Horasan’da Tarım Ve Hayvancılık Faaliyetleri (8-10. Y.Y.)

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 3, 139 - 161, 14.12.2018

Yunus Arifoğlu

https://doi.org/10.21551/jhf.471768

Öz

Neolotik dönem ile insan hayatına
giren tarım, hayatın mecrasını yerleşiğe büründürdü. Eskiçağ’dan
itibaren tarım ve hayvancılığın yapıldığı bölgelerden birisi de Horasan’dır. Ortaçağ’da
Horasan, Harîzm, Maveraünnehir, Hindistan ve İç İran coğrafyalarını birbirine
bağlayan bir coğrafyada yer almaktaydı. Bu çalışmada Horasan bölgesinin
Abbasiler döneminde tarım ve hayvancılık hayatı incelenecektir. Burada ilk
olarak tahıl, sanayi ve bakliyat tarımına değinilecektir. Ardından meyvecilik,
orman ürünleri ve tarımı etkileyen faktörlere incelenecektir. Son olarak ise
bölgenin hayvancılığı işlenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Abbasîler, Horasan, Tarım

Agriculture And Husbandry Activıties in Khorasan (8-10. Centuries)

Öz

Agriculture entered human life in Neolithic period. And human life has changed. Horasan is one
of the regions where agriculture and husbandry farming have been made since ancient times. Horasan,
Harîzm, Maveraünnehir, India and Iran were surrounded by inner regions. In this study, agriculture and
husbandry in Khorasan will be discussed. First, grain, industry agriculture and pulses will be examined.
Then, fruits and forest products will be evaluated. After that, factors affecting agriculture will be discussed.
Finally, the breeding of the region will be examined.  

