The 6/7 September Incidents and the Muğla Press

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 3, 641 - 652, 30.09.2025

Bayram Akça

https://doi.org/10.21551/jhf.1776631

Öz

This study examines the 6/7 September Incidents and their reflection in the Muğla press. The 6/7 September Incidents are among the most ambiguous events in the history of the Republic. The incident began when the leading press in Istanbul reported to the public that “a bomb had been thrown at the house of Mustafa Kemal Atatürk, founder of the Republic of Turkey, in Thessaloniki”. Upon hearing the news, thousands of people took to the streets, primarily in Istanbul, but also in Izmir and Ankara, and began protest marches. When these protests soon spiralled out of control and turned into looting and arson attacks against minorities, the Democratic Party Government of the time took action and imposed martial law in Istanbul, Izmir and Ankara. This brought the events under control.

During the 6/7 September Events, minority citizens in Istanbul, Izmir and Ankara suffered loss of property and life. To compensate for this damage, the Democratic Party Government of the time passed a law and launched aid campaigns. Prime Minister Adnan Menderes personally made great efforts in this regard.

The 6/7 September Events were also the subject of the Yassıada Court following the 27 May 1960 Military Coup. Many members of the Democratic Party were tried here, and ultimately Prime Minister Adana Menderes and Foreign Minister Fatin Rüştü Zorlu were found guilty in connection with the 6/7 September Events.

Numerous studies have been conducted on this dark chapter in the history of the Republic, using domestic and foreign archival sources as well as national and local press. Our aim here is to reveal the extent to which the press in Muğla, as well as the press in Istanbul, Izmir and Ankara, showed interest in the 6/7 September Events. Indeed, it has been observed that during this period, the Muğla Gazetesi, published in Muğla, attempted to convey to its readers the outbreak of the events, the Democratic Party Government's view of the events, and the consequences of the events on a daily basis.

Anahtar Kelimeler

6/7 September Incidents , Cyprus Question , Democratic Party , Greeks of Turkey

6/7 Eylül Olayları ve Muğla Basını

Öz

Cumhuriyet Tarihi’nin en belirsiz olaylarından birisidir. Olay, “Selanik’te Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün evine bomba atıldı” şeklindeki haberin İstanbul’un önde gelen basını tarafından halka servis edilmesi ile başlamıştır. Olayın duyulması üzerine başta İstanbul olmak üzere İzmir ve Ankara’da binlerce kişi sokaklara dökülmüş ve protesto yürüyüşlerine başlamıştır. Bu protestoların kısa süre sonra kontrolden çıkarak azınlıklara karşı yağma ve yakma eylemlerine dönüşmesi üzerine dönemin Demokrat Parti Hükümeti harekete geçmiş ve İstanbul, İzmir ve Ankara’da sıkıyönetim kararı almıştır. Böylece olaylar kontrol altına alınabilmiştir.

6/7 Eylül Olayları sırasında İstanbul, İzmir ve Ankara’da azınlık vatandaşlar mal ve can kaybına maruz kalmıştır. Bu zararın tazmini için dönemin Demokrat Parti Hükümeti kanun çıkarmış ve yardım kampanyaları başlatmıştır. Bu konuda bizzat Başbakan Adnan Menderes büyük çaba sarf etmiştir.

6/7 Eylül Olayları, 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi’nden sonra Yassıada Mahkemesi’nin de konusu olmuştur. Burada birçok Demokrat Partili yargılanmış ve sonuçta Başbakan Adana Menderes ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu 6/7 Eylül Olayları nedeniyle suçlu bulunmuştur.

Cumhuriyet Tarihinin bu karanlık konusu ile ilgili olarak yerli ve yabancı arşiv kaynakları ile ulusal ve yerel basın kullanılarak birçok çalışma yapılmıştır. Bizim buradaki amacımız, 6/7 Eylül Olaylarına İstanbul, İzmir ve Ankara basını kadar Muğla basının da ne kadar ilgi gösterdiğini ortaya koymaktır. Nitekim bu dönemde Muğla’da çıkan Muğla Gazetesi olayların çıkışını, Demokrat Parti Hükümeti’nin olaylara bakışını ve olayların sonuçlarını okuyucusuna günü gününe aktarmaya çalıştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

6/7 Eylül Olayları , Kıbrıs Meselesi , Demokrat Parti , Türkiye Rumları

Kaynakça

• Armaoğlu, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1980, Ankara, 1986.
• Atlı, Cengiz, “İngiliz ve Cumhuriyet Arşivi Belgeleri Işığında 6-7 Eylül Olayları”, Turkish Studies, C. 9, S. 10, Ankara, 2014, ss. 1183-1197.
• Babaoğlu, Resul, “Türkiye Rum Cemaati ve 6/7 Eylül 1955 Olayları”, History Studies, C. 4, S. 4, Ankara, 2012, ss. 15-34.
• Ceylan, Alper, 6-7 Eylül Olayları ve Bu Olaylara Türk Yazılı Basınının Etkisi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2015.
• Demir, Şerif, “Adnan Menderes ve 6/7 Eylül Olayları”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, S. 12, İstanbul, 2007, s. 37-63.
• Kar, Ayşe ve Uğur Gündüz, “6-7 Eylül Olayları Işığında Türkiye’de Basın, Toplum ve Siyaset İlişkisi”, Uluslararası Kültür ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 6, S. 2, Düzce, 2020, ss. 452-486.
• Obaoğlu, Pamirhan, 6-7 Eylül Olaylarının Basına Yansıması, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2015.
• Tosun, Ramazan, “Kıbrıs Meselesi”, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 10, Kayseri, 2001, ss. 95-106.