Women’s Savings in Economic Life in the Light of Galata Court Records

Yıl 2021, , 745 - 757, 22.06.2021

Mustafa Akbel

https://doi.org/10.21551/jhf.904856

Öz

People need an income do sustain their lives. This income earned through various economic activities by the person oneself. People either invest their money on their own or use in economical life in ether cities. Economic activities can be also performed by women that consist of half of society. Women have an important position in the family of structure of the Ottoman. While women fulfill their duty in the family also they may involve in work life and make saving. Even though me have limited information about social life of women, we can reach some information about their economical status and savings through Shari'a registers. It can be said that especially women were active in real estate and sales of goods. It is possible to reach information about presence of women and their role in economic life. Women have right to have movable and in-movable property. According to Islamic law, men are not allowed to interfere usage of property belong women as long as they are alive. Particularly women have legal right to control their inheritance and on the properties they gain by working themselves. The aim of this study is to focus an women ’s economical savings and evaluate them. Besides to Galata Shari'a registers we take into consider other studies about this topic.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, Tulip Period, Istanbul, Galata, Women

Galata Şer’iyye Sicilleri Işığında Osmanlıda Kadının Ekonomik Hayattaki Tasarrufları

Öz

Özet
İnsanlar hayatlarını sürdürmek için bir gelire sahip olmalıdırlar. Bu geliri kişi kendisi değişik ekonomik faaliyetler yaparak elde etmektedir. Kişiler sahip oldukları ekonomik değeri ya kendisi işletir ya da başka şekillerde iktisadi hayatın içine sokar. İktisadi faaliyetler toplumun yarısını oluşturan kadınlar tarafından da yapılabilmektedir. Osmanlıda kadın aile içerisinde oldukça önemli bir konuma sahipti. Kadın aile içerisindeki görevlerini yerine getirdiği gibi çalışma hayatında yer alıp ekonomik tasarruflarda da bulunabilmekteydi. Kadınların sosyal yaşamlarına ilişkin bilgiler az olsa da, bilhassa dönemin şer’iyye sicillerinde ekonomik durumları ve tasarrufları ile ilgili muhtelif bilgilere ulaşmak mümkün olabilmektedir. Özellikle kadınların gayr-i menkul ve eşya satışı konusunda etkin oldukları söylenebilir. Kadınının ekonomik hayattaki varlığı ve bir aktör olarak oynadığı roller hakkında bilgilere ulaşmak mümkündür. Kadınların taşınır ve taşınmaz mülk sahibi olma hakları bulunmaktadır. İslam hukukuna göre; kadın yaşadığı sürece erkeğin kadının mallarına el sürme hakkı bulunmamaktaydı. Özellikle kadının şehirlerde kendisine miras yolu veya azda olsa kendisinin çalışarak kazandığı mülkler üzerinde çeşitli tasarrufları olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Osmanlı toplumunda kadının ekonomik tasarrufları üzerinde durmak ve bunlar hakkında değerlendirmeler yapmaktır. Çalışmada temel alınacak Galata şer’iyye sicilleri yanında yapılan araştırmalar üzerinden konu değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Lale Devri, İstanbul, Galata, Kadın