Anahtar Kelimeler

Abbasids, Khorasan, Agriculture and Husbandary

Kaynakça

• AZIZÎ, Hüseyn b. Ahmed Muhellebi, Mesalik ve Memalik, nşr. Teyser Halef, Halep 2006.
• BAKIR, Abdulhalik, Ortaçağ İslam Dünyasının Tekstil Sanayi Giyim Kuşam Moda, Ankara 2005.
• BARTOLD, V. V. Orta Asya, Tarih ve Uygarlık, Selenge Yayınları, İstanbul 2010.
• BEKRÎ, Ebu Ubeyd, Kitabü’l Mesâlik ve’l-Memâlik, Darûl-Arabiyye Yayınları, Tunus bty.
• BELAZÛRÎ, İmam Ebu Abbas Ahmed b. Yahya b. Cabbar, Fütühü’l-Buldan, Abdullah Tabbai, Müessesetü’l-Mearif, Beyrut 1987.
• BOBEK, H. “Vegetation”, The Cambridge History Iran, Cambridge University Press, New York 1968.
• BULLIET, Richard W. The Patricians of Nishapur, Cambridge Press, Cambridge 1972.
• ÇALIŞKAN, Murat, Horasan Buğdayının Farklı Ekim Zamanlarına ve Ekim Sıklıklarına Tepkisinin Belirlenmesi, Kahramanmaraş Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş 2007.
• CAHEN, Claude, “ Ekonomi, Toplum ve Müesseseler”, İslam Tarihi Kültür ve Medeniyeti, çev. Ufuk Uyan-P. M. Holt- A.K.S. Lambton- B. Lewis, Hikmet Yayınları, İstanbul 1989.
• Curzon, George N. Persia and the Persian Question, Frank Casss, London 1966.
• DEWAN, Madan Lal, “Land and Water Development Division, Food and agriculture Organizasion of the United Nation”, The Cambridge History Iran, Cambridge University Press, New York 1968.
• DÖLEN, Emre, Tekstil Tarihi, Dünyada ve Türkiye’de Tekstil Teknolojisinin ve Sanayinin Tarihsel Gelişimi, Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi İstanbul 1992.
• EBU DÜLEF, İran Seyahatnamesi, trc. Serdar Gündoğdu, Kronik Yayınları, İstanbul 2017.
• FAYDA, Mustafa, “Cerib”, DİA, TDV Yayınları, İstanbul 1993.
• GÜNALTAY, Şemseddin, İran Tarihi, Eski Çağlardan İskender’in Seferine Kadar, TTK. Yayınları, Ankara 1948.
• HALİFE B. HAYAT, Halife b. Hayat Tarihi, Bizimbüro Basımevi, Ankara 2001.
• HSÜENG-TSANG, Hsüeng-Tsang Seyahatnamesi, çev. İsmail Hakkı Ergüven, ÇMÜSE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale 2011.
• Hudûdu’l-Âlem Mine’l-Meşrik ile’l-Mağrib, nşr. V. Minorsky, çev. A. Duman, Murat Ağarı, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2008.
• HINZ, Walther İslam’da Ölçü Sistemler, trc. Acar Sevim, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1990.
• İBN AVVAM, Ebu Zekeriyya Yahya b. Muhammed b. Ahmed İşbilî, el-Filahatü’l-Endelüsiyye, thk. Enver Ebu Süveylim-Semir ed-Derubi-Ali Erşid Mehasine, Mecmaü’l-Lugati’l-Arabiyye, Amman 2012.
• ___________, Terceme-i Kitabü’l-Filaha, çev. Muhammed b. Mustafa Lutfullah, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2011.
• İBN HAVKAL, Ebü’l-Kāsım Muhammed b. Alî en-Nasîbî el-Bağdâdî, Suretu’l-Arz, haz. E.J. Brill, 2. Baskı, Leiden 1939.
• İBN HURDÂZBİH, Ebü’l-Kasım b. Abdullah, (ö. 912), Kitâbü’l-Mesâlik ve’l-Memâlik, ed. M. J. de Goeje, Brill Press, Leiden 1967.
• İBN VAHŞİYYE, Ebu Bekr Ahmed b. Ali b. Kays el-Keldani, Filahetü’n-Nebatiyye, ed. Fuat Sezgin, Frankfurt 1984.
• İSTAHRÎ, Ebu İshak İbrahim b. Muhammed el-Farisi el-Kerhi, Mesalik ve Memalîk, nşr. M. J. de Goeje, Leiden 1967.
• KALLEK, Cengiz, “Men”, DİA, TDV Yayınları, İstanbul 2004.
• KAZVİNÎ, Ebu Yahya Zekeriyya b. Muhammed b. Mahmud, Âsaru’l-Bilâd ve Ahbâru’l-İbâd, Dâru Sadır, Beyrut bty.
• KURT, Hasan, “Tâhir b. Hüseyin”, DİA, TDV Yayınları, İstanbul 2010.
• MAKDİSÎ, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed, Ahsenu’t-Tekâsîm fi Marifeti’l-Ekalim, ed. Fuat Sezgin, Frankfurt 1992.
• MAZAHARİ, Ali, Ortaçağ’da Müslümanların Yaşayışları, çev. Bahriye Uçok, Ankara 1972.
• MERÇİL, Erdoğan, “Tahiriler”, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, ed. Hakkı Dursun Yıldız, Çağ Yayınları, İstanbul 1987.
• ÖMERÎ, Ahmet b. Yahya, Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım, çev. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul 2014.
• ÖZGÜDENLİ, Osman, “Merv”, DİA, TDV Yayınları, İstanbul 2004.
• PIRLANTA, İsmail, Fethinden Samanîlerin Yıkılışına Kadar Nişabur, Hikmetevi Yayınları, İstanbul 2017.
• RITTER, K. Ziraat Tarihi, çev. Kazım Köylü, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara 1962.
• SARIÇAM, İbrahim- ERŞAHİN, Seyfettin, İslam Medeniyeti Tarihi, TDV İslam Ansiklopedisi Yayınları, Ankara 2014.
• STRANGE, Guy le, The Lands of the Eastern Caliphate, Institut für Geschichte der Arabischen, Frankfurt 1993.
• ŞAHİN, Mustafa, Ortaçağ’da Herat Bölgesi Gaznelilerin Kuruluşundan Timurluların Yıkılışına Kadar (961-1507), GÜSE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Tokat 2013.
• WATSON, Andrew M. Agricultural Innovation the early Islamic World, 700-1100, Cambridge Press, Cambridge 1983.
• YILDIZ, Hakkı Dursun, “Abdullah b. Tâhir”, DİA, TDV Yayınları, İstanbul 1988.
• YAKÛBÎ, İbn Vazıh Ahmed b. İshak b. Cafer, el-Buldan, Darü’l-Kitabi’l-İlmiyye, Beyrut 2002.
• YAKUBOVSKY, A. “Merv”, İA, MEB Yayınları, İstanbul 1987.
• YAKUTU’L-HEMEVÎ, Ebu Abdullah Şihabüddîn, Mu’cemu’l-Buldan, nşr. Ferdinand Wüstenfeld, Tarihu’l-Ulumu’l-Arabiye, Frankfurt 1994.
• ZAHODER, B. Selçuklu Devletinin Kuruluşu Sırasında Horasan”, çev. İsmail Kaynak, Belleten, Ekim, Ankara 1955.