From The Perspective of British Geologist Warington Wilkinson Smyth: Tokat in 1842 Summer Season

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 4, 1518 - 1536, 28.12.2020

Yunus Emre Tekinsoy

https://doi.org/10.21551/jhf.837188

Cited By: 2

Öz

The curiosity that human beings have for unknown things brings out the feeling of discovering. The way of seeing and discovering new places first led to the emergence of the concepts of travel and traveler, and after a while it led to the institutionalization of these concepts. In addition to political officials, soldiers, agents, consulates, natural scientists who collect plants and insects, archaeologists, historians and geographers, these travelers have included geologists and mining engineers who explore the underground and aboveground riches of newly discovered places.
Warington Wilkinson Smyth, who will take the title of knighthood and will be appointed as the President of the British Geological Society, will study advanced mining and geological techniques at Germany at the age of 21, and then he was sent to a five-year research tour so as to examine the mines and minerals in Central Europe, Ottoman Balkans, Anatolia, Syria, and Egypt. Smyth arrived in Germany in 1839, and he left for the Ottoman territory on November 11, 1841. He first traveled to Balkan cities like Orşova, Vidin, Nikopol, Ruse, Galați, Silistra, Konstanta and after a while he was in Istanbul, and then he started to travel to Samsun by passing through some major cities like Aleppo, Diyarbakır, Harput, Sivas, and Amasya. One of the cities visited by Smyth in the Beirut-Samsun route was Tokat. Smyth, arriving in Tokat from Sivas in July 1842, left Tokat where he stayed for about ten days on July 31, 1842. Smyth expressing about his observations on demographics, architecture, and people of the city in the itinerary also gave detailed information about the copper business in Tokat owing to his profession and duty.
This study has been prepared to reveal a panorama for Tokat in 1842 according to the itinerary, “A Year with The Turks”, of British geologist and mining engineer Warington Wilkinson Smyth.

Anahtar Kelimeler

Warington Wilkinson Smyth, urban history, Tokat, British, traveler

İngiliz Jeolog Warington Wilkinson Smyth’in Gözünden 1842 Yazında Tokat

Öz

İnsanın tabiatı gereği bilinmeyene duyduğu merak beraberinde keşfetme duygusunu ortaya çıkarmıştır. Yeni yerler görme ve keşfetme hali önce seyyah ve seyahat kavramlarının doğmasına, bir müddet sonraysa bu kavramların kurumsallaşmasına neden olmuştur. Bu seyyahlar arasında siyasi görevliler, askerler, ajanlar, konsoloslar, bitki ve böcek toplayan doğa bilimciler, arkeologlar, tarihçiler ve coğrafyacılar olduğu gibi yeni keşfedilen yerlerin yer altı ve yer üstü zenginliklerini araştıran jeolog ve maden mühendisleri de bulunmaktadır.
Daha sonra şövalyelik unvanı alacak ve İngiliz Jeoloji Kurumu Başkanlığı vazifesine getirilecek olan Warington Wilkinson Smyth; İngiltere’deki eğitimi sonrasında henüz 21 yaşında Almanya’ya ileri madencilik ve jeoloji teknikleri öğrenimine, arkasından da Orta Avrupa, Osmanlı Balkanları, Anadolu, Suriye ve Mısır’daki madenleri ve minarelleri incelemek üzere beş yıl sürecek bir araştırma gezisine gönderilmiştir. 1839’da Almanya’ya ulaşan Smyth, 11 Kasım 1841 yılında Osmanlı Devleti topraklarına doğru yola çıkmıştır. Önce Orsova, Vidin, Niğbolu, Rusçuk, Kalas, Silistre, Köstence gibi Balkan şehirlerini gezmiş, bir müddet İstanbul’da bulunmuş; daha sonra Beyrut’tan başlayan ve Halep, Diyarbakır, Harput, Sivas, Amasya gibi dönemin önemli kentleri yoluyla Samsun’a ulaşmıştır. Smyth’in Beyrut-Samsun hattında ziyaret ettiği kentlerden birisi de Tokat’tır. 1842 yılının Temmuz ayında Sivas’tan Tokat’a gelen Smyth, yaklaşık on gün kaldığı Tokat’tan 31 Temmuz 1842’de ayrılmıştır. Tokat’ta bulunduğu süre içerisinde şehrin demografisine, mimarisine, insanlarına ait gözlemlerine seyahatnamesinde yer veren Smyth, ayrıca mesleği ve vazifesi gereği Tokat’taki bakır işletmeleri konusuna da ayrıntılı bilgiler vermiştir.
Bu çalışma İngiliz jeolog ve maden mühendisi Warington Wilkinson Smyth’in “A Year with The Turks (Türklerle Bir Yıl)” adlı seyahatnamesine göre 1842 yılında Tokat’ın bir panoramasını ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Warington Wilkinson Smyth,, şehir tarihi, Tokat, İngiliz, Seyyah

