Qeyser Emınpur’s Literary Identity, Works and Man and Book in the Work of Bi Bal Periden

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 4, 727 - 740, 29.12.2021

İsmail Söylemez

https://doi.org/10.21551/jhf.1026179

Öz

Qeyser Eminpur is one of Iran's post-1979 contemporary poets, who is also an academic and writer. Eminpur was born in 1388 in Gotvend of Xuzêstan province, known as Arabia of Iran, and died in 1387/2007. Having completed his primary education in his village, Eminpur completed his high school education in Dêzful. He graduated from Tehran University, Department of Persian Language and Literature. He completed his master's and doctorate studies at Tehran University and worked as a lecturer at the same university for many years. Eminpur, whose mother tongue is Lorcan, although he wrote poems in Lorcan, carried out his main writing activity in Persian and wrote both his academic and literary works in Persian. It is said that the poet has very few Lorca poems. He has worked in almost every field of literature such as journal editorship, academics, literary research and poetry. Eminpur drew attention with his children's poems and prose texts approaching poetry. Eminpur has a total of 20 literary works, 18 of which are poetry and 2 are prose. The poet also wrote many literary studies and academic studies. The most prominent work among these studies is Sonnet and Nowaveri Der Şê'rê Moasêr/Tradition and Innovation in Modern Poetry, which is also a doctoral thesis and was later published as a book. On the other hand, Eminpur's book Şê'r o Kudeki/Poetry and Child is considered as one of the leading texts in Iranian children's literature.
One of these prose texts, Bi Bal Periden is a remarkable work in terms of text power. The work, which has met with intense readership since the time it was published, made dozens of editions in a short time and took its place in the list of best-selling books. Bi Bal Periden is a book containing intense social criticism. Here, the poet emphasizes justice with his poem entitled Fair Sharing, which he wrote by objecting to social injustice. In order to serve as an example for the poet's style, two texts titled "Books Are Like Humans" and "People Are Like Books" have been added to the end of this study with their translations and evaluations. As can be seen from these two sample texts, Qeyser Eminpur harshly criticizes the society and expresses his dissatisfaction with the social situation. In this study, it is aimed to introduce Qeyser Eminpur, who is a particularly important name in modern Iranian literature after 1979, and his works in general.

Anahtar Kelimeler

Qeyser Eminpur, Persian Poetry, Modern Iranian Literature

Qeyser Eminpur’un Edebî Kişiliği, Eserleri ve Bi Bal Periden Adlı Eserinde İnsan ve Kitap

Öz

Qeyser Eminpur, İran’ın 1979 sonrası çağdaş şairlerinden olup aynı zamanda akademisyen ve yazadır. Eminpur, 1388 yılında İran’ın Arabistanı olarak bilinen Xuzêstan iline bağlı Gotvend’de doğmuştur ve 1387/2007 yılında vefat etmiştir. İlk öğrenimini köyünde tamamlayan Eminpur, lise öğrenimi Dêzful’da tamamlamıştır. Tahran üniversitesinde Fars Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olmuştur. Tahran üniversitende yüksek lisans ve doktora çalışmalarını tamamlamış ve aynı üniversitede uzun yıllar öğretim üyeliği yapmıştır. Anadili Lorca olan Eminpur, Lorca şiirler kaleme almasına rağmen asıl yazı faaliyetini Farsça ile icra etmiştir ve gerek akademik gerekse edebî eserlerini Farsça kaleme almıştır. Şairin çok az sayıda Lorca şiirinin olduğu söylenmektedir. Dergi editörlüğü, akademisyenlik, edebî araştırmalar ve şairlik gibi edebiyatın hemen her alanında emek harcamıştır. Eminpur, kaleme aldığı çocuk şiirleri ve şiire yaklaşan düzyazı metinleriyle dikkat çekmiştir. Eminpur’un 18’i şiir, 2’si düzyazı olmak üzere toplam 20 edebî eseri bulunmaktadır. Şair ayrıca çok sayıda edebî inceleme ve akademik çalışma da kaleme almıştır. Bu çalışmalar arasından en öne çıkan çalışma ise aynı zamanda doktora tezi olan ve daha sonra kitap olarak yayımlanan Sonnet ve Nowaveri Der Şê’rê Moasêr/Modern Şiirde Gelenek ve Yenilik başlıklı çalışmadır. Öte yandan Eminpur’un Şê’r o Kudeki/Şiir ve Çocuk kitabı da İran çocuk edebiyatında öncü metinlerden birisi olarak değerlendirilmektedir.
Bu düzyazı metinlerinden Bi Bal Periden isimli eseri metin gücü itibariyle dikkate değer bir eserdir. Basıldığı dönemden itibaren yoğun bir okuyucu ilgisiyle karşılaşan eser kısa sürede onlarca baskı yapmış ve çok satan kitaplar listesinde yerini almıştır. Bi Bal Periden isimli eseri yoğun bir sosyal eleştiri içeren kitaptır. Şair burada sosyal adaletsizliğe itiraz ederek kaleme aldığı Adil Paylaşım başlıklı şiiriyle adalet vurgusu yapar. Şairin üslubuna örnek olması açısından Kitaplar İnsan Gibidir ve İnsanlar Kitap Gibidir başlıklı iki metin çeviri ve değerlendirmeleriyle birlikte bu çalışmanın sonuna eklenmiştir. Bu iki örnek metinden de görüleceği üzere Qeyser Eminpur toplumu sert bir şekilde eleştirmekte ve sosyal duruma dair memnuniyetsizliğini dile getirmektedir. Bu çalışmada 1979 sonrası modern İran edebiyatının özellikle önemli bir ismi olan Qeyser Eminpur’un ve eserlerinin genel olarak tanıtılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Qeyser Eminpur, Farsça Şiir, Modern İran Edebiyatı

Kaynakça

• Balcı, Musa, “Çağdaş İran Şiirinde Savaş ve Kayser Eminpûr’ur Savaş Temalı Şiirleri”, Savaş ve Kültür Sempozyumu, Erzurum 2017.
• Balcı, Musa, “Kayser Eminpûr’un Şairliği ve Şiirleri Üzerine”, Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.4, Bayburt 2018, S.8.
• Ebulqasêmi, Meryem, Eleviyepur, Şehla “Berresiyê Cêlvêhayê Endişê Der Şê’rê Qeyser Eminpur”, Tarixê Edebiyat, S/63, Danêşgahê Şehid Beheşti, Tehran 1389.
• Eymeni, Xosrow, Şê’rê Êmruzê İran, Nima Yayınevi, Tehran 1382.
• Kezayi, Hadi, Zêndeginamêyê Nêvêsendegan ve Şaêran: Ez Rudeki Ta Dowletabadi, Tehran 1385.
• Kırlangıç, Hicabi, Meşrutiyetten Cumhuriyete İran Şiiri, Hece Yayınları, Ankara, 2014.
• Miraci, Monirulsadat, Aşnayi Ba Zêndeginamêyê Şoerayê Namiyê İran, Ferhengê Êmruz Yayınevi, Tehran 1379.
• Sayê Êqtisadiniya, “Moruri Ber Karnameyê Şê’rê Qeyser Eminpur”, Namêyê Ferhengêstan, S. 36, 1386.
• Şebêstan, Moruri Ber Zêndegi ve Asarê Qeyser Eminpur, Der Salruzê Kuçê Cavêdaniyê Şaêr, www.shabestan.ir (Erişim Tarihi: 13. 10. 2021)