Orta Çağ Akdeniz’inde Beyrut Limanı

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 620 - 632, 30.09.2021

Abdullah Ekinci Büşra Baran

https://doi.org/10.21551/jhf.989613

Cited By: 1

Öz

Akdeniz, yalnızca sularının ıslattığı topraklar için değil bütün dünya için tarih boyunca son derece mühim bir coğrafya olmuştur. Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını sarmalayan bu deniz, binlerce yıldır etrafındaki toplumları birleştirerek siyasi, ekonomik ve kültürel anlamda yoğun etkileşimlerin yaşandığı bir bölge olduğu gibi büyük kültür ve medeniyetlere de ev sahipliği yapmıştır. Bu sular etkisini yalnızca kültür ve medeniyette değil ekonomi, siyaset ve sanatta da tarih boyunca hissettirmiştir. Tüm çağlar boyunca yoğun ticari faaliyetlerin ve kültürel alışverişin yaşandığı liman kentleri, farklı medeniyetlerin kaynaştığı yerleşkeler olmuştur. Bu limanlardan demir atan gemilerde taşınan sadece mallar değil; kültür, ilim ve sanatta olmuştur. Bu çalışmaya konu olan Beyrut şehri de tıpkı diğer önemli Akdeniz Liman kentleri gibi tarih boyunca kültürel ve ekonomik işlevselliğini koruyan bir kent olmuştur.
Orta Çağ Akdeniz’inde siyasi, ekonomik ve kültürel anlamda çok farklı yapıların etkileşimi ve çatışması söz konusudur. Çok kültürlü ve son derece zengin olan liman kentlerinin bünyelerinde barındırdıkları tarihi yapılar tarih boyunca Akdeniz’e hükmeden farklı medeniyetlerin izlerini taşımaktadır. Kuzey Afrika’daki Roma harabeleri, İber Yarım adasındaki İslami yapılar ve Suriye’de bulunan Haçlı kaleleri Akdeniz’de kesin ulusal sınırların olmadığını ve dini bir aidiyetin var olmadığının göstergesidir.

Anahtar Kelimeler

Akdeniz, Orta Çağ, Beyrut, Liman, Şehir, Ticaret

Beirut Port in Medieval Mediterranean Sea

Öz

The Mediterranean has been an extremely important geography throughout history, not only for the lands wetted by its waters, but for the whole world. This sea, which encompasses the continents of Asia, Europe and Africa, has unified the societies around it for thousands of years and has been home to great cultures and civilizations as well as a region where intense political, economic and cultural interactions have been experienced. These waters have made their effects felt not only in culture and civilization but also in economy, politics and art throughout history. Port cities, where intense commercial activities and cultural exchange took place throughout all ages, have been settlements where different civilizations have merged. It is not only the goods that are transported on ships anchoring in these ports; has been in culture, science and art. The city of Beirut, which is the subject of this study, has been a city that has preserved its cultural and economic functionality throughout history, just like other important Mediterranean Port cities.
In the medieval Mediterranean, there is an interaction and conflict of very different structures in terms of politics, economy and culture. The historical buildings in the port cities, which are multicultural and extremely rich, bear the traces of different civilizations that have dominated the Mediterranean throughout history. The Roman ruins in North Africa, the Islamic buildings in the Iberian Peninsula and the Crusader castles in Syria are indicators of the absence of precise national borders and the absence of a religious affiliation in the Mediterranean.

