Multipl skleroz hastalarında atak tedavisine yanıtı etkileyen faktörler

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 405 - 410, 30.05.2025

Fatma Avşar Ertürk , Bülent Güven , Hayat Güven

https://doi.org/10.32322/jhsm.1608737

Öz

Özet

Amaç: Multipl skleroz (MS)’un belirleyici bir özelliği olan ataklar sıklıkla işlevsel kayıp ve yaşam kalitesinde azalmaya neden olurlar. İntravenöz metilprednizolon (İVMP) tedavisinin MS ataklarının düzelmesi üzerine hızlandırıcı etkisi bilinmekle birlikte, düzelme oranları ataklar arasında değişkenlik gösterir. Bu çalışmada MS hastalarında atak sırasında uygulanan İVMP tedavisine yanıtların değerlendirilmesi ve bu yanıtları etkileyen klinik faktörlerin ve görüntüleme özelliklerinin araştırılması amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Relapsing remitting (RR) MS tanısı konulmuş olan ve atak semptomlarının ortaya çıkmasından sonraki ilk 3 hafta içinde başvuran hastalar çalışmaya alındı. Hastaların demografik bilgilerinin yanı sıra hastalık özellikleri, atak sırasındaki EDSS puanları ve etkilenen fonksiyonel sistemler, beyin ve spinal kord manyetik rezonans görüntüleme (MRG) bulguları kaydedildi. Hastalara atak tedavisi olarak İVMP 1000 mg/gün 5 gün süreyle uygulandı. Tedavinin 5, 15 ve 30. günlerindeki EDSS puanları hesaplandı. Hastalar tedavi öncesi ve tedavinin 30. günündeki EDSS puan değişimlerine göre hastalık özellikleri ve görüntüleme bulguları açısından karşılaştırıldı.

Bulgular: On üç erkek, 37 kadın olmak üzere toplam 50 RRMS hastası (yaş ortalaması 32.5±9.2, hastalık süresi 4.7±5.3 yıl) çalışmaya alındı. Tedavinin 5. gününde hastaların yarısında, 15. ve 30. günlerinde ise tüm hastalarda değişik derecelerde düzelme gözlendi. Hastaların tedavi öncesi EDSS puanları ortalaması 3.2±1.0 iken; İVMP tedavisinin 15. gününde 1.4±0.9, 30. gününde 0.4±0.6 olarak hesaplandı. Otuzuncu günde daha fazla düzelme olan hasta grubunda (EDSS’de ≥3 puan azalma) düzelmenin daha az olduğu gruba göre (EDSS’de <3 puan azalma); tedavi öncesi EDSS puanlarının daha yüksek olduğu (p<0.001), atak sırasında piramidal sistemin daha sık etkilendiği (p<0.001), beyin MRG’de serebellar demiyelinizan lezyonları bulunan hasta sayısının daha fazla (p=0.01) ve infratentoriyal lezyon yerleşiminin daha sık olduğu (p=0.04) saptandı.

Yorum: Bulgularımız, atak semptomlarındaki düzelmenin İVMP tedavisinin 30. gününde 15. gününe göre daha fazla olduğunu göstermiş; ataklardan düzelmeyi bir aydan önce değerlendirmenin yanıltıcı olabileceğini düşündürmüştür. Ayrıca piramidal semptomların eşlik ettiği, daha şiddetli ve özürleyici ataklarda düzelmenin daha belirgin olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Multipl skleroz , Atak , Metilprednizolon , Özürlülük

Factors affecting response to relapse treatment in multiple sclerosis patients

Öz

Aims: Relapses, a hallmark of multiple sclerosis, often lead to functional loss and a decline in quality of life. While the accelerating effect of intravenous methylprednisolone treatment on the recovery from multiple sclerosis relapses is well established, the rates of recovery can vary between relapses. This study aimed to evaluate the responses to intravenous methylprednisolone treatment administered during relapses in multiple sclerosis patients and to investigate the clinical factors and imaging characteristics influencing these responses.
Methods: Patients diagnosed with relapsing-remitting multiple sclerosis who presented within the first 3 weeks of the onset of relapse symptoms were included in the study. Along with the patients’ demographic information, disease characteristics, Expanded Disability Status Scale scores during relapses, affected functional systems, and brain and spinal cord magnetic resonance imaging findings were recorded. As relapse treatment, patients were administered 1000 mg/day of intravenous methylprednisolone for 5 days. Expanded Disability Status Scale scores were calculated on the 5th, 15th, and 30th days of treatment. Patients were compared in terms of disease characteristics and imaging findings based on changes in Expanded Disability Status Scale scores before and after treatment on the 30th day.
Results: A total of 50 relapsing-remitting multiple sclerosis patients (13 men and 37 women, mean age 32.5±9.2 years, mean disease duration 4.7±5.3 years) were included in the study. Improvements of varying degrees were observed in half of the patients by the 5th day of treatment and in all patients by the 15th and 30th days. The mean Expanded Disability Status Scale score of the patients before treatment was 3.2±1.0, which decreased to 1.4±0.9 on the 15th day and 0.4±0.6 on the 30th day after intravenous methylprednisolone treatment. In the group with greater improvement (≥3-point reduction in Expanded Disability Status Scale) on the 30th day compared to the group with less improvement (<3-point reduction in Expanded Disability Status Scale), the following were observed: higher pre-treatment Expanded Disability Status Scale scores (p<0.001), more frequent involvement of the pyramidal system during relapses (p<0.001), a higher number of patients with cerebellar demyelinating lesions on brain magnetic resonance imaging (p=0.01), and more frequent infratentorial lesion locations (p=0.04).
Conclusion: Our findings demonstrated that symptom improvement on the 30th day of intravenous methylprednisolone treatment was greater than on the 15th day, suggesting that evaluating recovery from relapses before one month may be misleading. Furthermore, it was observed that improvement was more pronounced in relapses accompanied by pyramidal symptoms, which were more severe and disabling.

