Demokrat Parti Kütahya Milletvekili Dr. Ahmet İhsan Gürsoy’un Siyasi Yaşamı ve Yassıada Mahkemeleri’nde Yargılanma Süreci (1946-1961)

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 19 - 39, 03.04.2024

Emre Tekin

https://doi.org/10.21551/jhf.1444644

Öz

Demokrat Parti’nin 14 Mayıs 1950’de başlayan iktidarı, 27 Mayıs 1960’da gerçekleşen Askeri Darbe ile sona ermiştir. Askeri Darbe’nin hemen ardından kurulan Milli Birlik Komitesi, DP’li milletvekillerinin Yassıada Mahkemeleri’nde yargılanmasına karar vermiştir. Yassıada’da yargılanan milletvekillerinden biri de dört dönem DP Kütahya milletvekilliği yapan Dr. Ahmet İhsan Gürsoy’dur. 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi’nin gerçekleştiği gün Almanya’da bulunan Gürsoy, darbeden kısa bir süre sonra kendi rızasıyla Türkiye’ye dönerek tutuklanmıştır. Dr. Ahmet İhsan Gürsoy, Anayasayı İhlal ve Gayrimeşru Servet İktisabı davaları kapsamında Yassıada’da yargılanmıştır. Bu çalışma, Ahmet İhsan Gürsoy’un hayatı, siyasi kimliği, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki faaliyetleri ile Yassıada mahkemelerinde yargılandığı süreci ana hatlarıyla ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın genel çerçevesini Devlet Arşivleri Başkanlığı Yassıada Tutanakları fonuoluştururken konu ile ilgili meclis tutanakları, dönemin Kütahya yerel gazeteleri ve araştırma eserlerden yararlanılmıştır. Nitel bir araştırma olan bu çalışma, doküman analizi tekniği kullanılarak hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi, Yassıada Mahkemeleri, Ahmet İhsan Gürsoy, Kütahya

Democratic Party Kütahya Deputy Dr. Ahmet Ihsan Gürsoy's Political Life and the Trial at the Yassiada Courts (1946-1961)

Öz

The democratic party rule, which started on May 14, 1950, ended eith the military coup of May 27, 1960. The National Unity Committee, which was established immediately after the Military Coup, decided that DP deputies should be tried in the Yassiada Courts. One of the members of parliament tried at Yassıada was Dr. Ahmet İhsan Gürsoy, who served as a deputy for the Democratic Party from Kütahya for four terms. On the day of the May 27, 1960 Military Coup, Gürsoy, who was in Germany at the time, returned to Turkey shortly after the coup with his own consent and was arrested. Dr. Ahmet İhsan Gürsoy was tried at Yassıada for Violation of the Constitution and Illegitimate Acquisition of Wealth. This study aims to outline the life of Ahmet İhsan Gürsoy, his political identity, his activities in the Turkish Grand National Assembly, and the process of his trial at the Yassıada courts. The general framework of the study is based on the Yassıada Records Fund of the State Archives Presidency. Parliamentary records, local newspapers from Kütahya from the relevant period, and research works have been utilized for this purpose. This qualitative research has been prepared using the document analysis technique.

Anahtar Kelimeler

Democratic Party, May 27, 1960 Military Coup, Yassiada Courts, Ahmet Ihsan Gursoy, Kütahya.

Kaynakça

• Arslan, Zühtü. Türk Parlamento Tarihi TBMM-XI. Dönem (1957-1960), III. Cilt: Milletvekilleri Özgeçmişleri, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara 2011.
• Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam. Remzi Kitabevi, Ankara 1988.
• Çavdar, Tevfik. Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1839-1950) (5. Baskı). İmge Kitabevi. 2013
• Çufalı, Mustafa. Türk Parlamento Tarihi TBMM-VIII. Dönem (1946-1950), III. Cilt: Biyografiler, Ankara: TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara 2012.
• Gürsoy, Nilüfer. 27 Mayıs Darbesi ve Bizler. Timaş Yayınları, İstanbul 2014.
• Öztürk, Kazım. Türk Parlamento Tarihi TBMM-IX. Dönem (1950-1954). II. Cilt, TBMM Vakfı Yayınları. Ankara 2002.
• Sarıkoyuncu, Ali. Kütahya Sosyo Ekonomik Hayatından 50 Yıl (1945-1995) Av. Zeki Özker’in Anıları, Ekspres Matbaası, Kütahya 2010.
• Tekin, Fatma, 27 Mayıs 1960 Darbesi Sonrası Milli Birlik Komitesi ve Propaganda Çalışmaları. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8)2: 2021, 1-23.
• Topuz, Hıfzı, 100 Soruda Türk Basın Tarihi, Gerçek Yayınevi, 1973.
• Tunç, Bilal, “Demokrat Parti Kocaeli Milletvekili Nüzhet Unat’ın Siyasi Hayatı ve Yassıada Mahkemelerindeki Yargılanma Süreci”, Karadeniz Araştırmaları, XVII/66, 2020, 365-384.
• Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi- Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye (14 Mayıs 1950-27 Mayıs 1960), Bilgi Yayınevi, Ankara 1999.
• Yassıada Broşürü, T.C. Milli Birlik Komitesi İrtibat Bürosu, İstanbul Ekim 1960.