Antalya Halkevi Güzel Sanatlar Şubesi Faaliyetleri

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 462 - 479, 28.06.2022

Fadime Tosik Dinç

https://doi.org/10.21551/jhf.1128001

Öz

İstiklâl Harbi yıllarından itibaren halkı esas alan Mustafa Kemal Atatürk, kurduğu yeni devleti de halk adına halk için halk yararına şeklinde biçimlendirmiş ve inkılâpları da buna yönelik yapmıştır. Ancak 1930 yılında Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılmasından sonra çıktığı yurt gezisi ve Menemen Olayı, inkılâpların halk tarafından benimsenmediğini ve Osmanlı’dan beri aydın-halk arasında yaşanan kopukluğun devam ettiğini görmesine neden olmuş, inkılâpların halka anlatılması ve benimsetilmesi ve aydın-halk kopukluğunun giderilmesi için 19 Şubat 1932’de halkevlerini kurdurtmuştu. Halkevlerinde millî ve evrensel değerleri birleştiren yurttaşların yetişmesi amacıyla da halkevi bünyesinde 9 şube kurulması kararlaştırılmıştı. Bu şubeler talimatnamede verilen önem derecesine göre sıralanmış ve Güzel Sanatlar Şubesi, Dil, Edebiyat, Tarih Şubesi’nden sonra ikinci şube olarak yerini almıştır. Atatürk sanata büyük önem verdiği için yüzyıllardır gelişememiş olan sanatın bu topraklarda gelişmesi, halkta sanata ilginin oluşması ve kabiliyetli olanların korunması için bu şubeyi kurdurtmuştur.
Antalya Halkevi, açılan halkevleri arasında ikinci grupta yerini almış ve 9 şubesi ile 24 Haziran 1932’de açılmıştır. Bu makalede Antalya Halkevi Güzel Sanatlar Şubesi’nin musiki ve resim faaliyetleri ortaya konulmak istenmiştir. Çalışmanın hazırlanmasında Cumhuriyet Arşivi, Cumhuriyet Halk Partisi faaliyet raporları ve broşürleri, Antalya Halkevi tarafından çıkarılan Türk Akdeniz Dergisi sayıları, yerel gazeteler ve inceleme eserlerinden yararlanılmış ve tespit edilen eserler nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme modelinden istifade edilerek değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, CHP, Halkevleri, Antalya Halkevi, Güzel Sanatlar Şubesi

Antalya Community Center Fine Arts Branch Activities

Öz

Mustafa Kemal Atatürk, who was based on the public since the years of the War of Independence, formed the new state he founded in behalf of public, for the interests of public and made the revolutions accordingly.However, after the closure of the Free Republican Party in 1930, the national tour and the Menemen incident led him to see that the revolutions were not adopted by the people and that the clash between the intellectuals and the people continued since the Ottoman Empire, so he had the community centers established on February 19,1932 to explain, make the revolutions adopt and eliminate the intellectal-public clash.The establishment of 9 branches within the community center was also agreed to grow citizens who combine national and universal values in the community centers. These branches were ranked according to the degree of importance given in the instruction and the Fine Arts Branch took its place as the second branch after, Language, Literature and History Branch.Atatürk had this branch established to develop art in these lands which didn’t develop for years, to create interest in art in the public and to protect those who are talented.
The Antalya Community Center took its place in the second group among the opened community houses and was opened on June 24, 1932 with its 9 branches. In this article, the music and painting activities of the Antalya Community Center Fine Arts Branch were wanted to be revealed.In the preparation of the study, Republic Archive, Republican People's Party activity reports and brochures, Turkish Mediterranean Magazine issues published by Antalya Community Center, local newspapers and studies were used and the identified works were evaluated by using the document review model, one of the qualitative research methods.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, CHP, Community Centers, Antalya Community Center, Fine Arts Branch