Anahtar Kelimeler

Mediterranean, Middle Ages, Beirut, Port, City, Trade

Kaynakça

• Abdullah Ekinci, (1992). Akdeniz Havzasında Bir Liman Kenti ve Selçuklu Merkezi Alanya, XII. Tarih ve Kültür Sempozyumu, Edit. Faruk Nafiz Koçak, Alanya. 235-252.
• Abdullah Ekinci, (2005). Türkiye Selçukluları’nın Akdeniz Politikası ve Doğu Akdeniz’de Hâkimiyetin Tesisi, Doğu Batı, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 247-266.
• Abdullah Ekinci, (1992). Akdeniz Havzasında Bir Liman Kenti ve Selçuklu Merkezi Alanya, XII. Tarih ve Kültür Sempozyumu, Edit. Faruk Nafiz Koçak, Alanya. 235-252.
• Abdullah Ekinci, (2005). Türkiye Selçukluları’nın Akdeniz Politikası ve Doğu Akdeniz’de Hâkimiyetin Tesisi, Doğu Batı, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 247-266.
• Abdullah Mesut Ağır, (2015). Memluklarda Ticaret, Konya: Çizgi Kitapevi.
• Adam Mez, (2014). Onuncu Yüzyılda İslam Medeniyeti İslam’ın Rönesansı, çev. Salih Şaban, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Ahmet N. Özdal, (2013). İslam İktisȃdȋ Coğrafyasında İş Yaşamı, Ticaret ve Tüccar (X. – XIV. Yüzyıllar), Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Ahmet N. Özdal, (2014). Ortaçağ İslâm Dünyasında Farklı İşletmecilik Türleri ve Organizasyonel Yapıları, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1/1, Bahar, 73-95.
• Altan Çetin, (2009). Memluk Devleti’nin Kuzey Sınırı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları,
• Baybars el-Mansuri, (2016). et-Tuhfetu’l-Mulukiyye fi’d-Devleti’t Turkiyye, çev. Hüseyin Canpolat, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bernard Lewis, (2006). Ortadoğu, çev. Selen Y. Kolay, Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Colin Mcevedy, (2018). Ortaçağ Tarih Atlası, çev. Ayşen Anadol, İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
• David Abulafia, (2005). “Akdeniz Nedir”, Tarih Boyunca Akdeniz Uygarlıkları, haz. David Abulafia, çev. Nurettin Elhüseyni, İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• David Abulafia, (2012). Büyük Deniz, çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• David Ayalon, (2011). Memlûkler ve Deniz Kuvvetleri: İslam Âlemi ile Hıristiyan Avrupa Arasındaki Mücadelenin Bir Safhası, Tarih Dergisi, (25) , 39-50.
• David Jacoby, (2005). Commercial Exchange Across The Mediterranean Byzantium, the Crusader Levant, Egypt and İtaly.
• Davut Dursun, (1992). Beyrut, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, cilt. 6. 81-84.
• Ebul Fida, (2017). Ebul Fida Coğrafyası, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• Eliyahu Ashtor, (1983). Levant Trade in the Later Middle Age, New Jursey: Princeton University Press.
• Ergün Özsoy, (2010). XVI. Yüzyıl Alman Seyahatnamelerine Göre Akdeniz, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul.
• Fahri Yahya Ayaz, (2016). Memlük-Kıbrıs İlişkileri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Fernand Braudel, (1989). Akdeniz ve Akdeniz Dünyası, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, cilt I., İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Fernand Braudel, (1990). Akdeniz’de Mekân ve Tarih, çev. Necati Erkurt, İstanbul: Metis Yayınları.
• Fırat Küskü, (2019). Müslüman Seyyahların Gözüyle Beyrut Şehri (1890-1914), Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1):143-168.
• Ercan Gördegir, Özbek Süleyman (2018). Moğolların Mardin Kuşatması ve Hulagu’dan Olcaytu’ya İlhanlı Artuklu Münasebetleri. Tarih ve Gelecek Uluslararası Hakemli Tarih Araştırmaları Dergisi, 4(3), 106-118.
