılâba Bolşevizme ve Cihan İnkılâbına Sürüklenmesi, Pulhan Matbaası, İstanbul, 1948.
• Kırımlı, Hakan, Kırım Tatarlarında Millî Kimlik ve Millî Hareketler (1905-1916), TTK. Yayınları, Ankara, 2010.
• Kırımlı, Hakan, “Kırım (Rus İdaresi Dönemi)”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Cilt. XXV. TDV Yayınları, İstanbul, 2002.
• Kırımsar, “Cafer Seyidahmed Kırımer”, Emel, sayı 65 (Temmuz-Ağustos 1971), s. 34-40.
• Landau, Jacob M., Pan-Turkism: From Irredentism to Cooperation, Hurst & Co. Publishers, London, 1995.
• Magocsi, Paul Robert, A History of Ukraine, University of Toronto Press, Toronto & Buffalo & London, 1996. Otar, İsmail, “Rus Emperyalizminin Kırım Türklerini İmhası”, Emel, sayı 47 (Temmuz-Ağustos 1968), s. 14-15.
• Petroviç, Alexandre, “Emel Mecmuası Hakkında”, Emel, sayı 95 (Temmuz-Ağustos 1976), s. 13-15.
• Sasse, Gwendolyn, The Crimea Question: Identity, Transition, and Conflict, Harvard University Press, Cambridge, Mass., 2007.
• Tekne, Kamelya, V. Yelagin’e Göre İnkılâp Yıllarında Kırım Tatarlarının Millî Hayâlleri, Doğu Kütüphanesi, İstanbul, 2021.
• Toprak, Feyza, Perception of homeland among Crimean Tatar diaspora living in Turkey as reflected on the diaspora journal Emel, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrasya Çalışmaları Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2013.
• Uehling, Greta Lynn, Beyond Memory: The Crimean Tatars’ Deportation and Return, Palgrave Macmillan, New York, 2004.
• Ülküsal, Müstecip, Dobruca ve Türkler, Emel Basımevi, Köstence, 1940.
• Ülküsal, Müstecip, Kırım Yolunda Bir Ömür, Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Merkezi Yayınları, Ankara, 1999.
• Williams, Brian Glyn, The Crimean Tatars: The Diaspora Experience and the Forging of a Nation, Brill, Leiden & Boston & Köln, 2001.