Kaynakça

• BCA, Fon Kodu: 490.100 Yer No: 971.754.1, 25-26 Belge Tarihi:10.08.1932.
• BCA, Fon Kodu: 490.100 Yer No: 971.754.1, 14-15 Belge Tarihi:14.08.1934.
• BCA, Fon Kodu: 490.100 Yer No: 981.804.1, 5-6 Belge Tarihi: 05.01.1936
• BCA, Fon Kodu: 490.100 Yer No: 3.14.6, 2 Belge Tarihi: 23.02. 1936.
• BCA, Fon Kodu: 490.100 Yer No: 971.754.1, 8-9 Belge Tarihi: 14.07.1936
• BCA, Fon Kodu: 490.100 Yer No: 1007.887.1, 4-5 Belge Tarihi: 02.05.1941.
• CHF Antalya Halkevi Mesai Broşürü, Antalya Matbaası, Antalya 1933.
• CHF Halkevleri Talimatnamesi, Hakimiyeti Milliye Matbaası, Ankara 1932.
• C.H.P. Halkevleri ve Halkodaları (1932-1942), Alaeddin Kıral Basımevi, Ankara 1942.
• CHP Halkevleri ve Halkodaları 1943, Ankara, 1944.
• Halkevleri 1932-1935, 103 Halkevi Geçen Yıllarda Nasıl Çalıştı, Ankara1936.
• Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulâsası, Ülkü’nün Küçük Kitapları: 7, Ulus Basımevi, Ankara1936.
• Söylevler 1932-1941 (Halkevleri ve Halkodalarının Yıldönümlerinde Verilmiştir), Recep Ulusoğlu Basımevi, Ankara 1942.
• “Halkevi haberleri”, Antalya, 5 Aralık 1941, s. 1.
• “Halkevi Küşadı”, Resmi Antalya, 17 Haziran 1932, s. 2
• “Halkevleri Şube Komitelerinin Seçimi”, Antalya, 16 Nisan 1936, s. 1.
• Adrasan, N., “Halkevinde bir sa’nat gecesi”, Antalya, 29 Ekim 1942, s. 3, 6.
• Çeçen, Anıl, Atatürk’ün Kültür Kurumu Halkevleri, Çağ Yayınları. İstanbul 2000.
• Erencan, Cahit, “Antalya Halkevinin yıllık Resim sergisi”, Türk Akdeniz, Sayı: 29-31, Kasım-Ocak 1943-1944, s. 5-6.
• Gülcü, Nursel, Antalya Halkevi ve Faaliyetleri (1932 – 1951), Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya 2016.
• İğdemir, Uluğ, “Halkevleri ve Halkodaları”, Atatürk ve Halkevleri Atatürkçü Düşünce Üzerine Denemeler, TTK Basımevi, Ankara 1974, s 119-130.
• Kapusuzoğlu, Yusuf Hayri, Antalya Halkevi ve Faaliyetleri (1932-1951), Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2013.
• Oğuz, Reşat. “Resim Sergisi ve Temsil”, Türk Akdeniz, Cilt: 5, Sayı: 25, Ocak 1943, s. 10-11.
• Oğuz, Reşat, “Talebe Konseri”, Türk Akdeniz, Cilt: 5, Sayı: 26, Şubat 1943, 9-10.
• Oğuz, Reşat, “İnönü Konseri”, Türk Akdeniz, Cilt: 5, Sayı: 28, Ekim 1943, s. 4-6.
• Özgü, Melahat, “Atatürk’ün Edebiyat ve Sanat Anlayışı”, Belleten, Cilt: 52, Sayı: 204, Kasım 1988, s. 1133-1168.
• Tangör, Safa, “Halkevi ve Güzel Sanatlar”, Türk Akdeniz, Cilt: 4, Sayı: 21, Ocak 1941, s. 8-9.
• Toksoy, Nurcan, Halkevleri Bir Kültürel Kalkınma Modeli Olarak, Orion yayınevi, Ankara 2007.