• Ercan, Gördegir, Orta Çağ’da Diplomasi, Bölüm adı:(Hûlâgû Han Dönemi İlhanlı-Abbasi Diplomatik Münasebetleri) (2020), Efe Akademi, Editör: Ercan Gördegir, Basım sayısı:1, Sayfa Sayısı 200, ISBN:978-625-7729-62-8.
• Ercan Gördegir, (2020). Tarihte Adıyaman Devlet, Toplum ve Kültür, Bölüm adı:(İlhanlılar Devrinde Adıyaman). Sonçağ Yayınları, Editör: Kazım Kartal, Kevser Taşdöner, Fehminaz Çabuk, Ülkü Yancı, Basım sayısı:1, Sayfa Sayısı 512.
• Gregory Abu’l-Farac, (1999). Abu’l-Farac Tarihi, cilt.II, çev. Ömer Riza Doğrul, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Henri Pirenne, (2013). Ortaçağ Avrupa’sının Ekonomik ve Sosyal Tarihi, çev. Uygur Kocabaşoğlu, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ira Marvin Lapidus, (1984). Muslim Cities in the Later Middle Ages, London: Cambridge Universty Press.
• Işın Demirkent, (2007). Haçlı Seferleri Döneminde Doğu-Akdeniz’de Deniz Hâkimiyeti, Haçlı Seferleri Tarihi, Makaleler, Bildiriler, İncelemeler, Haz. Ebru Altan.
• İbn Batuta, (2000). İbn Batuta Seyahatnamesi I, çev. A. Sait Aykut, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• İbn Haldun, (2013). Mukaddime, cilt. I, hazırlayan. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• İbn Hurdazbih, (2008). Yollar ve Ülkeler, çev. Murat Ağarı, İstanbul: Kitapevi Yayınları.
• İbni Cübeyr, (2019). Endülüsten Kutsal Topraklara, çev. İsmail Güler, İstanbul: Selenga Yayınları.
• İbni Tagriberdi, (2013). En-Nücumu’z-Zahire, çev. D. Ahsen Batur, İstanbul: Selenga Yayınları.
• John H. Pryor, (2004). Akdeniz’de Coğrafya, Teknoloji ve Savaş, çev. Füsun Tayanç, Tunç Tayanç, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Kate Fleet, (1999). Europeon ond lslamic Trade in the eorly Ottomon State, London: Cambridge Universty Press.
• Molly Greene, (2000). A Shared World Chrıstıans And Muslıms In The Early Modern Medıterranean, New Jursey: Princeton University Press.
• Monique O’connel-Eric R. Dursteler, (2019). Roma İmparatorluğu’nun Çöküşünden Napolyon’un Yükselişine Akdeniz Medeniyetleri, çev. Bozkurt Leblebicioğlu, İstanbul: Say Yayıncılık.
• Muhammet Talha Özbey, (2019). Geç Dönem Ortaçağ’da (1300-1500) Akdeniz Gemicilik Geleneği, Ankara, Doktora Tezi.
• Peter M. Holt, (1999). Haçlılar Çağı 11. Yüzyıldan 1517’ye Yakındoğu, çev. Özden Arıkan, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Recep Uslu, (1998). Huzistan, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, cilt. 18, 436-439. S. D. Goitein, (1983). A Mediterranean Society, Volume IV. London: University of California Press.
• Şemsettin Turan, (2003). “Levant”, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 27: 145-147.
• Şeyma Dereci, (2019). Dünya-Ekonomi Sistemi Bağlamında XIX. Yüzyılda Beyrut Limanı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, Edirne.
• Tülin Selvi Ünlü, (2020). On Dokuzuncu Yüzyılda Doğu Akdeniz Liman Kentinin Yapısı, Mersin Üniversitesi, Akdeniz Kent Araştırmaları Merkezi, 30(1):1–14.
• Umberto Eco, (2014). Ortaçağ (Katedraller, Şövalyeler, Şehirler), çev. Leyla Tonguç Basmacı, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• William Harris, (2005). Levant Bir Kültürler Mozaiği, çev. Ercan Ertürk, İstanbul: Literatür Yayınları.
• William Heyd, (2000). Yakın Doğu Ticaret Tarihi, çev. Enver Ziya Karal, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• ibraltunbas/levant-ti̇careti̇ni̇n-çerçevesi̇-ve-doğu-akdeni̇z-li̇mankentleri̇nde-yaşanan-sosyoekonomi̇k5718f4731eb5 /20.01.2021.