1954 General Election Results in Van City And Their Reflections in the City

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 402 - 419, 18.06.2023

Süreyya Polat

https://doi.org/10.21551/jhf.1297539

Öz

With the emergence of the Democratic Party (DP) as a political figure following the transition to multi-party life in Turkey in 1946, political life began to revive in Van City, as it did in Turkey as a whole. However, since the DP was founded one day before the 1946 elections in Van City, it could not participate in the elections. Afterwards, the DP found room for expansion in Van City as it did in the rest of the country. However, in the 1950 elections, the DP failed to outpoll the Republican People's Party (CHP), whose 27-year rule it ended, in Van City and won only one of the three parliamentary seats. After taking over the government in 1950, the DP increased its vote share in local elections and became the sole dominant power in the country. The party used this power against the CHP, from which it had taken over power, for ten years. While these developments opened heavy wounds in the relations between the government and the opposition that were difficult to repair, the government found the opportunity to breathe a sigh of relief against the opposition that it had weakened. While these developments were taking place in the political arena, the DP, believing that the real issue in the country was the economy, started to carry out activities in this direction. The aid received from the United States contributed greatly to this development and progress in the country, and the loans received were used to purchase imported machinery. The events that developed between the two parties throughout the country also found ground in Van City and inter-party rivalry was experienced. In this study, the elections held in Van City in 1954 and the political developments of the DP period, which consolidated its power by increasing its vote rate in these elections, will be taken into consideration.

Anahtar Kelimeler

Van City, Politics, Election, 1954.

1954 Genel Seçiminin Van’daki Sonuçları Ve Kentteki Yansımaları

Öz

1946’da Türkiye’de çok partili hayata geçiş sürecinin ardından Demokrat Parti’nin (DP) siyasi bir figür olarak ortaya çıkmasıyla birlikte tüm Türkiye’de olduğu gibi Van’da da siyasi yaşam canlanmaya başlamıştır. Ancak DP, Van’da 1946 seçimlerinden bir gün önce kurulduğu için seçimlere katılamamıştır. Sonrasında DP, ülkenin genelinde olduğu gibi Van’da da genişleme alanı bulmuştur. Ancak 1950 seçimlerinde 27 yıllık iktidarına son verdiği Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) oy oranını Van’da geçememiş ve seçime katılan 3 milletvekilliğinden sadece birini kazanabilmiştir. DP, 1950’de yönetimi ele aldıktan sonra, yapılan yerel seçimlerde de oy oranını artırınca ülkede tek hakim güç haline gelmiştir. Parti bu gücünü, iktidarı devraldığı CHP’ye karşı on yıl boyunca kullanmıştır. Bu gelişmeler, iktidar muhalefet ilişkilerinde onarılması zor olan ağır yaralar açarken, iktidar, güçsüz düşürdüğü muhalefet karşısında, rahat bir nefes alma fırsatı bulmuştur. Siyasi alanda bunlar olurken DP, ülkede asıl meselenin ekonomi olduğunu düşündüğünden bu yönde faaliyetler icra etmeye başlamıştır. Ülkede görülen bu kalkınma ve ilerleme hamlelerinde, Amerika’dan alınan yardımların katkısı büyük olmuş, alınan krediler ithal makinelerin alınmasında kullanılmıştır. Ülkenin genelinde her iki parti arasında gelişen olaylar, Van’da da aynı şekilde zemin bulmuş ve partiler arası çekişme yaşanmıştır. Bu çalışmada 1954’te Van’da yapılan seçimler ve bu seçimlerde oy oranını yükselterek gücünü pekiştiren DP dönemi siyasi gelişmeleri dikkate alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Van, Siyaset, Seçim, 1954.

Kaynakça

• BİNARK, İsmet, Türk Parlamento Tarihi, 1954-1957, I, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara, 2010.
• ÇAYLAK, Adem, Osman Bölükbaşı ve Siyasal Hareketi, Atatürk Araştırma Merkezi (AAM),Ankara, 2010.
• ÇELİKER, Celâl, “Doğu Üniversitesi”, Van Postası, 27 Temmuz 1953, 1.
• EROĞUL, Cem, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, Yordam Kitap, İstanbul, 2017.
• GEÇİKLİ, Recep Murat, “1946-1960 Yılları Arasında Erzurum’da Siyasi Hayat”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü, 2007, Erzurum. KARDAŞ, Abdulaziz, “Van’ın Elektrik Tarihine Bir Bakış (1900-1970)”, Tarih ve Gelecek Dergisi, C: 8, S: 4, 1292-1310.
• KARDAŞ, Abdulaziz, Cumhuriyet Dönemi’nde Van Gölü Havzası’nda Yapılan Kamu Harcamaları Ve Yatırımlar (1923-1950), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2015.
• KEMAL, Yaşar, Bu Diyar Baştan Başa, I, Yapı Kredi Yay.,İstanbul, 2014.
• MELEN, Ferit, “İstihsal Artışları ve Sebepleri”, Van Postası, 13 Temmuz 1953, 1.
• NAMAL, Yücel ve KARAKUZU, Hasan, “Türkiye’de Üniversite Açma Politikasına Bir Örnek: Doğu Üniversitesi Fikrinden Atatürk Üniversitesi’ne”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), C: 27, 2016, 481-517.
• SOYAK, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar, Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2008.
• UYAR, Hakkı, Demokrat Parti İktidarında CHP 1950-1960, Doğan Egmont Yay., İstanbul, 2017.
• TAŞ, Vehbi, “Artan Umumun Değil Bir Zümrenin Geliridir”, Van Postası, 9 Mart 1954, 1. Van Kütüğü, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları, Van, 1993.
• Yurt Ansiklopedisi, “Van”, Anadolu Yay., İstanbul, 1986. ZÜRCHER, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, (Çev.:Yasemin Saner), İletişim Yay., İstanbul, 2016.