Abdurrahman Âdil (Eren)’in Osmanlı Matbûat Âlemine Dair Hâtıraları

Yıl 2021, , 636 - 654, 22.06.2021

Bahattin Çatma

https://doi.org/10.21551/jhf.905224

Öz

Tarih araştırmalarında hatırat türü eserler kaynak niteliği taşıyor olmaları bakımından önemli yere sahiptirler. Söz konusu Osmanlı Devleti’nin son dönemi olduğunda bu türün önemi araştırmalar açısından daha da bir değer kazanmaktadır. Özellikle II. Meşrutiyet’in ilanını müteakip dönemlerde hatırat türü eserlerin sayısında önemli oranda artışın olması bu döneme dair araştırmalarda bu eserleri birincil kaynak olarak değerlendirmeyi elzem kılmaktadır. Bu dönem içerisinde muhtelif gerekçelerle müstakil eser halinde kaleme alınan hatıraların büyük bir kısmını son yıllarda ayniyle latinize edilerek ve sadeleştirme yoluna gidilerek neşredildiği görülmektedir. Bu müstakil eserlerin yanı sıra çeşitli gazete ve mecmualarda daha özel birtakım alanlarda gerek seyahatler neticesinde gerekse muhtelif mecralardaki tanıklıklar üzerinden tefrika şeklinde neşredilen ve hatıraları ihtiva eden metinler de vardır. Çalışmada, Abdurrahman Âdil (Eren)’in tefrika şeklinde neşredilen ve Osmanlı matbuât âlemine dair hatıralardan müteşekkil “Matbu’ât-ı Osmâniye Hâtıraları” başlığıyla İkdâm gazetesinde yayınladığı hatıraları transkribe edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Abdurrahman Âdil (Eren), Osmanlı Basını, Hatırat Türü Eserler

Abdurrahman Âdil Eren’s Memoirs Regarding the Universe of the Ottoman Press

Öz

In historical studies, memoir type publications have an important place in terms of being a source. When it comes to the last period of Ottoman Empire, the importance of this species gains more value in terms of research. Especially after the proclamation of the 2nd Constitutional , the significant increase in the number of memoir type publications makes it important to consider memoirs as primary sources in researches of this period. During this period, it is seen that most of the memoirs written as seperate works for variouıs reasons have been published in recent years by latinizing and simplifying them. In addition to this individual works, there are also texts that contain memoirs, published as a series of articles in various newspapers and magazines, both as a result of travels and through testimonies in various fields. In this study, the memoirs of Abdurrahman Adil (Eren) published in the form of a series of articles and published in the newspaper Ikdam under the heading “Matbu’ât-ı Osmâniye Hâtıraları” consisting of his memories about the Ottoman press world were transcribed.

Anahtar Kelimeler

Abdurrahman Âdil (Eren), The Ottoman Press, Memoir type publications

Kaynakça

• Birinci A., “Hatırat Türündeki Kaynakların Tarihi Araştırmalardaki Yeri ve Değeri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 41, 1998, s. 611- 620.
• Caesar G. I., Gallia Savaşı, Çev. Furkan Akderin, Alfa Yayınları, İstanbul, 2006.
• Halil Halid, Bir Türkün Ruznamesi, Klasik Yayınları, İstanbul, 2008.
• Halil Sami, “Rusya Hâtırâtımdan –I”, Tearüf-i Müslimin, 1/10, s.164-166.
• Halil Sami, “Rusya Hâtırâtımdan –II”, Tearüf-i Müslimin, 1/12, s.195-197.
• Halil Sami, “Rusya Hâtırâtımdan –III”, Tearüf-i Müslimin, 1/14, s.229-231.
• ---------------İkdâm, 1 Cemaziyulahir 1340, Nu: 8936, s. 4.
• ---------------İkdâm, 10 Rebiyül-evvel 1340, Nu: 8857, s. 2.
• ---------------İkdâm, 13 Receb 1340, Nu: 8975, s. 3.
• ---------------İkdâm, 15 Şa’bân 1340, Nu: 9007, s. 3.
• ---------------İkdâm, 18 Rebiyül-evvel 1340, Nu: 8864, s. 4.
• ---------------İkdâm, 25 Rebiyül-evvel 1340, Nu: 8871, s. 2.
• ---------------İkdâm, 3 Rebiyül-ahir 1340, Nu: 8878, s. 2.
• ---------------İkdâm, 6 Cemaziyülevvel 1340 , Nu:8911, s. 4.
• Kara, H., “İkdamcı Cevdet›in İsviçre Notları Işığında Osmanlı Aydınının Batı Algısı”, History Studies İnternational Journal Of History, 10/7, 2018, s.163-184.
• Kütükoğlu, M., Tarih Araştırmalarında Usul, Elif Kitabevi, İstanbul, 2007.
• Okay, O., “Hâtırat”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 16, İstanbul, 1997, s. 445-449.
• Sâmi Paşazâde, Sezai, “İsviçre Hâtırâtı”, Edebiyat-ı Umumiye Mecmuası, 1/14, s. 241-244.
• Sâmi Paşazâde, Sezai, “İsviçre Hâtırâtı”, Edebiyat-ı Umumiye Mecmuası, 1/15, s. 257-258.
• Talât Paşa’nın Anıları, Yay. Haz. Alpay Kabacalı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2000.
• Togan, Z. V., Tarihte Usul, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1985.
• Turan A., “Abdurrahman Âdil Eren’in (1868-1942) Hayatı, Eserleri ve Mahkeme-i Temyiz Adlı Eserinin Tahlili”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, 23, 2017, s. 57-80.
• Yalçın, H. C., (1975), Edebiyat Anıları, Basıma Haz., Rauf Mutluay, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.