Anahtar Kelimeler

Multiple sclerosis , relapse , methylprednisolone , disability

Kaynakça

• Berkovich RR. Acute multiple sclerosis relapse. Continuum (Minneap Minn). 2016;22(3):799-814. doi:10.1212/CON.0000000000000330
• Lublin FD, Reingold SC, Cohen JA, et al. Defining the clinical course of multiple sclerosis: the 2013 revisions. Neurology. 2014;83(3):278-286. doi:10.1212/WNL.0000000000000560
• Lublin FD, Baier M, Cutter G. Effect of relapses on development of residual deficit in multiple sclerosis. Neurology. 2003;61(11):1528-1532. doi:10.1212/01.wnl.0000096175.39831.21
• Frohman EM, Shah A, Eggenberger E, Metz L, Zivadinov R, Stüve O. Corticosteroids for multiple sclerosis: I. Application for treating exacerbations. Neurotherapeutics. 2007;4(4):618-626. doi:10.1016/j.nurt. 2007.07.008
• Repovic P, Lublin FD. Treatment of multiple sclerosis exacerbations. Neurol Clin. 2011;29(2):389-400. doi:10.1016/j.ncl.2010.12.012
• Repovic P. Management of Multiple Sclerosis Relapses. Continuum (Minneap Minn). 2019;25(3):655-669. doi:10.1212/CON.0000000000000 739
• Hirst CL, Ingram G, Pickersgill TP, Robertson NP. Temporal evolution of remission following multiple sclerosis relapse and predictors of outcome. Mult Scler. 2012;18(8):1152-1158. doi:10.1177/1352458511433919
• Miller DM, Weinstock-Guttman B, Béthoux F, et al. A meta-analysis of methylprednisolone in recovery from multiple sclerosis exacerbations. Mult Scler. 2000;6(4):267-273. doi:10.1177/135245850000600408
• Filippini G, Brusaferri F, Sibley WA, et al. Corticosteroids or ACTH for acute exacerbations in multiple sclerosis. Cochrane Database Syst Rev. 2000;2000(4):CD001331. doi:10.1002/14651858.CD001331
• Tremlett HL, Luscombe DK, Wiles CM. Use of corticosteroids in multiple sclerosis by consultant neurologists in the United Kingdom. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1998;65(3):362-365. doi:10.1136/jnnp.65.3. 362
• Burton JM, O’Connor PW, Hohol M, Beyene J. Oral versus intravenous steroids for treatment of relapses in multiple sclerosis. Cochrane Database Syst Rev. 2012;12:CD006921. doi:10.1002/14651858.CD006921.pub3
• Nickerson M, Marrie RA. The multiple sclerosis relapse experience: patient-reported outcomes from the North American Research Committee on Multiple Sclerosis (NARCOMS) registry. BMC Neurol. 2013;13:119. doi:10.1186/1471-2377-13-119
• Nos C, Sastre-Garriga J, Borràs C, Río J, Tintoré M, Montalban X. Clinical impact of intravenous methylprednisolone in attacks of multiple sclerosis. Mult Scler. 2004;10(4):413-416. doi:10.1191/1352458504ms1068oa
• Iuliano G, Napoletano R, Esposito A. Multiple sclerosis: relapses and timing of remissions. Eur Neurol. 2008;59(1-2):44-48. doi:10.1159/000109 260
• Hirst C, Ingram G, Pearson O, Pickersgill T, Scolding N, Robertson N. Contribution of relapses to disability in multiple sclerosis. J Neurol. 2008;255(2):280-287. doi:10.1007/s00415-008-0743-8
• Kalincik T, Buzzard K, Jokubaitis V, et al. Risk of relapse phenotype recurrence in multiple sclerosis. Mult Scler. 2014;20(11):1511-1522. doi: 10.1177/1352458514528762
• Ramsaransing GS, De Keyser J. Benign course in multiple sclerosis: a review. Acta Neurol Scand. 2006;113(6):359-369. doi:10.1111/j.1600-0404. 2006.00637.x
• Amato MP, Ponziani G. A prospective study on the prognosis of multiple sclerosis. Neurol Sci. 2000;21(4 Suppl 2):S831-S838. doi:10.1007/s100720070021
• Langer-Gould A, Popat RA, Huang SM, et al. Clinical and demographic predictors of long-term disability in patients with relapsing-remitting multiple sclerosis: a systematic review. Arch Neurol. 2006;63(12):1686-1691. doi:10.1001/archneur.63.12.1686
• Sellebjerg F, Jensen CV, Larsson HB, Frederiksen JL. Gadolinium-enhanced magnetic resonance imaging predicts response to methylprednisolone in multiple sclerosis. Mult Scler. 2003;9(1):102-107. doi:10.1191/1352458503ms880sr