The Issue of Turkic Population in Iran in the Turkish Public Opinion

Yıl 2021, , 499 - 509, 29.03.2021

Asim Jannatov

https://doi.org/10.21551/jhf.899553

Öz

Zengin bir devlet geçmişine sahip İran, her zaman çok uluslu bir etnik yapıya sahip olmuştur.
Arap işgalinden sonra Türk hanedanlarının, özellikle de Azerbaycan Türklerinin bugünkü İran’da iktidarda
olduğu ve yüzyıllarca İran’ı yönettiği bilinmektedir. Tarihsel süreçlerin bir sonucu olarak, Türkler
günümüz İran’ın hemen hemen tüm yerleşim yerlerine yayılmıştı. İran’ın etnik haritasına dikkat edersek,
Türklerin Azerbaycan, Türkiye, Türkmenistan, Afganistan ve Irak’ı çevreleyen tüm illerde, Hazar Denizi
ve Körfez kıyılarında ve ülkenin tüm merkez ayaletlerinde yerleştiğini görebiliriz. İran’daki Türk nüfusu
meselesi, Türkoloji’de de önemli konularından birini oluşturmaktadır. Bununla birlikte İran’da yaşayan
Türk halklarının tam sayısı konusunda bilimsel literatürde kesin bir görüş yoktur. Belirtmek gerekirki,
farklı yıllarda Türkiye kamuoyu tarihinde İran’daki Türk nüfusu ile ilgili çok sayıda makale yayınlanmıştı.
Bu yazıların dikkatlice incelenmesi, konunun bilimsel açıdan anlaşılmasında önemli bir rol oynayacaktır.

Anahtar Kelimeler

İran'ın etnik yapısı, İran'da türk nüfusu, Türkiye kamuoyu

Destekleyen Kurum

Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Şarkşinaslık Enstitüsü

Teşekkür

Yayın işleminde emeyi geçen tüm ekipe teşekkürlerimi iletirim.

İran’da Türk Nüfusu Meselesi Türkiye Kamuoyunda

Öz

Iran has always been presented as a multi-ethnic structure with its rich history of statehood. It is known that after the Arab occupation, Turkic dynasties, especially Azerbaijani Turks were in power in today's Iran and ruled the country for centuries. As a result of historical processes, the Turks spread to almost all settlements of present-day Iran. If we examine the ethnic map of Iran, we can observe that Turks live in all the provinces bordering Azerbaijan, Turkey, Turkmenistan, Afghanistan and Iraq, on the shores of the Caspian Sea and the Gulf, and in the central parts of the country. Undoubtedly, “the number of Turkic people in Iran” is one of the most important issues in Turkology. However, there is no unequivocal opinion in the scientific literature about the exact number of Turkic peoples living in Iran. However, a large number of scientific articles on the “Turkic population in Iran” have been published in the Turkish public opinion in different years. A thorough study of these writings plays an important role in the study of the issue.

Anahtar Kelimeler

ethnic composition of Iran, Iranian Turks, Turkish public opinion

Kaynakça

• 1. Ağaoğlu, Ahmet,“İran ve İnkılabı”, Zerbamat Basımevi, Ankara 1941
• 2. Albayrak, Recep,“Türklerin İranı”, C. I, Berikan Yayınları, Ankara 2013
• 3. Atsız, H.Nihal, “Makaleler I”, İrfan Yayınevi, İstanbul 1997, s. 55
• 4. Attar, Aygün,“İranın Etnik Yapısı”, Divan Yayıncılık, Ankara 2006
• 5. Azer, Sanan,“İran türkləri”, Cümhuriyyet Matbaası, İstanbul 1942
• 6. Bademci, Ali,“İranda Türklerin Bin Yılı”, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2018
• 7. Baykara, Hüseyin,“İran İnkilabı ve Azatlık Hareketleri”, Emek Matbaacılık Tesisleri, İstanbul 1978
• 8. Caferoğlu, Ahmet, “İran Türkleri”, Türk Kültürü, Sayı 50, Yıl V, Aralık 1966
• 9. Çetiner, Yılmaz,“İran Türkleri ve İkili Münasebetlerimiz”, Birlik Aylık Dışpolitika Dergisi, Ankara, Eylül 1977,
• 10. Erendor, Metin,“İranda Türk Kimliği”, Kamer yayınları, İstanbul 2018
• 11. Haghdar, Ali Asghar,“İran Türklerinin Kimlik Renösansı”, Türkçeye çeviren Macit Araz, Sonçağ yayınları, Ankara 2017
• 12. Kafkasyalı, Ali,“İran Coğrafyasında Türkler”, Bilgeoğuz, İstanbul 2011
• 13. Kayabalı, İsmail, Arslanoğlu, Cemender,“İran Türkleri”, Azerbaycan Türk Kültür Dergisi, Yıl 26, Sayı 223, 1977
• 14. Ören, Mehmet Metin,“İran Türkleri Hürriyet Hareketleri”, Mars Matbaası, Girne 1980
• 15. Rasim, Mehmet,“Dünya Türklüğü I – İran Türkleri”, Ocak Araştırma ve İnceleme Dergisi, Yıl 5, Sayı 3, Mayıs 1972
• 16. Raymon, Furon, “İran”, İstanbul 1943
• 17. Resulzade, Mehmed Emin,“İran Türkleri”, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1993
• 18. Saray, Mehmet,“Türk-İran İlişkileri”, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2019
• 19. Tağıyeva, Ş., Rəhimli, Ə., Bayramzadə, S., “Güney Azərbaycan”, Orxan, Bakı 2000
• 20. Tarakçı, Cansu,“İran türkleri”, Rusya Araştırmaları Enstitüsü (RUSEN), Avrasya, Güney Kafkasya Araştırmaları, İran türkleri, Ankara, Aralık 2017
• 21. Tebrizli, Murtuza Nizamettin,“Bugünkü Azerbaycan Davası esas ve sebepleri”, Gün Basımevi, İstanbul 1946