Kaynakça

• Galata Şer’iyye Sicillleri: 244 Numaralı Defter. 245 Numaralı Defter. 250 Numaralı Defter. 253 Numaralı Defter. 256 Numaralı Defter. 259 Numaralı Defter. 266 Numaralı Defter. 267 Numaralı Defter. 270 Numaralı Defter. 272 Numaralı Defter.
• Arel, Ayda (1982), Osmanlı Konut Geleneğinde Tarihsel Sorunlar, Ege Üniversitesi Güzel sanatlar Fakültesi Yayınları, İzmir.
• Bardakoğlu, Ali, (1992), “Bey’ ”, DİA, Cilt 6, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 13-19
• Barkan, Ömer Lütfi (1980), Türkiye’de Toprak Meselesi, Toplu Eserler I, İstanbul.
• Barkey, Karen (2011), Farklılıklar İmparatorluğu Karşılaştırmalı Tarih Perspektifinden Osmanlılar, Versus Kitap, İstanbul.
• Cin, Halil (1991), “Arazi”, DİA, Cilt 3, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 344;
• Dursteler, Eric R. (2006), Venetians in Constantinople Nation, Identity, and Coexistence in the Early Modern Mediterranean, The Johns Hopkins University Press, Baltimore . Eldem, Edhem (1999), “18. Yüzyıl ve Değişim”, Cogito Omanlılar Özel Sayısı, S.19, İstanbul, s. 189-200.
• Erkan, Nevzat (2012), 18.Yüzyılın İlk Yarısında Üsküdar’da Müslim-Gayrimüslim İlişkileri – Şer’iyye Sicilleri ve Müdevvel Kaynaklar Işığında- (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Faroqhi, Suraiya (1988), “Onaltıncı ve Onyedinci Yüzyıl Kadı Sicillerinde Kaydolan Ev Satışlarıyla İlgili Belgelerin Şekil Açısından Değişimi”, Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomatik Semineri: Bildiriler Ed. Mübahat S. Kütükoğlu, İstanbul, s. 201-202.
• Faroqhi, Suraiya (2001), “Kentlerde Toplumsal Yaşam”, Ed. Halil İnalcık, Donald Quataert, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt 2, Eren Yayıncılık, İstanbul.
• Faroqhi, Suraiya (2009), Orta Halli Osmanlılar, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• Haberer, Michael (2003), Osmanlıda Bir Köle Brettenli Michael Heberer’in Anıları 1585-1588, Çev. Turkis Noyan, Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Heyd (2000), Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, Çev. Enver Ziya Karal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Judıth E. Tucker (2008), Women, Family, And Gender In Islamic Law, Cambridge University Press, New York.
• Kömürciyan, Eremya Çelebi (1998), İstanbul Tarihi XVII. Asırda İstanbul, Haz. Hrand D. Andreasyan, Eren Yayınları, İstanbul.
• Marcus, Abraham (2013), Modernliğin Eşiğinde Bir Osmanlı Şehri Halep, Çev. Mehmet Emin Baş, Küre Yayınları, İstanbul.
• Nicol, Donald M. (2000), Bizans ve Venedik: Diplomatik ve Kültürel İlişkiler Üzerine, Çev. Gül Çağalı Güven, Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Ortaylı, İlber (1996), “Galata”, DİA, Cilt 13, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, s. 303.
• Ortaylı, İlber(2001), “Osmanlı Devletinde Kadı”, DİA, C. 24, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s.69-73.
• Öz, Mehmet (1999), “Onyedinci Yüzyılda Osmanlı Devleti: Buhran Yeni Şartlar ve Islahat Çabaları Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, Türkiye Günlüğü, S.58, Kasım- Aralık, İstanbul, s. 48-53.
• Pamuk (2002), “Kuruş”, DİA, Cilt 16, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, , s. 458-459.
• Pamuk (2005), Osmanlı-Türkiye İktisadî Tarihi 1500-1914, İstanbul.
• Pamuk, Şevket (2000), İstanbul ve Diğer Kentlerde 500 Yıllık Fiyatlar ve Ücretler 1469-1998, Ankara . Peirce, Leslie (2005), Ahlak Oyunları 1540-1541 Osmanlı’da Ayntab Mahkemesi ve Toplumsal Cinsiyet, Çev: Ülkün Tansel, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Quataert, Donald (2002), Osmanlı İmparatorluğu 1700-1922, Çev. Ayşe Berktay, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Ronald C. Jennings (1999), “Women in Early 17th Century, Ottoman Judicial Records-The Sharia Court of Anatolian Kayseri” Studies on Ottoman Social History in The Sixteenth and Seventeenth Centuries, The Isis Press, İstanbul.
• Ronald C. Jennings, Christian and Muslims in Ottoman Cyprus and the Mediterranean Worl, 1571- 1640 Newyork and London 1993.
• Rossitsa Gradeva, “Towards A Portrait Of ‘The Rich’ In Ottoman Provincial Society: Sofia In The 1670”, https://aubg.academia.edu/RossitsaGradeva, s. 147-197. (erişim tarihi 12. 10. 2014).
• Salzmann, Ariel (2011), Modern Devleti Yeniden Düşünmek Osmanlı Ancien Reime’i, Çev. Ayşe Özdemir, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Schweigger, Saloman (2007), Sultanlar Kentine Yolculuk (1578-1581), Çev. Turkis Noyan, Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Tabak, Faruk (2010), Solan Akdeniz 1550-1870 Coğrafi –Tarihsel Bir Yaklaşım, Çev. Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Tan, M. Turhan (2011), Lâle Devri, Kapı Yayınları, İstanbul.
• Turan, Şerafettin (2000), Türkiye-İtalya İlişkileri I, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Ze’evi, Dror, (2000), Kudüs 17. Yüzyılda Bir Osmanlı Sancağında Toplum ve Ekonomi, Çev. Serpil Çağlayan, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.