Yeniçağda Osmanlı Devletinde Yeniçerilerin Siyasal Ve Sosyal Etkinliği (Fatih, Bayezid, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman Dönemleri)

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 4, 663 - 678, 29.12.2021

Hakan Akköz

https://doi.org/10.21551/jhf.1027273

Öz

Osmanlı tarihinde önemli bir yeri olan askeri teşkilat ve o teşkilatın insan kaynağını sağlayan yeniçeri ocağı olmuştur. Yeniçeri ocağının kuruluş tarihinin tam olarak bilinmediği kabul görmüş bir çıkarımdır. Önceleri savaş esirlerinden devşirilen yeniçeriler daha sonra Fatih Sultan Mehmet döneminde Fethedilen topraklardaki Hristiyan çocukların sistemli bir şekilde devşirilmesi ile yeniçeri ocağının kurumsallaşması sağlanmıştır. Yeniçeri ocağının kuruluşundan itibaren kanuni sultan Süleyman dönemine kadar yararlıklar sağladığı, disiplinli bir asker ocağı olduğu bilinmektedir. Fakat Kanuni Sultan Süleyman döneminde ve sonrasında Yeniçeri ocağında bozulmaların, disiplinsizliğin baş gösterdiği bilinmektedir. Hatta sadece cülus bahşişini beğenmediği ya da Ulufeyi arttırmak için dahi isyan çıkarmışlardır. Devlet adamlarının ve de bazen padişahların değişmesine neden olmuşlardır.
Bu çalışmada, öncelikle Yeniçeri ocağının kuruluşundan itibaren geçirdiği aşamalara değindikten sonra özellikle Fatih Sultan Mehmet döneminde ve sonrasında yeniçeri eksenindeki olayları ve isyanları ele almaya çalışacağız. Bu konuda alanda yapılan çalışmaların çoğunluğu yeniçeri isyanlarına ve devlet içinde otorite olma çabalarına yoğunlaşmıştır. Yeniçeri isyanlarının Buçuktepe isyanı ile başladığını söyleyebiliriz. Zamanla devlet içinde politik bir güce sahip olmaya başlayan yeniçeri devlet adamlarının hatta padişahların değişmesinde ve Osmanlı Devleti politik hayatında etkili bir rol oynamıştır. Kanuni Sultan Süleyman’ın Viyana seferinde başarısız olmasında da yeniçerilerin etkisi vardır.

Anahtar Kelimeler

Yeniçeri, İsyan, Yeniçağ, Buçuktepe, Ordu

The Political and Social Activity of the Janissaries in the Ottoman State in the Early Modern Age (Fatih, Bayezid, Yavuz Sultan Selim, Süleyman The Magnificient Era)

Öz

It was the military organization, which had an important place in the Ottoman history, and the Janissary corps, which provided the human resources of that organization. It is an accepted conclusion that the establishment date of the Janissary corps is not known exactly. The janissary corps was institutionalized with the systematic recruitment of the janissaries, who were recruited from the prisoners of war, and then the Christian children in the conquered lands during the reign of Mehmet the Conqueror. It is known that the Janissary corps was a disciplined military corps that provided benefits from its establishment until the reign of Suleiman the Magnificent. However, it is known that corruption and lack of discipline started in the Janissary corps during and after the reign of Suleiman the Magnificent. Even they did not like the culus tip or they even rebelled to increase the Ulufe. They caused statesmen and sometimes sultans to change.
In this study, first of all, we will try to deal with the events and rebellions in the axis of the Janissaries, especially during and after the period of Fatih Sultan Mehmet, after mentioning the stages that the Janissary corps went through since its establishment. Most of the studies on this subject focused on the janissary revolts and the efforts to become an authority in the state. We can say that the Janissary revolts started with the Buçuktepe revolt. Janissaries, who started to have a political power in the state over time, played an effective role in the change of statesmen and even sultans and in the political life of the Ottoman State. The janissaries also played a role in the failure of Suleiman the Magnificent in his Vienna campaign

Anahtar Kelimeler

Janissaries, Revolt, Early Modern Age, Buçuktepe, Army

Kaynakça

• Ünal, Mehmet Ali. Osmanlı Müesseseleri Tarihi. Isparta: Fakülte Kitabevi, 2010.
• Uzunçarşılı, İ.Hakkı. «Şehzade Mustafa'nın Ölümünde Medhali Olan Vezir-i Azam Rüstem Paşa'nın İkinci Sadaretinde Yeniçeri Ağalarından Şikayeti Havi Kanuni Sultan Süleyman İle Rüstem Paşa'ya Pek Ağır Mektuplar.» Belleten XXXI, no. 122 (1967): 192-199.