Kaynakça

• “Obituary - Sir W. W. Smyth”, Geological Magazine, Volume 7, Issue 8, August 1890, ss. 383-384.
• “Smyth, Sir Warington Wilkinson”, Encyclopædia Britannica (11th ed.), Hugh Chisholm, Volume 25, Cambridge University Press, 1911, ss. 283.
• Arısoy, İbrahim Alper, “Balkan Paradoksu: Bir Parçalanma ve Bütünleşme Alanı Olarak Güneydoğu Avrupa”, Avrasya Etüdleri, Sayı: 43/2003, ss.79-104.
• Beyer, Richard Drummond, Reform And Finance In The Ottoman Empire As Reported By English Travellers 1950-1870, Master of Arts, Ohio State University, Columbus 1957.
• Çavdar, Necati, “Temettüat Kayıtlarına Göre Tokat Mahallelerinde Yaşayan Yahudilerin Sosyal ve Ekonomik Durumları (1844-45)”, Tokat Tarihi Ve Kültürü Sempozyumu 25-26 Eylül 2014 Tokat Bildiriler, C. 1, Tokat Valiliği Özel İdaresi, Tokat 2015, ss. 327-350.
• Geikie, Archibald, Memoir of Sir Andrew Crombie Ramsay, Macmillan And Co., London 1895.
• Guppy, E. M., Biographical Notes on Geological Survey Staff, British Geological Survey, Edinburgh 2000.
• Günay, Durmuş, “Sanayi ve Sanayi Tarihi”, Mimar ve Mühendis Dergisi, S. 31, Y. 2002, ss. 8-14.
• Hanilçe, Murat, “1842 Sonbaharında Tokat -İngiliz Misyoner George Percy Badger’in Gözünden-”, Uluslararası Geçmişten Günümüze Tokat’ta İlmi ve Kültürel Hayat Sempozyumu (18-20 Eki 2018) Bildirileri, C. 2, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Yayını, Tokat 2008, s. 410-425.
• Hanilçe, Murat, “William John Hamilton’ın Gözünden 1836’da Bir Osmanlı Şehri: Tokat”, Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye, Edt. M. Çağatay Özdemir; Yunus Emre Tekinsoy, Türk Yurdu Yayınları, Ankara 2016, s. 175-192.
• Hanilçe, Murat, “Misyonerlerin Türkiye’deki Şehir Tarihi Çalışmalarında Kullanımı: Horatio Southgate ve Tokat Örneği (1838-1841”, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye’de Misyonerler ve Faaliyetleri, edt. Yunus Emre Tekinsoy-Murat Hanilçe, Kitabevi Yayını, İstanbul 2018, s. 383-412.
• Hanilçe, Murat, “1826 Sonbaharında Erzurum’dan İstanbul’a Seyahat-Britanyalı Asker James Edward Alexander: Hayatı ve Erzurum’dan İstanbul’a Yolculuğu”, Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 6 (Aralık 2019), s. 67-108. Holf, Ulrich İm, Avrupa’da Aydınlanma, Yay. Haz. Özden Arıkan, Alfa Yayıncılık, İstanbul 1993.
• Michelsen, Edward H., The Ottoman Empire And Its Resources; With Statistical Tables Of The Army, Navy, Trade, Etc., W. Spooner, London 1854.
• Sander, Oral, Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918’e, İmge Kitabevi, Ankara 2003.
• Smyth, Warington Wilkinson, A Rudimentary Treatise on Coal and Coal Mining, Lockwood & Co., London 1873.
• Smyth, Warington Wilkinson, A Year With The Turks Or Sketches Of Travel In The European And Asiatic Dominions Of The Sultan, Redfield, New York 1854.
• Smyth, Warington Wilkinson, A Year With The Turks Or Sketches Of Travel In The European And Asiatic Dominions Of The Sultan, John W. Parker And Son West Strand, London 1854.
• Tevrat, Çev. Hakkı Demirel, Müjde Yayıncılık, İstanbul 1996.
• Tutar, Hasan, İşletme & Yönetim Terimleri Ansiklopedik Sözlük, Detay Yayıncılık, Ankara 2013.
• Tuzcu, Ali, İlkçağlardan Cumhuriyete Seyahatnâmelerde Amasya, Amasya Belediyesi Kültür Yayınları, Amasya 2013. Uçarol, Rıfat, Siyasi Tarih (1789-2012), Der Yayınları, İstanbul 2013.
• https://www.gracesguide.co.uk/Warington_Wilkinson_Smyth#cite_ref-1(e.t. 10.08.2020)